domingo, 30 de setembro de 2007

Çcriçon de la guerra an Guernica - I

Guernica [Pablo Picasso]


Entra pula jinela
l anjo camposino;
cula terceira lhuç an sue mano;
menudico, afeito
als andrentos de pan,
als outensilhos
que drúmen ne l fulhin;
ls sous uolhos rurales
nun anténden bien las seinhas
desta colheita: naspas,
motores anrabiados;
i stica mais l braço; sembra
pul aire; cumo ua arble,
la chama de l lhampion.

Carlos Oliveira
Traduçon de Fracisco Niebro


[an pertués:
Descrição
da guerra em Guernica -I

Entra pela Janela
o anjo camponês;
com a terceira luz na mão;
minucioso, habituado
aos interiores de cereal,
aos utensílios
que
dormem na fuligem;
os seus olhos rurais
não
compreendem bem os símbolos
desta colheita: hélices,
motores furiosos;
e estende mais o braço; planta
no ar; como uma árvore,
a chama do candeeiro.]


L atun i l golfino

Ua beç, un golfino andaba a ser perseguido por un atun, i dambos a dous nadában mui debrebe. Quando l atun agarrou l golfino atacou-lo i este para se lhibrar del dou un brinco mui grande i fui a aparar a la praia. L atun, cumo iba mui debrebe atrás de golfino, nun cunseguiu parar i fui tamien a caier na praia, mesmo al lhado de l golfino. Eilhi stában ls dous perdidos i diç-le l golfino al atun: «Agora l’eideia de me morrer yá nun me parece tan mala pus beio que l miu einemigo tamien se bai a morrer cumigo.»

Porqui se bei que las pessonas a las bezes parece que aguántan melhor las zgrácias quando sáben que ls einemigos deilhas tamien ban a sufrir l mesmo que eilhas. Mas la berdade ye nada ganhamos culas zgrácias de ls outros.


(Fábula de Eisopo, amanhada i cun licion questionada)


sábado, 29 de setembro de 2007

Salmos (001)

Bienabienturado l home que nun anda pul cunseilho de ls malos,
nien stá ne l camino de ls pecadores
nien se senta ne l sentalho de ls caçuadores,

mais pon sou gusto na lei de l Senhor
i neilha matina de die i de nuite.

El será cumo l'arble
puosta acerca l'auga de ls rigueiros:
dá fruito a sou tiempo
i sues fuolhas nun se cáien;
i todo l que el fazir, atirará para bien.

Assi nun son ls malos,
mas cumo l'arreganha que l aire sparba.

Por esso, nien ls malos s'aguantaran ne l juízo,
nien ls pecadores ne l juntouro de ls justos.

L Senhor conhece l camino de ls justos,
mas l camino de ls malos ha de zaparecer.


Traduçon de Fracisco Niebro

sexta-feira, 28 de setembro de 2007

Odas de Ricardo Reis (024)

Porriba la berdade stan ls diuses
La nuossa ciéncia ye ua falhada cópia
De la certeza cun que eilhes
Sáben que hai l Ouniberso.

Todo ye todo, i mais alto stan ls diuses,
Nun pertence a la ciéncia coincé-los,
Mas adorar debemos
Sous búltios cumo a las froles,

Porque bisibles a la nuossa alta bista,
Son tan reales cumo reales las froles
I ne l sou calmo Oulimpo
Son outra Natureza.

Fernando Pessoa [Odes, de Ricardo Reis]
Traduçon de Fracisco Niebro



[an pertués:
Acima da verdade estão os deuses
A nossa ciência é uma falhada cópia
Da certeza com que eles
Sabem que há o Universo.

Tudo é tudo, e mais alto estão os deuses,
Não pertence à ciência conhecê-los,
Mas adorar devemos
Seus vultos como às flores,

Porque visíveis à nossa alta vista,
São tão reais como reais as flores
E no seu calmo Olimpo
São outra Natureza.]

quinta-feira, 27 de setembro de 2007

Redençon


Bozes de l mar, las arbles i de l aire!
S’a las bezes, nun suonho deloroso,
M’arrolha l buosso canto poderoso,
You acumparo al miu buosso penar ...

Boç de nuitica i íntemo ceçar
D’las cousas mudas; salmo mistrioso;
Nun serás tu, queixume baporoso,
L suspiro de l mundo a aplediar?

Un sprito mora pula eimensidade:
Ua gana cruel de lhibardade
Abana i scacha las figuras squibas..

You antendo la buossa lhéngua stranha,
Bozes de l mar, la selba i la muntanha...
Armanas a la mie, almas cautibas!

Antero de Quental
Traduçon de Fracisco Niebro



[an pertués:

Redenção

Vozes do mar, das árvores, do vento!
Quando às vezes, num sonho doloroso,
Me embala o vosso canto poderoso,
Eu julgo igual ao meu vosso tormento...

Verbo crepuscular e íntimo alento
Das coisas mudas; salmo misterioso;
Não serás tu, queixume vaporoso,
O suspiro do mundo e o seu lamento?

Um espírito habita a imensidade:
Uma ânsia cruel de liberdade
Agita e abala as formas fugitivas.

E eu compreendo a vossa língua estranha,
Vozes do mar, da selva, da montanha...
Almas irmãs da minha, almas cativas!]

quarta-feira, 26 de setembro de 2007

Perdigon perdiu la pruma


Mote alheno

Perdigon perdiu la pruma,
Nun hai mal que le nun benga.


BUOLTAS

Perdigon que l pensamiento
Chubiu a un alto lhugar,
Perde cun que há-de bolar,
Ganha penas i tremiento.
Yá nien ten l atrebimiento
De que a bolar se mantenga:
Nun hai mal que le nun benga.

