terça-feira, 30 de setembro de 2008

Oubrigado!

Cuido que la palabra «oubrigado» nun será mui antiga ne l mirandés, sacada cumo haberá sido de l pertués. Siempre ousemos mais, «que Dius te/bos/le l pague» ou anton, cumo you mais gusto, «bien haias ou bien haia ou bien háiades». Rialmente, aquel «oubrigado» ye bien specífico de l pertués, yá que nun conheço outra lhéngua adonde eisista. I ye stranho que la palabra seia ousada para agradecer algo a alguien, yá que agradecemos dezindo que stamos ou quedamos oubrigados a fazé-le l mesmo a la pessona a quien se l dezimos, quier dezir, nun aceitamos que alguien mos faga algo de grácia, sien que mos síntamos oubrigados a pagar na mesma moneda. Cuido que este «oubrigado» faç parte de la cultura de troca de fabores eisistente an Pertual i cuido que nós ls mirandeses nun habiemos de mos zafazer de ousar la nuossa bielha spresson «bien haia», essa si ua beradeira maneira de agradecer sin se cumpormeter a pagar seia l que fur. Claro que hai quien anterprete l «oubrigado» nun sentido mais suable do que fago eiqui, mas esso nun ampide de le dar a la palabra l berdadeiro sentido que ten. Sei bien, claro stá, que ne l sou uso de l die a die la palabra fui ganhando l sentido sclusibo de agradecimiento. Assi i todo, anque nun benga mal de traiermos la palabra pa l mirandés, cuido que mais perderemos se deixarmos de ousar la bielha i guapa spresson «bien haia», «bien háiades», «bien haias», cunsante la pessona para quien fálemos.


segunda-feira, 29 de setembro de 2008

Babel i Sion (2)

[cuntinaçon]



Son cumo rius estas augas
Cun que demolho esta fuolha;
Bien parece mala scuolha
Bariadade de maugas
I an Babel cunfusion cuolha.

Cumo home que, para eisemplo,
De ls males an que s’achou,
Mal la guerra s’acabou,
Pulas paredes de l templo
Sues armas alhá colgou;

Assi, apuis que assentei
Que todo l tiempo açagaba,
Cula pena que agarrei,
De ls salgueiros çpindurei
Ls uorganos que tocaba.

L alegre strumiento cedo
Deixei d’la bida atrasada,
Dezindo: - Música amada,
Deixo-bos neste alboredo,
A lhembráncias cunsagrada.

Á fraita mie que, tocando,
Ls montes fazies benir
Pra donde stabas andando,
I las augas, abeixando,
Tornában-se lhougo a oupir,

Nunca mais bos oubiran
Ls triges, que se amansában;
Las canhonas que pastában,
De yerbas se cansaran
Que pa bos oubir deixában.

Nun fazereis docemiente
An rosas bolber ls picos
Ne l rigueiro relhuziente;
Nin parareis la corriente,
Sendo a mais de mius oulhicos.

Nun bulhireis la spessura,
Nin podereis yá traer
Atrás bós la fuonte pura,
Pus nun pudistes mexer
Çcuncertos de la bintura.

Quedareis ouferecida
A la Fama, guapa streilha,
Fraita de mi tan querida;
Pus, demudando la bida,
Demúdan-se ls gustos deilha.

[Cuntina]

Luís de Camões
Traduçon de Fracisco Niebro




[an pertués:
Babel e Sião (2)

Bem são rios estas águas
Com que banho este papel;
Bem parece ser cruel
Variedade de mágoas
E confusão de Babel.

Como homem que, por exemplo,
Dos transes em que se achou,
Depois que a guerra deixou,
Pelas paredes do templo
Suas armas pendurou;

Assim, depois que assentei
Que tudo o tempo gastava,
Da tristeza que tomei,
Nos salgueiros pendurei
Os órgãos com que cantava.

Aquele instrumento ledo
Deixei da vida passada,
Dizendo: - Música amada,
Deixo-vos neste arvoredo,
À memória consagrada.

Frauta minha que, tangendo,
Os montes fazíeis vir
Pra onde estáveis correndo,
E as águas, que iam descendo,
Tornavam logo a subir,

Jamais vos não ouvirão
Os tigres, que se amansavam;
E as ovelhas que pastavam,
Das ervas se fartarão
Que por vos ouvir deixavam.

Já não fareis docemente
Em rosas tornar abrolhos
Na ribeira florescente;
Nem poreis freio à corrente,
E mais se for dos meus olhos.

