sexta-feira, 28 de novembro de 2008

sic transit gloria



hai arbles an que las quelores mais guapas ou casca relhuziente scónden mortal beneno: se solo l fuora le tomáramos an cuonta, ciegos de zlhumbrados, serie mortal anganho; ir para alhá las froles cun sue guapa quelor ou an brechas rumper la casca, ye siempre saltar pa l çcoincido i, muita beç, ye ua faia sin fondo que mos aspera para alhá de l brinco; assi i todo, hai que saltar sien miedo, asperando l baque i bien sabendo que nada ten retorno; naquel sfergante de la manhana an que tomas la decision, solo sabes que acabeste de mirar las fuolhas de l'arble adonde speilhas ls uolhos i donde an donde ua a ua se ban çprendendo, batidas por aires de muitos dies, amarelhadas pula dureç de l tiempo, a camino dua fin que la primabera de onte nun deixaba adebinar, cumo a dezir, sic transit gloria arboris... mundi... cuiuscuius...

cumo scultor a la piedra



quando quejires fazer, calha-te i faç; mas se l feito metir palabras screbidas, ende nun las açagues nin las çprézies: scuolhe-las bien al modo que las bás ancarreirando; na dúbeda, lei-las alto i guia-te pula música que fázen: agarra-te al testo cumo scultor a la piedra; nunca l dés por acabado, mas a cada bejita deixa marca de tue passaige, assi cumo quien dá ls buonos dies; se un die tornares alhá i yá nun oubires la música, deixa-lo pus yá nun ye tou.



quinta-feira, 27 de novembro de 2008

tal i qual cumo ua arble



Quando miu pai me ansinou a podar, dezie-me que las baras cun gromos habien que assentar ne l bielho, nua bara bielha, senó nun dában ubas cumo habie de ser; i naide hai tan nuobo que nun steia assente ne l bielho, quier dezir, que nun tenga nacido de outra pessona, l pai i la mai: esso tanto bal pa l cuorpo cumo para quaije todo l restro que somos; benimos al mundo i el yá staba feito, mas ampurfeito, nunca acabado; tenemos que le acrecentar l nuosso cacho, dar-le la nuossa mano para que baia palantre. Somos fazedores de mundos al modo que mos fazemos a nós, como melhores pessonas, i solo assi será se nun cortarmos las raízes que mos prénden: tal i qual cumo ua arble.

terça-feira, 25 de novembro de 2008

renaceres


hai feitos que fázen renacer l que cuidábamos bielho i perdido, mesmo andrento de nós; quando ua lhéngua pouco se fala i nun se scribe, naide dá ou pregunta por eilha: çpreziada por seclos, punto de caçuada, deixada puls sous tenidos cumo mais sabidos, agarrada a fames i malinas, cumo nun habie de se scunder, calhada i triste, a spera de la muorte?, que l cuorpo yá poucas fuorças tenie para boziar i dezir: atencion, you eisisto i inda ye mui cedo para me morrer; dai-me un redadeiro deseio: renacer moça outra beç.
al ser adotada pula Assemblé de la República, todo mundo ampeçou a fazer preguntas subre la lhéngua mirandesa: quando se muorre?, inda balerá la pena fazer algo por eilha? screbir ua lhéngua dessas será respeitar la sue alma? haberá l dreito de screbir ua lhéngua de giente analfabeta? Ende stá: quando l silenço ye muorte, la bida puode ser ua pregunta. L renacer puode ser cumo naqueilhes tuoros de oulibeira, yá bielhos i angurriados, que nien un galho yá ténen, mas apuis bótan ua polha que lhieban l'oulibeira por mais cientos de anhos: bonda un podador que la trate cun algun carino, cumo a dezir-le: bá, mira a ber se dás azeitunas que acá starei pa las apanhar, pus nin manginas cumo tengo percison de l tou azeite.
fui hai dieç anhos, i l'andeble polha inda s'atenta a sonhar cun ua nuoba bida de palabras, sonidos i letras screbidas a correr mundo. Até quando? i esso que anteressa? que dreito ten de fazer essa pregunta quien se podie morrer yá manhana?