Bolar quijo a ua alta torre
Mas biu que staba zalado;
I, bendo-se tan çprumado,
Cun muita pena se muorre.
Se de queixas se secuorre
Arde an quanta lheinha tenga:
Nun hai mal que le nun benga.

Luís de Camões
Traduçon de Fracisco Niebro



[an pertués :
Mote alheio

Perdigão perdeu a pena,
Não há mal que lhe não venha.


VOLTAS

Perdigão que o pensamento
Subiu a um alto lugar,
Perde a pena do voar,
Ganha a pena do tormento.
Não tem no ar nem no vento
Asas com que se sustenha:
Não há mal que lhe não venha.

Quis voar a ua alta torre,
Mas achou-se desasado;
E, vendo-se depenado,
De puro penado morre.
Se a queixumes se socorre
Lança no fogo mais lenha:
Não há mal que lhe não venha.]

domingo, 23 de setembro de 2007

Assomadeiros4

Hai assomadeiros adonde ls uolhos, an beç de ber, chóran.

quinta-feira, 20 de setembro de 2007

Odas de Ricardo Reis (023)


Purmeiro que nós ne ls mesmos arboledos
Passou l aire, quando habie aire,
I las fuolhas nun falában
De outro modo do que hoije.

Passamos i mexemos-mos ambalde.
Nun fazemos mais rugido ne l que eisiste
Do que las fuolhas de las arbles
Ou ls passos de l aire.

Aténtemos puis cun abandono d’afatibo
Antregar nuosso sfuorço a la Natureza
I nun querer mais bida
Que la de las arbles berdes.

Einutelmente parecemos grandes.
Afuora nós nada pul mundo fuora
Mos saluda la grandeza
Nien sien querer mos sirbe.

Se eiqui, a la borda de l mar, l miu feitiço
Na arena l mar cun óndias trés l apaga,
Que fazerá na alta praia
An que l mar ye l Tiempo?

Fernando Pessoa [Odes, de Ricardo Reis]
Traduçon de Fracisco Niebro



[an pertués:

Antes de nós nos mesmos arvoredos
Passou o vento, quando havia vento,
E as folhas não falavam
De outro modo do que hoje.

Passamos e agitamo-nos debalde.
Não fazemos mais ruído no que existe
Do que as folhas das árvores
Ou os passos do vento.

Tentemos pois com abandono assíduo
Entregar nosso esforço à Natureza
E não querer mais vida
Que a das árvores verdes.

Inutilmente parecemos grandes.
Salvo nós nada pelo mundo fora
Nos saúda a grandeza
Nem sem querer nos serve.

Se aqui, à beira-mar, o meu indício
Na areia o mar com ondas três o apaga,
Que fará na alta praia
Em que o mar é o Tempo?]


quarta-feira, 19 de setembro de 2007

Cantiga


Çcalça bai pa la fuonte
Lianor
pula berdura;
Bai fermosa, i
segura.


Tinalha lhieba ampedrada,
Pucarico de feiçon,
Saia quelor de limon
C’un lhencico bien atada;
Cantando de madrugada
Pisa
froles na berdura:
Bai fermosa, i segura.


Na mano bai la rodilha
Feita de la sue toalha,
C’ua ampara la tinalha,
Upe cun outra l mandil;
mostra ls pies por marabilha,
Que la niebe déixan scura:
Bei fermosa, i segura.


Las froles, adonde passa,
Se l pie l’adrega pisar,
L’ambeija faç-las çclorar,
De bergonha ténen grácia;
Cada pisada que faga
Faç frolir a la berdura:
Bai fermosa, i segura.


Nun la ber al Sol le bal
Nun tener nuobo einemigo,
Mas eilha cuorre l peligro
Se na fuonte se bei tal;
Tan çcuidada deste mal
Bai-se a ber na fuonte pura:
Bai fermosa, i segura.


Francisco Rodrigues Lobo
Traduçon de Fracisco Niebro



[an pertués:

Cantiga

Descalça vai para a fonte
Leonor
pela verdura;
Vai
formosa, e não segura.


A talha leva pedrada,
Pucarinho de feição,
Saia de cor de limão
Beatilha soqueixada;
Cantando de madrugada
Pisa
flores na verdura:
Vai formosa, e não segura.


Leva na mão a rodilha
Feita da sua toalha,
Com uma sustenta a talha,
Ergue com outra a fraldilha;
Mostra os pés por maravilha,
Que a neve deixam escura:
Vai formosa, e não segura.


As flores por onde passa,
Se o lhe acerta de pôr,
Ficam de inveja sem cor
E de vergonha com graça;
Qualquer pegada que faça
Faz florescer a verdura:
Vai formosa, e não segura.


Não na ver o Sol lhe val
Por não ter novo inimigo,
Mas ela corre perigo
Se na fonte se tal;
Descuidada deste mal
Se vai ver na fonte pura:
Vai fermosa e não segura.]

terça-feira, 18 de setembro de 2007

Assomadeiros3

Bei-se la cidade, formigueiro que todo se bolbiu an carreirones. A atupir las bordas, ls altemobles stían cumo ganado sien pastor.

Fracisco Niebro

segunda-feira, 17 de setembro de 2007

Abismos

Silaba a sílaba abaixo
de palabras las scaleiras:
nunca chego, son abismos,
spigas sien tierra i sien eiras.

Fonso Roixo

domingo, 16 de setembro de 2007

Paraíso

Fui-me a saber dua tierra
donde fusse l paraíso:
na fin cuncluí que todas
puoden ser l que perciso.

Paraíso nun son tierras,
el bibe de nós andrento
cumo ua busca sien fin:
nun se bei, mas cun atento

podemos sentir que eisiste
cun nós an qualquiera lhado:
la zgrácia ye que l sentimos,
solo apuis de haber passado.