Não movereis a espessura,
Nem podereis já trazer
Atrás vós a fonte pura,
Pois não pudestes mover
Desconcertos da ventura.

Ficareis oferecida
À Fama, que sempre vela,
Frauta de mim tão querida;
Porque, mudando-se a vida,
Se mudam os gostos dela.]

L sbarrulhar de ls castielhos



Habie de ampressionar, eiqui hai uns seclos atrás, mirar las paredes dun castielho i abrir la boca delantre de tanta fuorça i sigurança. Bien un s'anganha, yá que la nuossa medida de las cousas depende de l tiempo i de l lhugar an que bibimos. Ye todo assi, cumo quando you cuidaba que l campanairo de l'eigreija de la mie tierra era de las cousas mais altas que habie ne l mundo. La berdade ye que aqueilhes castielhos inda por ende stan, sbarrulhados i spuostos a la caçuada de l tiempo, cumo ls derrotados nua batalha que son arrastrados pulas rues de la capital bincedora. Siempre houbo castielhos, quier dezir, sítios adonde guardamos l nuosso melhor i purparados de modo que solo a muito custo séian cunquistados. Hoije, séian eilhes l que fúrun, ls castielhos sbarrúlhan-se sien que nanhun eisército ls ataque: témbran cumo baras berdes, asperando la próssima óndia benida de tan loinge que nun se sabe de adonde. Ye esse l porblema de agora, nunca se saber bien de adonde ben l ataque de que tenemos de mos çfender: i l castelhano até mos habie cumbencido que staba a cuntrolar todo! Se l castielho se sbarrulhar mesmo, l castelhano habie de ser l purmeiro a quedar ambaixo de l sbarrulho.



domingo, 28 de setembro de 2008

tragédias



La stória cumo tragédia ten ua eidade armana a la de ls homes que la fazírun, mais que todo tragédias culturales: cria-se l mito de la superioriodade de l que ben apuis - çctruindo l que staba antes - i pronto, todo stá an cundiçones de ser aceite. Ansinórun-mos que çcubrimos África, mas eilha yá staba bien çcubierta pula giente que alhá bibie sue bida, sue lhéngua, sue cultura, sous diuses, sues guerras, sou tiempo, sous filhos, sues glórias i misérias. Quando Colombo chegou a Cuba ou Cabral al Brasil, que fui que çcubrírun, se fúrun recebidos pula giente que bibie naqueilhas tierras, las tierras deilhes? Houbo que criar l mito de la cebelizaçon superior, de l nuosso dius cumo berdadeiro i superior, a que todos tenien de se cumberter. Quantos hourrores i houlocaustos an nome de todas essas nobres eideias, a salir de la cabeça de la giente mais culta, mais sabida i mais relegiosa! Merda para essa giente toda i sue cultura que se custruiu cumo superior a todo i a todos, sien por esso tener que dar justeficaçones. Agora, parece que se bolbiu todo al alrobés i la Ouropa yá nun ye la casa mai centro de l mundo, se ye que algue beç l fui a nun ser para nós mesmos. Até hai quien querga cuntinar a defender l mito de que hai culturas i lhénguas superiores, mesmo ne l meio de nós, amponendo esses mitos cun ua dóndia fuorça i termientas de denheiro. I até ansísten que tenemos de ser ansinados i de ser salbos, inda que nun quérgamos. Sento-me na redadeira camada que l tiempo puso porriba la tierra i sonho ne ls rius de sangre i de delor, de fuorça i alegrie, de magie i de saber, que cuorren pulas outras andadas, yá feitas peinha, tierra, raízes, retombos que solo ls mais atentos óuben i, assi i todo, inda mos aguántan l anquelíbrio de bibir i le dan de comer a la nuossa sede de sonhar. Nun hai que perder muito tiempo cun tragédias, que esso faç-le mal a la piel i al coraçon. Mas hai que las lhembrar, hai que saber ls anfiernos para adonde ls homes ténen tendéncia para lhebar l mundo, quaije siempre an nome de eidiales i de l que le cháman porgresso i abanço científico. Sien eimenda. Lhembrá-las yá ye un ampeço para las frenar i le sacar la çamarra mansa de cordeirico cun a las bezes bénen bestidas por anganho.