segunda-feira, 24 de novembro de 2008

l bolo de l paraíso



Apuis que bólan, nun tórnan ls páixaros al niu: quien nada antende de nius cuida que siempre essa será la casa de l paixarico; yá quien assi fala, antendendo de nius, solo pensa cumo casa adonde creciu i bibiu até bolar por sues alas; i pula bida manten essa casa ne ls suonhos, gana de tornar a el mesmo, al ampeço de todo, esse eirracional bolber al paraíso; defeniçon de paraíso: sítio adonde nun tenemos de fazer pula bida, nun somos repunsables, nun somos lhibres, adonde nada tenemos de cunquistar i, portanto, adonde nada ten balor, a ampeçar por nós: antoce, la atraçon pul paraíso nun passa dun modo eirrepunsable de mirarmos pa la bida, ua scapada de sermos adultos, essa manha de querer quedar ne l niu adonde solo teniemos uolhos pa l çubiaço, inda que stubíramos afogados ne ls cagados: nun passa desso la bida de l niu, de l paraíso: comer i cagar. Por esso, l dito pecado oureginal, se eisistira, nun poderie ser outra cousa que l bolo que mos lhebou a salir de l niu, l ato que mos criou seres cun denidade. A nun ser que seia: cuncéncia de que quanto mais bibimos, mais merda fazemos; mas essa defeniçon nun sirbe pa ls outimistas, cumo you.

sábado, 22 de novembro de 2008

cumo se sbarrulha un castielho?

Passou ls dies, todos ls dies de sue bida, a arregressar cousas pa l castielho que se quijo. Yá quaijeque a acabar, çcuidou-se a poner las redadeiras piedras, cunfiado an que ls gordos i fondos aliçaces todo poderien aguantar. Assoprórun las airaçadas i, nun assopro, todo l castielho se çfizo an sbarrulho. Agora sabe que cada cachico de l casteilho faç tanta falta cumo ls aliçaces ou qualquiera outra parte a que se le dá amportança. Ye cumo nua caminada: nun bóndan ls purmeiros passos para andar l camino, pus todos se quieren firmes, i sien ls redadeiros mos quedaremos a la bista de la fin, perdida to la bida, derrotados pul camino.



sexta-feira, 21 de novembro de 2008

ls dies lhargos de l puial



l sol puxa-te por filos que solo tu sintes, l caliente ambergonhado que nun chega a ser calor, possible porque l aire queda para alhá de l puial: pul eimbierno, ua buona brigada ye beneiro adonde l sol çcoalha la risa i te deixas ambelesar quedando spierto: nun tenes de pensar, bonda deixares-te ir, folharasca al aire de l tiempo, a cabalho nas lhembráncias: chegas a quedar cansado de tanto jogar, de tanto mendungar, que l miolho yá nun stá assi tan able para ir atrás de todos ls cinemas que yá ls uolhos çpénsan para séren bistos; nun admira que tengas l puial adonde nun seia perciso falar: para quei palabras se tenes na cabeça esses retratos que bálen mais de mil?, ye que tenes de te frimar bien ne l que bés i mais naide bei; quando spertas pa l die, chube-te ua tristeza que ben cul abaixar de la tarde: l cheiro a muorte ben-te siempre de fuora, de ls que se ban ou daqueilhes que nunca mais tornórun de la cama de l spital; yá muitá sabes de cousas que nada podemos fazer pa que nun béngan, cumo tal ua manhana, un nacer de l sol, ou l formieiro por ambaixo de ls calhos; mas sós tu que fazes la brigada i l sentares-te ne l puial, calhado, ye ua declaraçon de guerra, un saludo al die i al sol que trai la bida.