Fonso Roixo


sábado, 15 de setembro de 2007

Odas de Ricardo Reis (022)

L mar stá ende; gémen an segredo ls aires
An Eiolo presos;
Solo culas puntas de l forcon las lhargas
Augas arremissaca Netuno;
I la praia ye alba i chena de pequeinhos
Relhuzires ambaixo l sol claro.
Einutelmente parecemos grandes.
Nada, ne l alheno mundo,
Nuossa bista grandeza reconhece
Ou cun rezon mos sirbe.
Se eiqui dun manso mar miu fondo resquício
Trés óndias l apágan,
Que me fazerá l mar que na griega praia
Retomba de Saturno?

Fernando Pessoa [Odes, de Ricardo Reis]
Traduçon de Fracisco Niebro



[an pertués:
O mar jaz; gemem em segredo os ventos
Em Éolo cativos;
Só com as pontas do tridente as vastas
Águas franze Neptuno;
E a praia é alva e cheia de pequenos
Brilhos sob o sol claro.
Inutilmente parecemos grandes.
Nada, no alheio mundo,
Nossa vista grandeza reconhece
Ou com razão nos serve.
Se aqui de um manso mar meu fundo indício
Três ondas o apagam,
Que me fará o mar que na atra praia
Ecoa de Saturno?]

sexta-feira, 14 de setembro de 2007

Cinco poemas de Antonio Gamoneda


[Apuis de eiqui yá haber publicado dous poemas del (Abril), cumo houmenaige por haber recebido l prémio príncepe de las Sturias, torno hoije a Antonio Gamoneda. La lhembrança ten a ber cun ua antologie de poesie lhionesa (Tengo algo de Arbol / Tenho qualquer coisa de Árvore, ourganizada por Sílvia Zayas), traduzida para pertués pul miu amigo Alberto Augusto Miranda, i que ampeça cun aquel poeta. Dou-me hoije gana de sentir las quelobrinas de l sufrimiento a ancarrapitá-se pulas palabras i atirá-se deilhas abaixo cumo poemas adonde se derríten, brancas. Todos ls poemas fúrun sacados de Esta Luz. Poesía Reunida (1947-2004)]



1.

Tengo friu an pie ls manantiales. Chubi até cansar miu coraçon.

Hai yerba negra nas lhadeiras i çucenas roixas antre selombras, mas que fago you delantre de l abismo?

Ambaixo las águilas calhadas, l’eimensidon percisa de segneficado.


[an castelhano:

Tengo frío junto a los manantiales. He subido hasta cansar mi corazón

Hay yerba negra en las laderas y azucenas cárdenas entre sombras, pero que hago yo delante del abismo?

Bajo las águilas silenciosas, la inmensidad carece de significado.]



2.

Esta casa stubo dedicada a la lhaboura i a la muorte.

Andrento deilha spálhan-se-se las ourtigas, pésan las froles anriba las madeiras atermentadas pul’auga.


[An castelhano:

Esta casa estuvo dedicada a la labranza y a la muerte.

En su interior cunden las ortigas, pesan las flores sobre las maderas atormentadas por la lluvia.]



3.

Bi l sereno ne ls uolhos de las béstias çtinadas a las facas andustriales i ls cabalhos parados na tristeza;

apuis, la cal, sue lhuç ne ls bielhos, i grandes grietas adonde móran lamentos.


[an castelhano:

Vi la serenidad en los ojos de las reses destinadas a los cuchillos industriales y los cabalhos inmóviles en la tristeza;

después, la cal, su luz en los ancianos, y grandes grietas habitadas por lamentos.]



4.

Houbo un tiempo an que las mies solas paixones éran la probeza i l’auga.

Agora sinto la pureza de ls lhemites i mie paixon nun eisitirie se le soubira l nome.


[An castelhano:

Hubo un tiempo en que mis únicas pasiones eran la pobreza y la lluvia.

Ahora siento la pureza de los límites y mi pasión no existiria si supiese su nombre.]



5.

L animal de l choro lhambe las selombras de tue mai i tu lhembas outra eidade: nun habie nada andrento la lhuç; solo senties la stranheza de bibir. Nesto benie l aguçador i sue serpiente antraba an tous oubidos.

Agora tenes miedo i, nun sfergante, amborracha-te l’eisatidon: la mesma fístula ambisible stá a sonar ambaixo tue jinela: bieno l aguçador.

Oubes la música de ls lhemites i bés a passar l animal de l choro.


[An castelhano:

El animal del llanto lame las sombras de tu madre y tú recuerdas otra edad: no había nada dentro de la luz; sólo sentías la extrañeza de vivir. Luego venía el afilador y su serpiente entraba en tus oídos.

Ahora tienes miedo y, de pronto, te embriaga la axactitud: la misma fístula invisible está sonando bajo tu ventana: ha venido el afilador.

Oyes la música de los límites y ves pasar al animal del llanto.]



Traduçon de Fracisco Niebro



quinta-feira, 13 de setembro de 2007

Assomadeiros2


Assomabas-te a la muorte i, al fondo dua faia sien fin, alhá staba tue bacenta eimaige. Siempre solo, delantre deilha, preso a un siléncio branco. La muorte debolbie-te a ti mesmo, yá outro, daquel lhado de ti: mais que reflexo, tue pantasma aplediaba por tous miedos.
Nunca quejírun poner un abiso a la borda deste assomadeiro. Cumo tal: tanto t’assomas que un die te bás a caier… Senó, ls retratistas de lhembráncias, cumo habien de colgar risas ne l stendedeiro de cuordas d’ouro dun sol moço?! Inda porriba, yá naide poderie sentir las quelobrinas que angarrában pula faia i fázen a un sentir-se eiletricamente bibo.
Nun hai placa na strada a andicar este assomadeiro: nun se andica l que stá an to l lhado; assi, l mais de la giente puode fazer de cuonta que nun eisiste. Sabendo-lo, bas-te tecendo pruma que, al caier, agarre un balanciar sereno que nun arrepele la paisaige i, al aparar, nun faga brechas na nuoba madre que te bai a recebir.