sábado, 27 de setembro de 2008

ser



A las bezes, l solo ser que sobra son las palabras de l poema, brigada adonde s'arrima la sustáncia de las cousas, que an nada mais se colga que an palabras. Fuora, ne l mundo que habie d'ancarnar esse ser, bai quedando l'andefréncia i sues selombras, essa malina que todo quier çfazer an auga chuoca i oulor a pocho: l'andrefréncia ye l eibereste de l eigoísmo, la óndia mais fuorte de l tsunami anti-social, la borraixa mais eificaç an apagar la stória. Claro que la rialidade, l ser, nun se deixa bencir, strefigura-se. Cumo you t'antendo, amigo Platon! Bá, a ber se sales pa l sagrado que hemos de falar destas cousas de que naide quier saber.




sexta-feira, 26 de setembro de 2008

L Guardador de Ganados XI

Aqueilha tie ten un piano
Que ye buono de oubir mas nun ye l correr de ls rius
Nien l bruído que las arbles fázen…

Para quei ye perciso tener un piano?
L melhor ye tener oubidos
I amar la Natureza.

Fernando Pessoa [Alberto Caeiro]
Traduçon de Fracisco Niebro




[an pertués:

Aquela senhora tem um piano
Que é agradável mas não é o correr dos rios
Nem o murmúrio que as árvores fazem…

Para que é preciso ter um piano?
O melhor é ter ouvidos
E amar a Natureza.]

L Mar de ls Rumiacos.



Un die, yá muitos anhos, sali cula eideia de que talbeç fusse possible tornar: zdende to las salidas nun ténen passado de raleiras que se me ban alhargando antre cada pequerrica stada. Al ampeço, tenie bien cuncéncia dessas raleiras, de l punto de adonde salie i adonde siempre tornaba. Cul tiempo, fui assentando mais eiqui ou eilhi i fúrun-se-me ambaralhando ls puntos de salida, mas nunca fui sustituído l punto de salida oureginal a spera dun bolber defenitibo: bien gustarie que nun fura cumo l tornar de las anguilas al Mar de ls Rumiacos, apuis dua bida loinje, mas quien l puode saber!? Ye nestas raleiras antre salir i bolber que me nace la poesie, a mei camino antre l spácio i l tiempo, fuora de cada ua dessas dimensiones i mui fondas an cada ua deilhas, assi cumo un sereno buldrejon que nunca me deixa assentar, siempre a tornar i siempre loinge, siempre a salir i siempre acá.



quinta-feira, 25 de setembro de 2008

Dá-le de trás!



Diç-le l dito al duonho de l burro que nun trabalha cumo debe de ser: dá-le de trás! Quier dezir, aquemoda-lo bien antes de l aponer al trabalho, pa que ganhe fuorça. L mesmo bal para ua pessona i para un pobo, causo an que l dito dezirie: dá-le passado, dá-le stória! Percisamos ourgentemente de passado i ten sido la falta del que mos ha deficultado l persente i mos pon l feturo andeble. Ye de l passado que ben l'eidentidade, ye ne l passado que se fórman ls mitos sien ls quales ua sociadade nun subrebibe, ye ne l passado que assenta la boç i la proua que mos ampurra palantre. L purmeiro passo pa la reablitaçon de la nuossa lhéngua fui stablecer-le l belhete d'eidentidade, amostrando de quien ye filha i de cumo fui falada por reis, pul clero, pula nobreza i pul pobo até ua cierta altura. Antes de sabermos esso, la nuossa lhéngua nun passaba, als uolhos de todos, dua fala charra, caçurra, sien la denidade dua lhéngua, sendo apersentada cumo corrupçon bruta i eignorante doutra fala mais nobre, l pertués. Mas l que digo para la nuossa lhéngua bal para todo, an special pa l pobo que fala essa lhéngua. Cumo dezerie Sócrates, l filósofo griego, tenemos que mos coincer a nós mesmos, mirar bien para nós cumo pobo i, assi, cuntinar a poner ls aliçaces de la nuossa proua, las lhinhas de l nuosso feturo. Todo esso solo se fai seguindo l dito: dá-le de trás! Nunca ye tarde para abançarmos por esse camino, mas cada beç se faç mais tarde. Tenemos de saber fazer essa nuossa stória, de çcubrir ls padamiegos que la aguántan, yá que neilha tenemos reis a menos i pobo a mais, batalhas i muortos a mais i eisércitos a menos, grandes feitos a menos i ua anfenidade de pequeníssimos feitos haróicos [l haroico solo stá ne l pequeinho cuntino i nunca ne l grande casual]: tenemos que daprender a ler ls feitiços que l tiempo mos trouxo i a nun le dar solo amportança al que outros fúrun screbindo para mos oubrigar a pensar l que eilhes querien. Seremos capazes?