quarta-feira, 19 de novembro de 2008

ser


quando ampecei a studar filosofie, era-me stranho esso a que le chamában ser, quier dezir, cada cousa para alhá de todo i deilha mesma, giografie adonde mos zenhamos l mapa; cumo tal, ls testos que eiqui scribo eisísten, cun ua segura falta de rialidade: sou you para alhá de mi, assi i todo testos, letras, manchas de tinta que nien tinta na pantalha ye; bendo bien, nada, ou anton un pan que dá fame i se deixa comer porque me come, tal i qual cumo l oucigénio, cumbustible i cumburente; ye la fame que me trai a este forno i, quando l tiempo yá nun me deixa adentar l que criei dóndio, an ser, torno; se bou a meio de l testo i l silenço s'ampeça a albantar, que trabalheira para l meter an sous beneiros!, que nunca l testo aguantarie rugidos tan fuortes: assi se purpara para arrepassar l silenço que l ralo leitor sperta, sien deixar sou riu suterránio, a correr pula cama de l tiempo, anchindo-se de tiempo, assomando-se al morredeiro de l testo an pura criaçon: ye para mi que l testo se assoma, ye pa l testo que m'assomo, nacituro drobado para el mesmo: que outro eisistente puode haber nesta giografie de la soledade abseluta? Cumo tal, l demingo atrasado, screbi de las arribas a arder na fogueira de las fedieiras: ye a essas letras que torno para me calcer nessa fogueira: ye l ser de la fogueira que arde ne l testo i solo nel s'acendiu, que las fedieiras píngan de friu al bafo de la manhana: ye de l testo l ser dessas fogueiras i solo nel calécen: ende stá porquei parar de screbir lhieba l silenço al arrebento: perciso un mundo pa ls seres que crio i, pastor, ls fago an miu ganado: ye l testo que de l lhobo me lhibra las canhonas.



terça-feira, 18 de novembro de 2008

segredos


l segredo cun que acabas nun me dizes: un die has de bibir tou fin, i esso bonda, deziste-me; ye berdade que l fin nun manda mensageiro: sós tu a decidir l ampeço de acabares; you talbeç tenga uns meses, uns dous ou trés anhos: mas tu siempre cuidas que son ls dies i ls anhos strada adonde passas; quei fago?, stás siempre a preguntar: boto-le cuontas al que passei, sento-me a la brigada, incho-me de sol i aspero que béngan ls que amo: nunca le poderei dar de l que me sobra, que m'arramo an delores, spertinas, frius, faltas de gana para todo, esse binagre an que me reçumo; a eilhes, l que l miu cuorpo yá solo puode fazer quando se dá, dou-le, salindo de mius lhemites; anquanto spero, bou cumponendo la risa que hei de fazer, ambentando l que nunca dei, ansaiando pequeinhos géstios que inda me sou capaç, crecendo-los an gigantes; l mais de las cousas yá nun ampórtan, ou, talbeç, yá nun amporta l que amporta; cumo solo bénen de tiempos a tiempos, tengo fartura de bagar pa me achir de speras i aplediar pulas benidas, cumo ua manhana; inda nun chegórun i yá nun penso noutra cousa, ye todo inda mais fuorte que la chegada, assi cumo la fortaleza de l aguemito que antes de me chubir neilha me puxa la carreira; porque habie de haber segredos se te queda, l que bibes, a la muostra? yá agora te acabas i nien te dás de cuonta, porque çprézias l tiempo que te lhieba al cuolho; an todo l que ye eissencial nunca hai segredos: puode la fuonte fazer segredo de sue auga i cuntinar fuonte?!