Fracisco Niebro

Património eimaterial i mimória coletiba


[Crónica publicada ne l jornal Público l atrasado die 9 de Setembre.]

Ua de las cousas que siempre me ampressionou ye la fuorça que ten la mimória coletiba, capaç de traier até nós anformaçon zde hai cientos de anhos sien falhar nada quanto al eissencial. A las bezes cuidamos que ciertas cousas son ambentadas pulas pessonas, ou son l resultado dua tradiçon que se fui altarando, mas la berdade ye que l mais de las bezes las cousas chégan até nós quaije sien nada habéren demudado. Ben esto a perpósito dua besita de studo que hai dies fiç a Angueira cun alguns amigos. Angueira ye ua pequeinha aldé de l cunceilho de Bumioso adonde se fala mirandés, anque la fala tenga perdido muita fuorça tanto por bias de la zerteficaçon cumo porque ls alunos daquel cunceilho nun ténen modo de recebir ansino an lhéngua mirandesa, algo que nun ten splicaçon.

Talbeç puodamos datar l chamadeiro Angueira de l tiempo de ls bisigodos, mas solo mos chegórun decumientos zde l seclo XII i un fuoro de l seclo XIII. Neste decumiento aparécen-mos uns dieç chamadeiros i inda hoije eilhes se manténen tal i qual cumo aparécen ne l decumiento, cunserbando-se solo pula fuorça de la trasmisson oural pul pobo de l’aldé. Las cousas son de tal modo que até ls quatro percipales poços de la Ribeira de Angueira, que se seca ne l berano, son ls mesmos de hai estes cientos de anhos atrás.

Esto que se passa cun Angueira pássa-se cun outros pobos de la tierra de Miranda, a atestar ua mimória coletiba que passou pul tiempo altarando-se mui pouco. Las cousas stan agora a demudar tanto por bias de las altaraçones de las matrizes, que nun respéitan ls chamadeiros tradecionales cumo debe de ser, cumo porque l amanho de ls campos bai deixando de se fazer i ls chamadeiros déixan de zampenhar la sue funcion percipal. Assi i todo eilhes inda stan bien bibos i son ousados pulas pessonas. Nesses chamadeiros stá ua de las mais grandes riquezas de la nuossa lhéngua i de la nuossa cultura a eisigir un studo ourgiente i sério.

Esta fuorça de la mimória coletiba de que eiqui falamos tamien amostra cumo fui possible que la lhéngua mirandesa tenga chegado até als nuossos dies mantenendo las percipales caratelísticas que le dan eidentidade. Un pobo que aguanta assi ua lhéngua por tantos cientos de anhos i todos ls eilemientos de la cultura a eilha lhigados merece todo l nuosso respeito. Fui assi que ls mais amportantes balores eimateriales de la houmanidade chegórun até nós, i sien ser perciso assentáren an mano de obra scraba i an sangre, cumo se passa cun tanto menumiento que, anque séian guapos, l sou modo de custruçon nun habie de ser apuntado cumo eisemplo.

Stá an porcesso de aprobaçon antre nós la cumbençon de la Unesco subre l património eimaterial. An buona hora seia aporbada i que sirba para mos ajudar a abrir ls uolhos pa l que rialmente antressa i premita que haba ambestimientos sérios capazes de ajudar a mantener todo esse património que puode nun anchir tanto l uolho ou medir-se tanto an denheiro, mas ye l que mais mos diç quien fumos i l que somos. Que por ende se nun mos perda l feturo.

Amadeu Ferreira

quarta-feira, 12 de setembro de 2007

Assomadeiros1


Passo l tiempo a assomá-me a la baranda de las palabras, a scuitar l scachonar de l tiempo, de ls sentidos i sonidos, nun turistar sien paraige. Milagre de letras i sílabas cun cientos d'anhos i nien ua angúrria, nien ua patrielha, un oulor a mofo, ua picada de polielha, un sabor a ráncio. A las bezes sinto-las ceçar, las palabras, quando un sentido, ou un sonido, le quedou colgado nun tiempo a que yá naide le chega cul garabato de l pensar ou de l lhembrar. Si le dá la carambina, a las palabras, quando quédan presas na cadena de l tiempo i ls sentidos se le fúrun sumindo, a puntos de yá nien un reçumo botáren i naide saber quales son.
Son assomadeiros, las palabras: dan para rius, para cabeços, para beciosos balhes, apúntan lhargos caminos ou atíran ls uolhos para adonde s'arredonda l hourizonte. Todo se puode ber de las palabras: tamien deilhas m'assomo para andrento de mi, i nun sei cumo bi-berei, ciego, se un die quedar sien eilhas.

Fracisco Niebro

terça-feira, 11 de setembro de 2007

Guarda ls anhos...



Para miu pai, que fizo hoije 86 anhos



Guarda ls anhos, que de ls seclos
trato you: lhiebas la palma
ne l menudo tiempo adonde
stan ls cebadeiros de l'alma.

Lhougo an nuobo t'afaziste
a la grima de las faias
i deilhas siempre te riste:
mira, agora, nun te caias!

Que adelántran muitos anhos,
se nun houbir denidade?
Tu, que la tenes de sobra,
bibe sien tiempo i eidade.

10 de Setembre

segunda-feira, 10 de setembro de 2007

Relhampo d'eiternidade

Riu que stás siempre a correr,
i deiqui nunca zarredas!
Segredo de nun morrer:
porque te bás, siempre quedas.