quarta-feira, 24 de setembro de 2008

ancolhírun-me l mundo

Quando you creci, era l mundo grande i las amboras que nacien para alhá de la mie rue lhebában dies, meses i anhos a chegar. Agora, l persidente de ls Stados Ounidos toma ua decision i eilha sparba-se nun sfergante, cumo la óndia de choque dua bomba atómica: de garoto, tardaba you mais a ir a anchir l cántaro a la bica. De tan pequeinho que quedou l mundo, un até s'abafa, pus nun cabe acá tanta broça: por fabor, dai-me un die, un cachico que seia sien amboras desse mundo, que perciso de çcanso cun ourgença, i nun m'oubríedes a cerrar ls uolhos i a tapar ls oubidos. Mai, tu bien me dezis que se habisse guerra mos scundiemos pa las Arribas: i agora, adonde me scondo? Ancolhírun-me l mundo i nin campo sobrou para scundideiro, que todo ponírun a la lhargueza dun tranco. Mas tengo un segredo para te cuntar, que queda solo antre nós: daprendi a alhargar l mundo an que me criei, a sticá-lo até las benas mais delgadixas, i ye ende que me perdo de tan grande que esse mundo me bai quedando. L segredo ye simples: quanto mais conheces algo, mais el crece, quanto mais l çcubres, mais el queda por çcubrir, quando mais repuostas te dá, mais preguntas el te pon. I sabes porquei? Ye esse l camino de l'alma, l cebadeiro adonde todo l respirar ten sue raíç, l scrinho adonde l tiempo guardou las lhembráncias zde l percípio de l mundo - i adonde stan las lhembráncias, ende ye la mie casa. Agora, yá sei por adonde tornar sin me perder ne l camino para casa, que le daprendi las seinhas, le splorei ls remissacos, le arrepassei ls sotánganos, le daprendi a apartar ls oulores ne ls aires que assópran mais serenos. Al modo que se me ancuolhe un mundo, outro se m'alharga: neste, inda l tiempo se me deixa agarrar, pa que assi le puoda ir lhimpando l puolo a l'eiternidade.

segunda-feira, 22 de setembro de 2008

Babel i Sion (1)

Eiqui queda un de ls mais stroudinairos poemas de la lhéngua pertuesa. Hai doces tan buonos que solo se debe de comer un cachico de cada beç. Andube arrimado a dous anhos pa l traduzir i inda nun sei mui bien cumo fui. Quien stá loinge por lhargo tiempo ou ye eimigrante puode sentir un cachico deste penar del çterrado. Solo podie ser de Camões, claro.

A mirar ls rius que ban
Por Babilónia, me achei,
Donde sentado chorei
Lhembráncias que an Sion stan
I quanto neilha passei.

Eilhi, aquel riu corriente
De mius uolhos fui manado;
I, bien todo acumparado,
Babilónia al mal persente,
Sion al tiempo atrasado.

Eilhi, lhembráncias amadas
N’alma se m’apersentórun;
I las mies cousas fastadas
Se fazírun tan çclaradas,
Parece que nun passórun.

Eilhi, apuis de spertado,
Cul rostro alhagado an auga,
Deste suonho manginado,
Bi que todo l bien passado
Nun ye gusto, mas ye mauga.

I bi que todos ls danhos
Me salien de las mudanças
I las mudanças de ls anhos;
Ende bi quantos anganhos
L tiempo fai a las spranças.

Eilhi bi l que mais cumben
Tan pouco tiempo que dura;
L mal que debrebe ben,
I triste figura ten
Quien se finta na bintura.

Bi aqueilho que mais bal,
Anton melhor antendido,
Quanto mais stubir perdido;
Bi al bien achar-se mal
I, al mal, pior star metido.

I bi cun muito trabalho
Mercar arrependimiento.
Bi niun cuntentamiento,
I beio-me a mi, que spalho
Tristes palabras al biento.

[Cuntina]

Luís de Camões
Traduçon de Fracisco Niebro




[an pertués:
Babel e Sião

Sôbolos rios que vão
Por Babilónia, me achei,
Onde sentado chorei
As lembranças de Sião
E quanto nela passei.

Ali, o rio corrente
De meus olhos foi manado;
E, tudo bem comparado,
Babilónia ao mal presente,
Sião ao tempo passado.

Ali, lembranças contentes
Na alma se representaram;
E minhas cousas ausentes
Se fizeram tão presentes
Como se nunca passaram.

Ali, depois de acordado,
Co rosto banhado em água,
deste sonho imaginado,
Vi que todo o bem passado
Não é gosto, mas é mágoa.

