domingo, 22 de abril de 2007

De cabeça atada


(Diário tardiego dun fumador an suspenso 3)

Stá biba la lhembráncia de ls géstios, de l gusto, de l tiempo, de l sítio, mas yá nun se me lhembra l anho an que fumei l miu purmeiro cigarro. Acabou por ser cousa pouco amportante, de modo que nun tenie reserba para quedar na lhembráncia i acabou por se apagar nua altura que tamien yá nun me ben a l’eideia. Talbeç haba sido ende por 1968 ó 1969, nun sei al cierto, mas era por esta altura de l anho, nua primabera caliente de Bergáncia, cul cielo tan claro que daba bien para ber la Senábria inda cun niebe. Sei que nun merquei esse purmeiro cigarro, que inda habien de passar muito anho até se dar l causo, mas talbeç un colega chamado Fernando Gouveia, que nun tornei a ber apuis de haber deixado l seminairo, yá bai caminando para quarenta anhos. Fumar era mal bisto ne l seminairo desse tiempo, mas nó proibido, que habie padres que bien ls çtripában, mas fazien esso meio a las scundidas. Cumo muitas outras cousas, podie-se fazer, çque nun fura a las claras i nun fúramos bistos, pus habie la cultura de que hai cousas que nun cumben fazer a las claras: cumo ls pecados que se fázen i se cunféssan an segredo. Abri la jinela de l quarto – yá dous anhos que tenie un quarto solo para mi -, i acendi l cigarro meio a miedo, sien puxar cun fuorça al para andrento que bien habie bido alguns a angasgar-se cula fumarada gulosa que angulhírun lhougo a la purmeira. Assi, cula jinela abierta, l fumo salie para la rue i nun se sentie l oulor ne l corredor subretodo porque habiemos (lhembra-se-me que éramos trés naqueilha funcion, tal i qual cumo las cumadres de la Çarandelheira) puosto ua toalha húmada por ambaixo la puorta a tapar algue frincha. Era todo al alrobés de quando oubiemos l Rádio Argel, a las bezes a la nuite, cun un filo atado a la torneira a fazer de antena. You tenie ua cumpleta falta de jeito para aqueilho, nien sequiera me astrebie a botar fumo pulas narizes i fazer bolicas nien pensar, que esso era yá cousa de porfissional. Quedou-me fraco gusto daqueilha purmeira beç i apuis, tamien, l denheiro era cousa que nun habie para nada a quantas mais para cigarros. Si era berdade que fumar era ua seinha fuorte de mancipaçon pa ls moços daquel tiempo, subretodo caien bien aqueilhes géstios de agarrar l cigarro i botar l fumo, que tamien aparecien cumo seinha de sucesso, parecie que fazien las pessonas mais felizes i, subretodo, éran muostra cierta de giente crecida. Se todo esso era berdade para qualquiera moço desse tiempo, muito mais berdade era para un moço que andaba ne l seminairo an que la cousa tenie l gusto doble de ser própia de giente grande i de tener que se fazer a las scundidas nua situacion an que era proibido sien l ser. Quando habie la possiblidade de salir de l seminairo, cumo quando se iba de férias, naquel cachico de lhibardade antes de agarrar la carreira, l que se fazie? Aqueilhes que podien, gustában de passar pul Chabe d’Ouro ou outro café assi a tomar sou café ou laranjada i fumar sou cigarro, eilhi cumo giente grande i sien que naide le podira ir a la mano. Géstios que solo por eilhes mesmos dában para antender todo l que pensában ls mais de ls rapazes que andában ne l seminairo i quanto a l’antencion que cada un tenie de ser cura. Ls padres sabien esso, mas deixában andar, yá que habie que mantener aquel grande coleijo a funcionar i apuis siempre habie la possiblidade de íren demudando cul tiempo. Nunca ls curas habien faltado, mas las cousas ampeçában a quedar cumplicadas pus nunca la cidade habie tenido tanto studante i tanta rapaza guapa cumo naquel tiempo i la telbison iba amostrando muita cousa que datrás se passaba ua bida sien sequiera manginar que eisistien. You debie de ser algo stranho, a la ua nun podie salir a la rue ne l tiempo de irmos a las férias que l carro de aluguel mos iba a agarrar mesmo a la puorta de l seminairo, apuis aqueilha spréncia de fumar l purmeiro cigarro nun me dou qualquiera eideia de haber quedado crecido i mancipado, antes me fizo bolber mais contra ls fumadores. Yá nun sei bien porque me bolbie contra eilhes, que nesse tiempo nun se falaba tanto de que l cigarro fazie mal a la salude, talbeç fura de you antender que esso era cousa de giente fraca, pus nessa altura defendie l’eideia de que l querer todo podie i you fazie apostas cumigo mesmo a ber até adonde era capaç de lhebar l querer para bencir l que para outras pessonas era ua cousa normal. Mas cul cigarro nun fui perciso poner muito querer, que la gana de fumar morriu-se-me por eilha mesma sien chegar a ganhar fuorça, inda que muitos hában amostrado de modo bien claro que nun querien ser curas al fumar l purmeiro cigarro. Suonhos que l fumo fui ajudando a ganhar cuorpo i lhebando cun el.