Fonso Roixo

domingo, 9 de setembro de 2007

La raposa i la cabra


Ua beç ua raposa andaba chena de sede i querie buer auga dun poço, mas nun le chegaba a l’auga. Tanto andubo que se caiu andrento de l poço i apuis nun fui capaç de salir dalhá. Passado algun tiempo passou puli ua cabra chena de sede, que le preguntou a la raposa:

- L’auga deste poço ye buona para buer?

- Claro que ye buona para buer, respundiu-le la raposa. Ye tan buona que you até buí demais.

La cabra nun quijo oubir mais nada i saltou lhougo para andrento de l poço. Mal agarrou la cabra andrento de l poço, la raposa lhougo le saltou para anriba i assi cunseguiu salir. La cabra quedou ne l fondo de l poço i dixo-le a la raposa:

- Amoleste-me, serbindo-te de mi para cunseguires l que queries.

- Talbeç, senhora Cabra, dixo-le la raposa, mas tu salteste lhougo pa l poço sin pensar. Parece-me que tenes mais pelos ne l beche do que miolhos na cabeça.


Porqui se bei que quando un buono i un malo fázen sociadade, l malo, an tiempo de deficuldades, trata de se salbar i defender ls sous antresses, i nun quier saber de l outro para nada, que ten de s’amanhar el solico.


(Fábula de Eisopo, amanhada)



sábado, 8 de setembro de 2007

Odas de Ricardo Reis (021)


Bós que, acraditando an Cristos i Maries,
Antrubiais de mie fuonte las claras augas
Solo para me dezirdes
Que hai augas de outra culidade


Alhagando cerrados cun melhores horas. –
Dessas outras regiones para
quei falar-me
Se estas augas i cerrados son de eiqui i me agrádan?


Esta rialidade ls diuses dórun
I
para bien rial la dórun sterna.
Que seran ls mius suonhos
Mais que la obra de ls diuses?


Deixai-me la Rialidade de l sfergante
I ls mius diuses
serenos i eimediatos
Que nun móran ne l Bago
Mas ne ls campos i rius.


Deixai-me la bida ir-se paganamente
Acumpanhada pulas fraitas lhebes
Cun
que ls juncos de las bordas

Se cunféssan a Pan.


Bibi ne ls buossos suonhos i deixai-me
L
altar eimortal adonde ye miu culto

I la bisible perséncia
De ls mius próssimos diuses.


Einúteles namorados de l melhor que la bida,
Deixai la bida als crentes mais antigos
Que a Cristo
i a sue cruç
I a Marie chorando.


Quelores, duonha de ls campos, me cunsole
I Apolo i Benus, i Ourano antigo

I ls trúnios, cul antresse
De íren de la
mano de Jobe.

Fernando Pessoa [Odes, de Ricardo Reis]
Traduçon de Fracisco Niebro



[An pertués:

Vós que, crentes em Cristos e Marias,
Turvais da minha fonte as claras águas
para me dizerdes
Queáguas de outra espécie


Banhando prados com melhores horas. –
Dessas outras regiões pra que
falar-me
Se estas águas e prados são de aqui e me agradam?


Esta realidade os deuses deram
E para bem real a deram externa.
Que serão os meus sonhos
Mais que a obra dos deuses?


Deixai-me a Realidade do momento
E os
meus deuses tranquilos e imediatos
Que não moram no Vago
Mas nos campos e rios.


Deixai-me a vida ir-se pagãmente
Acompanhada plas avenas ténues
Com que os juncos das margens

Se confessam a Pã.


Vivei nos vossos sonhos e deixai-me
O altar imortal onde é meu culto

E a
visível presença

Dos
meus próximos deuses.


Inúteis procos do melhor que a vida,
Deixai a vida aos crentes mais antigos
Que a Cristo e a sua cruz

E a Maria chorando.


Cores, dona dos campos, me console
E Apolo e Vénus, e
Urano antigo

E os
trovões, com o interesse

De irem da mão de Jove.]

sexta-feira, 7 de setembro de 2007

Teçtamiento de Marie Parda (3)

Tamien mais me pormeti
znuda a la Piedra d’la Strema
quando you tube la freima
ne l beiço de baixo eiqui.
Yá q’assi la glória oumenta,
botai-me muita auga benta
an binhas de Caparica,
adonde mi gana stica
i se bai la ferramienta.

Inda me lhebaran tales
un grande círio pascoal
al glorioso Seixal,
senhor de ls outros Seixales:
siete missas me diran
i ls cáleces anchiran,
nun me dígan missa seca;
que l delor de l’anxaqueca
me fizo esta deboçon.

Tamien mais mando fazer
un ancho i lhargo spital,
que quien ben de Madrigal
tenga onde s’arrecolher.
I de l termo d’Alcobaça
quien benir dai-le ua taça;
i quien de Leiria seia
dai-le pan, bino i candeia,
i cama i todo de grácia.

Ls d’Óbidos i Santaren,
s’eiqui pedíren pousada,
dai-le an barda de porrada
cumo malos binos ténen.
Home d’antre Douro i Minho
nun le dareis pan nien bino;
de Riba d’Abe, un primor
fazei-le, por miu amor,
cumo se fura bezino.

Fin

Assi que pa me salbar
fiç este miu teçtamiento
cun mais siso i antendimiento
que nunca you me sei star.
Chorai todos miu peligro,
nun lhiebo l bino que digo,
q’you chamaba de las streilhas,
agora m’irei par’eilhas
cun grande sede cumigo.

Gil Vicente, Testamento de Maria Parda
Traduçon de Fracisco Niebro



[An pertués:
Item mais me prometi
nua à Pedra da Extrema,
quando eu tive a postema
no beiço de baixo aqui.
E porque gran glória senta,
lancem-me muita água benta
nas vinhas de Caparica,
onde meu desejo fica
e se vai a ferramenta.

Item me levarão mais
um gram círio pascoal
ao glorioso Seixal,
senhor dos outros Seixais:
sete missas me dirão
e os caliz encherão,
não me digam missa seca;
porque a dor da enxaqueca
me fez esta devação.