E vi que todos os danos
Se causavam das mudanças
E as mudanças dos anos;
Onde vi quantos enganos
Faz o tempo às esperanças.

Ali vi o maior bem
Quão pouco espaço que dura;
O mal que depressa vem,
E quão triste estado tem
Quem se fia na ventura.

Vi aquilo que mais vale,
Que então se entende melhor,
Quanto mais perdido for;
Vi o bem suceder mal
E, ao mal, muito pior.

E vi com muito trabalho
Comprar arrependimento.
Vi nenhum contentamento,
E vejo-me a mim, que espalho
Tristes palavras ao vento.]

domingo, 21 de setembro de 2008

Douros




Carrascos hai que yá cientos d'anhos crécen al meio de faias, froles ne l altar de las arribas de l Douro: stan adonde naide le topa i ls uolhos solo ls cunsíguem mirar de ambaixo. An frinchas de piedra arrebéntan bidas que alguien çclarou ampossibles; pula raiç de las faias assóman-se carreirones de grima que giente fizo cun pisagadas de sangre i de gana; pula carreira de l riu stende-se un Adamastor lhargo cumo dies sin pan, faroç cumo delores sin malzina, dua dureç mais que sacho an piçarron. Este Douro quedou mui loinge de ls ambestimientos de l Marqués de Pumbal i nel nun se spelhórun ls solares de ls angleses: fui giente doutra tempra que le fizo dar lheite a sues tetas de piedra i l adominou de picon a picon cun sues guindaletas, giente deixada a la soledade sin fin que solo sous cachones abafában, antes de barraiges ls calháren. Hai quien diga que este ye l Douro probe, mas nó, ye solo l Douro squecido i çpreziado, an que la sue giente até fala ua outra lhéngua que yá cientos de anhos deixou de ser falada por reis i por fidalgos: assi, fazé-lo Património de la Houmanidade iba a dar muito trabalho, que nun ye qualquiera un que l'ampalpa l'alma a este Douro, poucos le dan balor al modo cumo la natureza se sentou eiqui, ancalhada por manos que cun eilha fazírun un casamiento a que agora le cháman Parque, adminando-la, mas deixando-la siempre lhibre. L tiempo fui stendendo sue teç angurriada por faias i picones, curtida na melma de ls sudores, relhuziente nas modas de ls dies lhargos: quedando fui l'ardança, tan grande que solo uolhos cerrados puoden ber.

sábado, 20 de setembro de 2008

L campo

L nuosso cuorpo, cumo qualquiera cousa, acupa un campo que ye l sou i naide mais l puode acupar al mesmo tiempo. I de la piel para andrento todo ye nuosso, cumo nuosso ye l aire, mas solo anquanto l respiramos, eirredutiblidade de l cuorpo a mais nada que nun seia el mesmo, quier dezir, nós. Si dezimos, esta casa ye mie, esta tierra pertence-me, i por ende alnatre, mas la berdade ye que solo ye nuosso l campo que an cada sfergante acupamos, inda que nun steia ne l nuosso registro de propiadade, cumo quaije nunca stá: la nuossa denidade cumo pessona nun depende de l registro de propiadade, inda que outras cousas del depéndan. Ye esta capacidade de apropiaçon - ou la cuncéncia - de l spácio cumo nuosso que mos çtingue de todo l mais. Mesmo sien querer, bamos deixando marcas por ende, cumo ls perros nas muntelheiras: ye ua pena, muita beç, nun mos darmos de cuonta de cumo acupamos un campo que ye solo nuosso nesse eisato momento an que l acupamos, pus essa poderie ser la fuonte de la nuossa repunsablidade an relaçon a un mundo que mos definhe i mos aguanta an ser. Dende que l ser seia subretodo un star, quier dezir, ten muito menos filosofie do que muitos mos quejírun ansinar, a fuorça de se queréren scapar para outros mundos, cumo se fura possible scaparmos de nós i de l spácio que rialmente acupamos. Quando dezimos star, dezimos campo que tamien mos faç i que nun percisamos de batalhas para cunquistar. Al ser ua negaçon de todo esso, roubadora de spácio bital, la pena de muorte ye ua andenidade sin nome pus le rouba al creminal l campo que le habie de sorber l ser até la fin de ls sous dies nun acuso custante de todo l que pisa i bei, cumo se até la tierra tubira bergonha de l angulhir. Por mi, bonda-me que saba l campo que acupo i a que tierra pertenço, pa que naide se arrogue l dreito de dezir, tira-te dende que esse campo ye miu, cumo se podira acupar l mesmo campo que you: cada un ye eirredutible a el mesmo, i nanhun dius puode ampedir ou demudar esso. Anton, steias adonde stubires, stás ne l tou campo, rezon bastante para andreitares la spina i scamugires ls miedos.