1 comentário:

faustinoantao disse...

La lheitura de las crónicas “De cabeça atada”«Diário tardigo dun fumador an suspenso». Pula çcriçon an forma de cuontas (diário), yá bundarie para apegar-me, solo queilhas inda ténen outra rezon de l fazer, ye que tamien you l fui.
Fumador.
Fui-lo por dieç anhos de ls binte anté ls trinta d’eidade.
I cousas hai tamien an quemun, l mais cierto son-lo cun quaije to l mundo an que un die ampeça i que l deixa de l fazer. Pul buosso lhado, i assi l dezis, yá an família se fazie, l buosso modo de bida de studante, ampurrarien las cousas, mesmo que assi nun l seia puode-se pensar.
Anton assi ben debrebe, you bos bou cuntar que, nunca na mie família se coinciu alguien que l fazisse. Nun reza la stória de haber fomadores, mas las cumbersas que se fazien subre ls outros que fumában, quando you creci nun ls poupában a nada de todo l que fusse malo, gastadores, biciados, homes que nunca serbirien para nada. Pedidos a Santa Oulália nun faltórun para que ls filhos quedássen arredados dun die biraran chupadores deilhes.
Era bício de giente de baixo, fidalga i baraigistas. Nós que trabalhamos ne l campo, nun puodemos tener esses bícios. A falar assi nesta casa nun sal fumador.
Mas l tiempo l dirie.
Cumo you me scapei de casa (a las buonas) als dezasseis anhos, tamien quedei andependiente an todo, mas siempre que benie a casa, ua de las cousas que mie mai lhogo que chegaba fazie era rebisar todas las algebeiras de calças, jaquetas camisas i l forro de la mala de biaige.
Apuis de la rebista daba un daqueilhes “ais” de mai, que solo eilhas ls sabén fazer.
Inda hoije quando me lhembro de todo esso, nun me perdono porque passados que fúrun uns quatro, you sien saber porquei, ou melhor cuido que l sei, denheiro na algibeira, serones ne ls cafés, bilharadas, moçadas, ampeçei a fazé-lo.
I nun tardou queilha l sabisse.
Ralhatina deilha, pormessas mies, que era solo de beç an quando, i que iba a fazer l que la mie santa mai querie.
Lhebei dieç anhos para le dar essa alegrie. I quando acunteciu, yá tenie outra mai ajuntada a la mie, que era la mai de la mie nina. Quando las ties s’ajúntan mais tarde ou mais cedo lhéban la melhor.
Cun todo esso a ampurrar-me pa la suspenson, outra ajudou.
Nua manhana d’Outonho, bien cedico, biaijaba de Cacilhas para Lisboua i me purparo pa mercar cigarros nun daqueilhes sotos antralhados nas paraiges, dixo-me l tiu:
Yá solo hai “Santa Justa”.
Se assi, béngan eilhes.
Lhougo eilhi quando dei las purmeiras angulhidelas de fumo, l angasgamiento fui tamanho que cuidei que me morrie. Baliu-me aqueilha araige frie i lhimpa que assopraba de l Mar de la Pallha. Para quien nun sabe i nunca spormentou fumar, esse tabaco Santa Justa de l Açores (cuido) éran assi ua cousa acumparada culs d’acá, que tenien l denome de matar-ratos, que eiséjen que un fumador yá tubisse tirado las suortes.
Fui remédio santo.
Yá nun l acabei de fumar.
Essas dues ties de la mie bida nunca mais me dezírun fusse l que fusse subre tabaco.
Ando arrimado ls cinquenta i uito anhos d’eidade agora.
Faustino Antão