Item mais mando fazer
um espaçoso esprital,
que quem vier de Madrigal
tenha onde se acolher.
E do termo d’Alcobaça
quem vier dêm-lhe em que jaça;
e dos termos de Leireia
dêm-lhe pão, vinho e candeia,
e cama e tudo de graça.

Os d’Óbidos e Santarém,
se aqui pedirem pousada,
dêm-lhes de tabanta pancada
como a de maus vinhos têm.
Homem d’antre Douro e Minho
não lhe darão pão nem vinho;
e quem de Riba d’Àvia for
fazei-lhe, por meu amor,
como se fosse vizinho.

Fim

Assi que por me salvar
fiz este meu testamento
com mais siso e entendimento
que nunca me sei estar.
Chorai todos meu perigo,
não levo o vinho que digo,
que eu chamava das estrelas,
agora m’irei per’elas
com grande sede comigo.]

quinta-feira, 6 de setembro de 2007

Teçtamiento de Marie Parda (2)

Por duolo deziran ou
quatro ou cinco ou dieç trintairos,
cantados por tales bigairos
que nun béban menos q’ you.
Séian destes trés d’Almada,
i cinco deiqui d’la Sé,
que son filhos de Noé,
a quien stou anquemendada.

Que benga todo l abade
Al miu antierro, que sana
tubir la sue buona gana
que nesso ganhar só há de.
Ls d’Abrantes i Punhete,
d’Arruda i d’Alcochete,
d’Alhos Bedros i Barreiro,
béngan acá sin denheiro
até ciento i binte siete.

Tamien mando bestir todo
l burmeilho fraile alman
cul miu manto adonde ban
buracos de fuogo al modo.
Item mais, mais mando dar
a quien bien s’amborrachar
ne l die an que me morrir,
quanto moble aende houbir
i quanta raiç s’achar.

Tamien bos mando ajudar
D’uorfanas, estas, nó mais,
las que por buer de ls pais
quédan probes pa casar.
I le daran por maridos
barqueiros bien recozidos
an binos de mui buns cheiros,
ou le áchen tales scudeiros,
que béban cumo perdidos.

Inda mais me cumpriran
las seguintes romaries,
cun muitas abe-maries,
i nun cúiden de Munçon.
Por mi ide a Santa Ourada
d’Atouguie i d’Abrigada,
i a la Querujeira Santa,
que me dórun na garganta
salude a peste passada.

Gil Vicente, Testamento de Maria Parda
Traduçon de Fracisco Niebro



[An pertués:
Item dirão per dó meu
quatro ou cinco ou dez trintairos,
cantados por tais vigairos
que não bebam menos que eu.
Sejam destes três d’Almada,
e cinco daqui da Sé,
que são filhos de Noé,
a que som encomendada.

Venha todo sacerdote
a este meu enterramento,
que tiver tão bom alento
como eu tive cá de cote.
Os de Abrantes e Punhete,
da Arruda e d’Alcochete,
d’Alhos Vedros e Barreiro,
me venham cá sem dinheiro
até cento e vinte e sete.

Item mando vestir logo
o frade alemão vermelho
daquele meu manto velho
que tem buracos de fogo.
Item mais, mais mando dar
a quem se bem embebedar
no dia em que eu morrer,
quanto móvel i houver
i quanta raiz se achar.

Item mando agasalhar
das órfãs, estas, nõ mais,
as que por beber dos pais
ficam proves por casar.
Às quais darão por maridos
barqueiros bem recozidos
em vinhos de mui bons cheiros,
ou busquem tais escudeiros,
que bebam coma perdidos.

Item mais me cumprirão
as seguintes romarias,
com muitas ave-marias,
e não curem de Monção.
Vão por mim à Santa Orada
d’Atouguia e d’Abrigada,
e à Curujeira Santa,
que me deram na garganta
saúde à peste passada.]

quarta-feira, 5 de setembro de 2007

Teçtamiento de Marie Parda (1)

La mie alma anquemendo
a Noé, nó als que stan,
i l miu cuorpo anterraran
donde stan siempre buendo.
Deixo cumo mie ardeira
i tamien teçtamenteira,
Lianor Mendes d’Arruda,
que bendiu, cumenenciuda,
por buer, até la penheira.

Inda mais mando lhebar
por tochas cepas de binha,
i ua borraixa, mie pinha,
cun que me háian d’ansensiar,
porque tubo malbasie.
Ansensiai-m’assi bazie,
pus tamien you assi bou;
la sede que me matou,
benga pula sancrestie.

Lhebareis-me nun andor
de die, a las horas ciertas
que stan las puortas abiertas
d’las tabernas, ye melhor.
I eirei, pus mais nun pude,
nun quarto an forma d’ambude
gaçpoia nun tenga até,
l sovenite a Noé
cantai siempre amenude.

Alantre eiran - que galana! -,
trinta i seis botos bazius,
que çpejei naquestes frius,
sin nunca matar la gana.
Nun quiero missas rezadas,
todas séian bien cantadas
an flamengo i an alman,
porque estas me lhebaran
a las binhas mais cargadas.

Gil Vicente, Testamento de Maria Parda
Traduçon de Fracisco Niebro



[An pertués:

A minha alma encomendo
a Noé e a outrem não,
e o meu corpo enterrarão
onde estão sempre bebendo.
Leixo por minha herdeira
e também testamenteira,
Lianor Mendes d’Arruda,
que vendeu, como sisuda,
por beber, at’à peneira.

Item mais mando levar
por tochas cepas de vinha,
e ua borracha minha
com que me hajam d’incensar,
porque teve malvasia.
Incensem-me assi vazia,
pois também eu assi vou;
e a sede que me matou,
venha pola cleresia.