segunda-feira, 17 de novembro de 2008

quando ls montes árden



Al chubir las arribas de l Douro, berdegában fogueiras al loinge, chamarielhas a adundiar l negro de las peinhas i a poner mais grima nas faias: zde siempre que als bózios de l cemaque i de las fedieiras se me assomou l outonho. Habie perdido essas quelores, mas hoije alhá stában a calcer-me ls uolhos cun sous burmeilhos, que por to la prainada saiaguesa s'acendírun ne ls braços abiertos de ls carbalhos, redadeiro sfuorço para nun se deixáren colgar de l amplache de sue teç; quédan mui loinge ls purmeiros negros de la Sierra de França i la de Gata solo s'adebina, de modo que ls uolhos oundéian na pequenheç de ls sucos, i arressáian ne ls çcampados antre ls tuoros de ls carrascos, bencindo l zaspero de la soledade que se stendiu pula prainada até la raiç de ls manatiales, i deixou ls ganados cumo se nunca houbíran sido amansiados. Abaixo pul mapa, alheno a la raia, ne l rastro de ls gabilanes, las alas sien un bater, l bolo eimitando la prainada. Quando atrabessei l Douro, albantában-se las obras de la barraige, antre la muita auga que bai chorando l riu, nun silenço que nien to l'eiletracidade que dá serie capaç de alhumbrar: de las zoras a que passo, dou siempre cula pantasma de las gruas crabiadas na nuite. Al atrabessar Fermeseilhe, ls caçadores atrabáncan la rue cun sous carros i sous perros: bien me dei de cuonta que pul termo yá solo las fuolhas se bulhien. Lisboua cuntina loinge cumo siempre: hai caminos que nien las autostradas acúrtian; hai fogueiras que nien to l'auga apaga; hai hourizontes que mos agárran para siempre, i, apuis, l ir i l benir déixan de fazer sentido.




quinta-feira, 13 de novembro de 2008

porsores1

“Duolo de la miséria! ... Tenei pena de mi!...”
I, pulas squinas, calbo, eiterno, sien çcanso,
Pide-me siempre smola un houmico eidoso,

Miu bielho porsor na classe de lhatin!

Cesário Verde, L sentimiento dun oucidental



segunda-feira, 10 de novembro de 2008

tornabas siempre al pan



A cada beç que t'abinturas puls outibales de l tiempo, bás atrabessando ls anhos an ribeiras a rugir de mundiada, yá mais retombo que sonido, mais bruar do que corriente. Sintes que la justícia nun passa dua palabra bana: agora que la bida se te iba ancarreirando, dízen que stás bielha i tenes que te ir, tu que nin sabes cumo essa nubrina se te ampelhiçou: i esso deixa-te çcunfortable daquel lhado de hoije, an outra que yá fuste. Outra cumo esta!, dá-te la gana de dezir, anque sintas que yá bibiste mais que tu mai i tou pai dambos a dous juntos. Sonhas ls anhos anfilados an cuorda de figos secos que fuste comendo un a un, i ua nuite destas spertas a sudar que se te secou la figueira mesmo al meio la binha: que me adelantra tornar para casa, penseste, se yá nada me bai a fazer selombra ne l puial!?; datrás, tornaba siempre al pan, era l miu modo de tornar a casa, mas agora até la fame se me fui i l pan mal se m'angulhe. Quando quedas ambelesada ne l scanho, a scamugir l formigueiro de las manos, abaixas por ti an busca de sol i de sangre: todo se te achega tan clarico que até duole, sintes l matracar de ls passos rue abaixo, i la percion de giente que te cuorre ls uolhos daba para muitos mundos. Hai dies an que te rela l chilrar de las andorinas, un airico que seia, mesmo fazer sol ou caier auga, cumo quando te fázen fiestas al tiempo ne l sentido al alrobés al pelo: solo te serena un cierto frenesin, solo sintes fuorça ne l salagre, cumo tu, que siempre gusteste de ir a dreito an arressaios i remissacos. Nunca chegueste a fazer porjectos ou a tener suonhos para alhá de l pan, ye berdade que habie ls alredrores, cousa pouca, deziste-me un die, mas tornabas siempre al pan: agora que chegueste al pan i que el te stá a saber bien mesmo sien fame, dá-te pena que tengas de ir, nin sabes para adonde; nun ye por nada, mas cun tanto pan que acá queda, bai a ser ua stragacion, que nunca l pan tubo tan grande houmenaige cumo la tue gana.