sexta-feira, 19 de setembro de 2008

Caminografie



Yá ls fenascos todo amarelhórun i silbas cásan borda cun borda de l camino: bien campo acúpan ls passos que, adonde pássan, nada mais crece! Assi i todo, quando passei, lhougo dixe: eiqui ye l camino, mas nun dá para passar; i meti por andrento la tierra de arada. Ls nuobos caminos puoden ampeçar assi: nun ye perciso querer, bonda tener mesmo que passar. Un camino deixa de ser camino quando yá nun dá para passar, mas tamien quando yá nun queremos passar por el i outro, al lhado, anque inda por fazer, mos atrai ls passos. Talbeç até seia fácele de splicar esta mudança, mas porquei ha de haber ua splicaçon? Aquel camino eilhi, yá anhos que nun passaba por alhá i, bisto assi, çcaminado, miraba-me cun aquel zprézio cun que respíran las cousas deixadas a la sementeira de las airaçadas. Amarrei-me para ler las pisagadas, mas, de tan zlidas, solo un berdadeiro specialista serie capaç, cumo se passa cun to ls antigos decumientos: uns precísan de quien saba de paleografie, outros solo se léien cun saber de caminografie. L melhor ye asperar las purmeiras augas i ber adonde l'auga inda faç poça, a adundiar las ronchas que l tiempo nun fui capaç d'alisar: esse ye un bun punto para ampeçar la lheitura. Ler caminos ye un oufício de pacéncia i de sabedorie, mas subretodo daquel amor que, cumo oupor, le agarremos als sítios que un die mos agarrórun, al andá-los: todo al alrobés de l apressiado caminante, zlhumbrado cula lhargueza de las guapas bistas i alheno a las benas por adonde l tiempo s'anfrisgou de tal maneira que ls uolhos yá nun bóndan para ber.

quinta-feira, 18 de setembro de 2008

La peinha

Dízen ls cientistas que ua peinha son miles de granicos que l tiempo ajuntou, amassando-los sin paraige por melhones i remelhones d'anhos. I nós a querer que ls pequeinhos granicos de ls nuossos feitos lhougo se buolban peinha, senó hoije al menos manhana. I çpreziamos-los, i zasperamos de tan pouco se ber l resultado de l que fazemos: todo porque trabalhamos para hoije i todo fazemos cumo se l tiempo nun eisistira, i del nun benisse l cimento que une ls granicos i demuda la stória i ls homes. Quien ye que hoije, çfazendo la peinha an sous granicos, será capaç de screbir la stória de cada un deilhes, mesmo daqueilhes que tenien sede de stória yá pa l die apuis? Hoije, cada un de nós pon-se al centro de l mundo, mas nunca se poderá dezir que haba un granico que queda al centro de la peinha i que todos ls outros se ajuntórun alredror del: agora, até tenemos máquinas para alisar la piedra i l que bemos nun passa dun jogo de quelores na lisura cun que se mos apersenta la face de l tiempo. Queda-mos esse pequeinho cunsolo de que ls nuossos feitos de hoije puodan ser un puntico na quelor cun que l tiempo fui tenhindo la stória: ye dramático este atirar de l sentido pa l feturo, este çfazermos-mos nua solidaridade an que acabamos por mos perder na mai ounibersal que mos girou i mos manten; mas nada desso le tira sentido a las cousas mais simpres cumo esta de you star eiqui a çpejar palabras que yá nun me cáben andrento, assi cumo l'auga que reçuma pulas angúrrias de la peinha, dóndia antre dedos de musgo i de patrielhas. Mal mos damos de cuonta, mas als poucos la peinha bai-se bolbendo outra beç an puolo i an granicos, cumo se essa fura la paga que le dá al aire pulas fiestas que le faç, a l'auga pul frescor cun que le sfria la miolha: puode parecer que todo reampeça, mas nó, que outros son ls granicos, outro ye l puolo: todo siempre queda, mas nada nunca mais torna a sou ser. Tamien nós: dende, este nuosso delor de diuses caídos; siempre podemos ser semiente, mas, zgraciadamente, parece que nien esso bonda para mos aplaquiar la sede, derretidos na spera.

quarta-feira, 17 de setembro de 2008

L Guardador de Ganados - V

Hai metafísica bastante an nun pensar an nada.