Levar-me-ão em um andor
de dia, às horas certas
que estão as portas abertas
das tavernas per u for.
E irei, pois mais não pude,
num quarto por ataúde
que não tivesse água-pé,
o sovenite a Noé
cantem sempre amiúde.

Diante irão mui sem pejo
Trinta e seis odres vazios,
que despejei nestes frios,
sem nunca matar desejo.
Não digam missas rezadas,
todas sejam bem cantadas
em framengo e alemão,
porque estas me levarão
às vinhas mais carregadas.]

Ben ende la guerra!


Nien l bafo de l resfuolgo se bei yá,
Fugida sien paraige i fuorças poucas
Todo pa trás deixando ban; las bacas
Nunca an cerrado assi pacido habien;
L pan na fin, toucino i pouco mais
Son ls que sobrórun çpoijos de las fames
Apedurar; l’aldé aburmelhou-se
An fornalha que nien ls chizmes scápan.


Nun prebiu Cristo fins de mundo assi
Tan rente a cada die: bai pulas rues
I sparba-se puls campos, ten la muorte
Essa tan mala manha d’abisar
Yá mui fuora de tiempo, i anda un home
Pul termo de gadanha, la de l feno,
Naide respeita l tiempo de secar
I de bolber que l feno siempre quier.


Se bás pa las arribas, nun te scapas,
Se cuorres la prainada, stás perdido:
Ben de loinge la fame de ls suldados
I dá sangre l comer i até trabalho,
Que a la purmeira nun s’áchan las cousas
I até se perde l tino puls caminos:
Son de poder las guerras i de fame
De quien lhuita, i oulor a mundo pocho.


Fracisco Niebro [sacado de Sfergantes dua Zeipopeia]

segunda-feira, 3 de setembro de 2007

Por que scribo?


152.

Pasmo-me siempre quando acabo qualquiera cousa. Quedo pasmado i zacracionado. L miu anstinto de purfeiçon habie de m’ampedir de acabar; habie de m’ampedir até de dar ampeço. Mas çtraio-me i fago. De l que sou capaç ye un perduto, an mi, dua aplicaçon de buntade, mas de un deixar deilha. Ampeço porque nun tengo fuorça para pensar; acabo porque nun tengo alma para suspender. Este lhibro ye la mie cobardie.

La rezon porque tanta beç anterrompo un pensamiento cun un cacho de paisaige, que dun cierto modo se mete ne l squema, rial ou dun çponer, de las mies ampressones, ye que essa paisaige ye ua puorta por adonde scapo al coincimiento de la mie ampoténcia criadora. Tengo la percison, al meio de las cumbersas cumigo que fórman las palabras deste lhibro, de falar nistante cun outra pessona, i derijo-me a la lhuç que se queda, cumo agora, porriba ls telhados de las casas, que parécen molhados de tené-la de lhado; al bulhir sereno de las arbles altas na lhadeira de la cidade, que parécen acerca, nua possiblidade de sbarrulhamiento mudo; als cartazes subrepuostos de las casas lhadeiradas, cun jinelas por lhetras adonde l sol muorto doura goma húmada.

Por que scribo se nun scribo melhor? Mas que serie de mi se nun screbira l que sou capaç de screbir, por anferior a mi mesmo que nesso seia? Sou un plebeu de l’spiraçon, porque aténtio rializar; nun aténtio silenço cumo quien le ten miedo a un quarto scuro. Sou cumo ls que préziam la medalha mais que l sfuorço, i gózan la glória na pelhiça.

Para mi, screbir ye çpreziar-me; mas nun puodo deixar de screbir. Screbir ye cumo la droga que nun quiero i tomo, l bício que çprézio i an que bibo. Hai benenos neçairos, i hai los sutilíssemos, cumpuostos de anguerdientes de l’alma, yerbas apanhadas pulas squinas de ls sbarrulhos de ls suonhos, papoulas negras achadas an pie las foias de ls perpósitos, fuolhas lhargas de arbles oubcenas que búlhen ls galhos nas bordas oubidas de ls rius anfernales de l’alma.

Screbir, si, ye perder-me, mas todos se pérden, porque todo ye perda. Mas you perdo-me sien alegrie, cumo l riu na zambocadura para que naciu ancógnito, mas cumo la lhagona feita na praia pula maré alta, i an que l’auga sumida nunca mais torna al mar.

Fernando Pessoa [O Livro do Desassossego de Bernardo Soares, 152]
Traduçon de Fracisco Niebro



[an pertués:

152.

Pasmo sempre quando acabo qualquer coisa. Pasmo e desolo-me. O meu instinto de perfeição deveria inibir-me de acabar; deveria inibir-me até de dar começo. Mas distraio-me e faço. O que consigo é um produto, em mim, não de uma aplicação de vontade, mas de uma cedência dela. Começo porque não tenho força para pensar; acabo porque não tenho alma para suspender. Este livro é a minha cobardia.

A razão por que tantas vezes interrompo um pensamento com um trecho de paisagem, que de algum modo se integra no esquema, real ou suposto, das minhas impressões, é que essa paisagem é uma porta por onde fujo ao conhecimento da minha impotência criadora. Tenho a necessidade, em meio das conversas comigo que formam as palavras deste livro, de falar de repente com outra pessoa, e dirijo-me à luz que paira, como agora, sobre os telhados das casas, que parecem molhados de tê-la de lado; ao agitar brando das árvores altas na encosta citadina, que parecem perto, numa possibilidade de desabamento mudo; aos cartazes sobrepostos das casas ingremadas, com janelas por letras onde o sol morto doira goma húmida.

Por que escrevo, se não escrevo melhor? Mas que seria de mim se não escrevesse o que consigo escrever, por inferior a mim mesmo que nisso seja? Sou um plebeu da aspiração, porque tento realizar; não ouso silêncio como quem receia um quarto escuro. Sou como os que prezam a medalha mais que o esforço, e gozam a glória na peliça.