domingo, 9 de novembro de 2008

çponeres



Ye simpres un çponer: l sol bai-se i tornará manhana, rendindo-se ls çponeres uns als outros cumo cuorre l'auga dun riu: antoce, l çponer nun ye mais que ua passada de quien cuorre, ua rebuolta an que l camino deixa de ser: un çponer solo ye antre çponeres que nunca se acában: nada hai mais peligroso i triste que un çponer que nun torna. Porquei habie de alguien querer-se çponer sien fé na madrugada? Mas fui assi que te fuste, num arrebento sereno para andrento de ti mesmo, menos do que aqueilhes eidefícios que sbarrúlhan de modo a nun fazéren danho a naide, amploson publicamente arrebentada: tu nien sequiera saliste na telbison, nien un solo uolho te biu. Un arrebentar para andrento de nós mesmos, tamien puode ser assi: todo a apertar-mos an cada cachico de nós a un punto de yá nun cunseguirmos respirar, nien andar, nien nada ber a nun ser l die de manhana oupido nua grima que nun dá para aguantar, faia que al angulhir yá nun tenemos fuorças para rejistir. Porquei ha de ferber la panela mais do que la tapadeira aguanta? Cumo angánhan ls çponeres serenos, que até guapos quieren ser an sues falsas risas! mas un çponer solo ye guapo na fé... de manhana: senó nun ye un çponer, mas ua fin de l mundo. Ten to la tarde para abaixar até la nuite, l sol; tu, al alrobés, fuste abaixando sien que naide se dira de cuonta que t'achegabas a la nuite: quando saberemos çtinguir la scaleira que mos abaixa, de la fame que mos sorbe pa l siléncio de l nada que, de mos tener tanto miedo, de grima mos lhebou? Assi, sereno, lhebeste cuntigo las cantigas de nino, slúbio nessa gana de nunca spertar i nun deixar que la rialidade te amporcasse ls suonhos; deixeste-le la guerra als que te querien, que le lhebeste cuntigo la paç: arganeiro de la bida, dessa bida scassa que tamien mos faç falta: de quei mos acusas, para que mos puodamos çfender? Quedou-me l mundo outro, anque naide se deia de cuonta adonde queda la mudança: todo deixou de ser amportante até al lhemite: nada ye amportante até al lhemite: porque han de ser las cousas amportantes, se bundaba que las pessonas l fúran? cumo tu?!


sexta-feira, 7 de novembro de 2008

guerra junqueiro



Perdo-me siempre an tues barbas de porfeta, i quaije me squeço de tous bersos i tues bidas, las candelas de ls uolhos a arder pulas arribas de l Douro, an carreirones adonde als Simpres todo le dolie: ls delores, ls anhos, las fames i, subretodo, aqueilhas arribas pali atiradas cumo s'atira un uosso a un perro, duras de rober, mais d'antretener fames que de las atamar. Por ende gasteste l tiempo redadeiro, que te sobrou de lhuitas i reboluçones, por ende te senteste ne l puial cul padre eiterno i poniste preguntas que cuntínan acesas cumo ua spina: «Em vão se pergunta hoje de que modo se perderam engenhos poéticos como o de Manuel Sardenha [Sardina], um dos mais valiosos colaboradores d'A Folha; ninguém se recorda dele na terra em que nasceu!". Todo esso ye ua berdade tan grande, que nun passa de falta de respeito por nós mesmos: naide se lhembra del na tierra adonde naciu. Como se mos scápan las mimórias, auga antre de ls dedos de l'ambuça que assi mos bai quedando bazie, cumo se tubíramos sido spulsos de la stória quando fumus nós que alhá nun quejimos antrar: mas houbo quien antrasse por essa puorta i mos lhebasse para alhá. Antoce, hai que screbir essa stória, rescrebi-la, respundendo a preguntas cumo la de Guerra Junqueiro: hai que le abrir las jinelas al tiempo, deixar antrar l aire pa que sala l oulor a mofo, anriba se puoda oupir la proua i mais uas paladas de tierra puodamos botar na foia de la bergonha.