Quei penso you de l mundo?
Sei alhá l que penso de l mundo!
Se you quedasse malo pensarie nesso.

Que eideia tengo you de las cousas?
Que oupenion tengo subre las causas i ls eifeitos?
Que tengo you meditado subre Dius i l’alma
I subre la criaçon de l mundo?
Nun sei. Para mi pensar nesso ye cerrar ls uolhos
I nun pensar. Ye correr ls cortinados
De la mie jinela (mas eilha nun ten cortinados).

L mistério de las cousas? Sei alhá l que ye mistério!
L único mistério ye haber quien pense ne l mistério.
Quien stá al sol i cerra ls uolhos,
Ampeça a nun saber l que ye l sol
I a pensar muita cousa chena de calor.
Mas abre ls uolhos i bei l sol,
I yá nun puode pensar an nada,
Porque la lhuç de l sol bal mais que ls pensamientos
De todos ls filósofos i de todos ls poetas.
La lhuç de l sol nun sabe l que faç
I por esso nun erra i ye quemun i buona.

Metafísica? Que metafísica ténen las arbles?
La de séren berdes i rodrosas i de tenéren muito galho
I la de dáren fruito na sue hora, l que nun mos faç pensar,
A nós, que nun sabemos dar por eilhas.
Mas que melhor metafísica que la deilhas,
Que ye la de nun sabéren para quei bíben
Nien sabéren l que nun sáben?

»Custituiçon íntema de las cousas»…
«Sentímo íntemo de l ouniberso»…
Todo esto ye falso, todo esto nun quier dezir nada.
Ye ancredible que se puoda pensar an cousas dessas.
Ye cumo pensar an rezones i fines
Quando l ampeço de la manhana stá a raiar, i puls lhados de las arbles
Un zlido ouro lhustroso bai perdendo la scuridon.

Pensar ne l sentido íntemo de las cousas
Ye acrecentando, ye cumo pensar na salude
Ou lhebar un copo a l’auga de las fuontes.

L único sentido íntimo de las cousas
Ye eilhas nun tenéren sentido íntimo nanhun.

Nun acradito an Dius porque nunca l bi.
Se el quejisse que you acraditasse nel,
Pula cierta benirie a falar cumigo
I antrarie pula mie puorta al para adrento
Dezindo-me, Eiqui stou.

(Esto ye talbeç redículo als oubidos
De quien, por nun saber l que ye mirar pa las cousas.
Nun antende quien fala deilhas
Cul modo de falar que mirar para eilhas ansina.)

Mas se Dius ye las froles i las arbles
I ls montes i sol i l lhunar,
Antoce acradito nel,
Antoce acradito nel a to la hora,
I la mie bida ye toda ua ouracion i ua missa,
I ua quemunhon culs uolhos i puls oubidos.

Mas se Dius ye las arbles i las froles
I ls montes i l lhunar i l sol,
Para que le chamo you Dius?
Chamo-le froles i arbles i monte i sol i lhunar;
Porque, se el se fizo, para you l ber,
Sol i lhunar i froles i arbles i montes,
Se el m’aparece cumo sendo arbles i montes
I lhunar i sol i froles,
Ye que el quier que you l conheça
Cumo arbles i montes i froles i lhunar i sol.

I por esso you oubedeço-le,
(Que mais sei you de Dius do que Dius del mesmo?),
Oubedeço-le a bibir, spuntaneamente,
Cumo quien abre ls uolhos i bei,
I chamo-le lhunar i sol i froles i arbles i montes,
I amo-lo sin pensar nel,
I penso-lo bendo i oubindo,
I ando cun el a to la hora

Fernando Pessoa [Alberto Caeiro, O Guardador de Rebanhos]
Traduçon de Fracisco Niebro





[an pertués:Há metafísica bastante em não pensar em nada.

O que penso eu do mundo?
Sei lá o que penso do mundo!
Se eu adoecesse pensaria nisso.

Que ideia tenho eu das cousas?
Que opinião tenho sobre as causas e os efeitos?
Que tenho eu meditado sobre Deus e a alma
E sobre a criação do mundo?
Não sei. Para mim pensar nisso é fechar os olhos
E não pensar. É correr as cortinas
Da minha janela (mas ela não tem cortinas).

O mistério das cousas? Sei lá o que é mistério!
O único mistério é haver quem pense no mistério.
Quem está ao sol e fecha os olhos,
Começa a não saber o que é o sol
E a pensar muitas cousas cheias de calor.
Mas abre os olhos e vê o sol,
E já não pode pensar em nada,
Porque a luz do sol vale mais que os pensamentos
De todos os filósofos e de todos os poetas.
A luz do sol não sabe o que faz
E por isso não erra e é comum e boa.