Para mim, escrever é desprezar-me; mas não posso deixar de escrever. Escrever é como a droga que repugno e tomo, o vício que desprezo e em que vivo. Há venenos necessários, e há-os subtilíssimos, compostos de ingredientes da alma, ervas colhidas nos recantos das ruínas dos sonhos, papoilas negras achadas ao pé das sepulturas dos propósitos, folhas longas de árvores obscenas que agitam os ramos nas margens ouvidas dos rios infernais da alma.

Escrever, sim, é perder-me, mas todos se perdem, porque tudo é perda. Porém eu perco-me sem alegria, não como o rio na foz para que nasceu incógnito, mas como o lago feito na praia pela maré alta, e cuja água sumida nunca mais regressa ao mar.]


domingo, 2 de setembro de 2007

L Sentimiento dun Oucidental. III – Al Gaç


Salo. La nuite pesa, smaga. An los
Passeios alajados arrástran-se ampuras.
Á dóndios spitales! Nas ambocaduras
Un airico arrepela ls
ombros quaije znudos.


Círcan-me ls sotos,
inda mornos. Cuido
Ber círios lhaterales, capielhas an fila,
Cun
santos an andores, i giente que çfila,
Por ua catedral tan lharga cumo l mundo.


Las burguesicas de l Catolecismo
Arrebálan pul suolo furado puls canhos;
I lhémbran-me, al
chorar doliente de ls pianos,
Las
freiras que ls aiunos mátan de sterismo.


Nua frauga, cun sou
mandil, al torno,
Bate un
ferreiro un malho, a rugir fortemente;
Dua panaderie scapa-se, inda caliente,
Un oulor
mesmo sano i hounesto a pan ne l forno.


You
que matino un lhibro que m’einerbe,
Quejira
que l rial i l’analze me l díran;
Las
casas de faziendas las moda atíran;
Pulas
vitrines mira un lhadronico amberbe.


Lhargas costielhas! Nun
poder pintar
Cun bersos
magistrales, ciertos, berdadeiros,
L
mui fino spargir de ls buossos fuortes cheiros,
La buossa palhideç romántica i lhunar!


Que queluobra, l’eicitante pessona,
Que spartilhada scuolhe uns xales cun debuxo!
Sue eicelénça atrai,
magnética, antre luxo,
Que an balcones de mogno al lhargo s’amuntona.


I aqueilha bielha,
que peinado! Hai bezes,
La sue traine a eimitar un
abano antigo, abierto,
Nas
barras berticales, a dues tintas. Cierto,
Scárban, a la bitória, sous
gatos siameses.


Zdróban-se las faziendas de ls strangeiros;
Arbles d’anfeitar sécan ne ls amostradores;
Puolos d’arroç pul aire stan sefocadores,
I an nubres de setins menéian-se ls queixeiros.


Mas todo cansa! Apágan-se an las frentes
Ls lhampiones, cumo streilhas
pouco a pouco;
El solico apregona un couteleiro
rouco;
Buolben-se an
mausoléus armaçones lhuzientes.


Pena de la miséria! ... Tenei duolo!...”
I, pulas squinas, calbo, eiterno, peneroso,
Pide-me siempre smola un home yá eidoso,
Miu porsor de lhatin, siempre d'uolhos ne l suolo!


Cesário
Verde, O Sentimento de um Ocidental
Traduçon de Fracisco Niebro


[An pertués:
O
Sentimento de um Ocidental. III – Ao Gaz


E saio. A
noite pesa, esmaga. Nos
Passeios de lajedo arrastam-se as impuras.
Ó
moles hospitais! Sai das embocaduras
Um sopro que arrepia os ombros quase nus.


Cercam-me as
lojas, tépidas. Eu penso
Ver círios laterais, ver filas de capelas,
Com santos e fiéis, andores, ramos, velas,
Em uma catedral de um comprimento imenso.


As burguesinhas do
Catolicismo
Resvalam
pelo chão minado pelos canos;
E lembram-me, ao
chorar doente dos pianos,
As
freiras que os jejuns matavam de histerismo.


Num cutileiro, de
avental, ao torno,
Um forjador maneja um malho, rubramente;
E de uma
padaria exala-se, inda quente,
Um cheiro salutar e honesto a pão no forno.


E
eu que medito um livro que exacerbe,
Quisera
que o real e a análise mo dessem;
Casas de confecções e modas resplandecem;
Pelas
vitrines olha un ratoneiro imberbe.


Longas
descidas! Não poder pintar
Com versos magistrais, salubres e sinceros,
A
esguia difusão dos vossos reverberos,
E a
vossa palidez romântica e lunar!


Que grande cobra, a lúbrica pessoa,
Que espartilhada escolhe uns xales com debuxo!
Sua excelência atrai, magnética, entre luxo,
Que ao longo dos balcões de mogno se amontoa.


E aquela
velha, de bandós! Por vezes,
A
sua traine imita um leque antigo, aberto,
Nas
barras verticais, a duas tintas. Perto,
Escarvam, à
vitória, os seus meklemburgueses.


Desdobram-se
tecidos estrangeiros;
Plantas ornamentais secam nos mostradores;
Flocos de pós de arroz pairam sufocadores,
E
em nuvens de cetins requebram-se os caixeiros.


Mas tudo cansa! Apagam-se nas frentes
Os
candelabros, como estrelas pouco a pouco;
Da
solidão regouga um cauteleiro rouco;
Tornam-se
mausoléus as armações fulgentes.


da miséria! ... Compaixão de mim! ...”
E, nas
esquinas, calvo, eterno, sem repouso,
Pede-me
sempre esmola um homenzinho idoso,
Meu
velho professor nas aulas de latim!]