quarta-feira, 5 de novembro de 2008

manuol sardina



Quando chuobe, hai ua auga que cuorre i hai outra auga que s'anfrisga pula tierra an busca de ls cebadeiros adonde bében rius i fuontes: a las bezes lhieba anhos, cientos d'anhos a benir outra beç arriba, naide dá por eilha, mas nunca pára an sue caminada alhena al tiempo i a las priessas. Hai bezes an que nun acha sue salida, sperando que alguien le abra la puorta para salir nalgue fuonte: zaspera an sue scura casa, adonde nin ua raça de sol chega, i an que l tiempo bai demudando l'auga an spera. Cumo son anganhosos i apressiados ls atos que queremos ber renacer ne l cúrtio tiempo dua cúrtia bida, an que mal apenas houbo tiempo para botar frol, a quantas mais fruito capaç de tirar fames! Saberie l poeta, que screbiu l sou poema para demudar l mundo, que solo iba a ser lido mais de cien anhos apuis? Que amporta... L mesmo fuogo arde ne ls bersos adonde çclara la Justícia cumo sue amante, mas, se hoije acá benira, saberie que l mundo muito demudou al punto de ser outro, assi i todo cuntina a aplediar por un outro mundo de justícia, de paç i sien fame. Yá naide sabe de ti i de ls tous calhados bersos, bielho i poeta rebolucionairo, pus solo agora dei cul frisgo adonde tous poemas sperában l die para lhuzir, la fuonte para manar, l riu para correr: eilhes si stában eilhi a la mano, mas nun ye l que stá acerca que melhor se bei. Na marcha de la reboluçon, siempre ponies ls poetas alantre de las barricadas, i dezies missa cumo quien chama l cielo pa l altar de la Tierra, sien tener outro mirar que nun fura palantre, ls uolhos furando la nubrina adonde l feturo choca sous uobos. Hoije, mais de cien anhos apuis, quando releio ls tous poemas i miro l mundo, quiero-te dezir que nun fui ambalde i que se pouco adelantrórun nun fui por falta de fuorça, mas por falta de jolda: you siempre dixe que teniemos poetas a menos, mas nun sabie que tamien tu nunca deixeste que Platon spulsara ls poetas de la nuoba república. Rebencionado seias, manuol sardina, saçardote de l feturo, lhúcido pastor de l ganado de ls dies cun que sonhamos, eibereste de l mirandés: perdona-mos l silenço, i ajeita tous beiços para ua nuoba risa, tous uolhos para ua nuoba mirada; la falta fui nuossa, que nunca fumus capazes de a tan alta muntanha mos chubirmos.


domingo, 2 de novembro de 2008

mofas

Nun se calha l retombo de l tiempo, siempre a atopinar-me ne ls dies que, çtraídos, me lhieban pula mano; las fins de tarde ínchen-se-me de silenço, i ánchan-se-me cun aqueilha tristeza que s'upe de la strada, alta nuite, an biaige sola yá cansada i lharga; miro ancandilado l bruar sereno de l lhume, bida antre brasa i cinza, bida ne l mesmo tiempo an que se muorre: nun mos damos de cuonta mas somos l lhume: anquanto bibimos morremos-mos, arde anquanto se faç cinza l rachon, apuis nin seinhas de que eilhi tubira ardido un rachon de carbalho, un rachon que yá fui brasa i calor i alegrie i acunchego, nin seinhas de mais nada que nun seia cinza: se la agarrar i la botar al aire - tamien na rue de la nuite brua l'airaçada, lharga cumo ua selombra madrugadeira - la cinza ha de bolar para loinge, deixando caier sue renda tan fina que an nanhun sítio se le bei l rastro, i yá nin cinza será, sequiera. Talbeç seia ende que s'albanta l silbo de l aire a amparar l retombo de l tiempo que yá fui - siempre i solo hai l tiempo que yá fui - que ye assi que s'alharga i se cuntina an eiternidade, cadena de argolhas sin fin, muntonico de cinza feito de mofas sin cunta, sin peso i sin medida: ye por ende que antramos ne ls frisgos de l tiempo, sin duracion ne l tiempo de l ouniberso, sin se dar por nós mesmo ne l miscroscópio de ls anfenitamente grandes: stamos de l lhado de ls anfenitamente pequeinhos, assi i todo ... anfenitamente.