Metafísica? Que metafísica têm as árvores?
A de serem verdes e copadas e de terem ramos
E a de dar fruto na sua hora, o que não nos faz pensar,
A nós, que não sabemos dar por elas.
Mas que melhor metafísica que a delas,
Que é a de não saber para que vivem
Nem saber o que não sabem?

«Constituição íntima das cousas»…
«Sentido íntimo do universo»…
Tudo isto é falso, tudo isto não quer dizer nada.
É incrível que se possa pensar em cousas dessas.
É como pensar em razões e fins
Quando o começo da manhã está raiando, e pelos lados das árvores
Um vago ouro lustroso vai perdendo a escuridão.

Pensar no sentido íntimo das cousas
É acrescentado, é como pensar na saúde
Ou levar um copo à água das fontes.

O único sentido íntimo das cousas
É elas não terem sentido íntimo nenhum.

Não acredito em Deus porque nunca o vi.
Se ele quisesse que eu acreditasse nele,
Sem dúvida que viria falar comigo
E entraria pela minha porta adentro
Dizendo-me, Aqui estou.

(Isto é talvez ridículo aos ouvidos
De quem, por não saber o que é olhar para as cousas,
Não compreende quem fala delas
Com o modo de falar que reparar para elas ensina.)

Mas se Deus é as flores e as árvores
E os montes e sol e o luar,
Então acredito nele,
Então acredito nele a toda a hora,
E a minha vida é toda uma oração e uma missa,
E uma comunhão com os olhos e pelos ouvidos.

Mas se Deus é as árvores e as flores
E os montes e o luar e o sol,
Para que lhe chamo eu Deus?
Chamo-lhe flores e árvores e montes e sol e luar;
Porque, se ele se fez, para eu o ver,
Sol e luar e flores e árvores e montes,
Se ele me aparece como sendo árvores e montes
E luar e sol e flores,
É que ele quer que eu o conheça
Como árvores e montes e flores e luar e sol.

E por isso eu obedeço-lhe,
(Que mais sei eu de Deus que Deus de si próprio?),
Obedeço-lhe a viver, espontaneamente,
Como quem abre os olhos e vê,
E chamo-lhe luar e sol e flores e árvores e montes,
E amo-o sem pensar nele,
E penso-o vendo e ouvindo,
E ando com ele a toda a hora.]

A meio de Setembre

I assi, sin se star a spera, ua cemba de fernesin, bruído, i formigueiros de giente ínchen las rues de la cidade. Ye assi todos ls anhos a meio de Setembre, i todos ls anhos mos squecemos que bai a ser assi a meio de Setembro: ye l que mos bal.

terça-feira, 16 de setembro de 2008

La raposa i l macaco


Ua raposa andaba a biajar pul mundo i fazie-le cumpanhie un macaco. A cierta altura ampeçórun dambos a dous a çcutir subre qual deilhes era l mais nobre de nacimiento. I alhá fúrun çcutindo, cada un deilhes puxando sous galones i apersentando sous títalos. Nesto, chegórun a ua tierra i, al passar pul semitério, l macaco puso-se a chorar cumo un perdido. Antoce, la raposa preguntou-le l que se passaba para se botar a chorar daqueilha maneira. L macaco respundiu-le, anquanto apuntaba para uas sepulturas:
- Anton nun habie de chorar al ber las sepulturas desses grandes haróis que fúrun ls mius antrepassados!?...
- Puodes dezir las minturas que te dir la gana, dixo-le la raposa, yá que nanhun deilhes se bai a lhebantar para negar l que dizes.

Porqui se bei que un debe de ser siempre hounesto an todo l que faç i diç, pus nunca se puode adebinar se nun hai alguien que sabe la berdade i puoda cuncordar culas tues palabras ou zminti-las.

sábado, 13 de setembro de 2008

Zgrácias

Hai l dito que diç, "passar cumo por binha bendimada...". La berdade ye que passar por binha que inda nun fui bendimada, mas que stá cumo se l houbira sido... nin bos cunto, pus fui l que me passou hoije. Hai spetatibas mais defíceles de gerir do que ciertas rialidades. Si nun hai ubas, mas anton moras de silbeira... i bien negritas que stan, a dezir, comei-me. Agora agradécen-se mais que yá nin páixaros hai pa las comer, ua zgrácia cumo outra qualquiera.

sexta-feira, 12 de setembro de 2008

L gato i l poema



Bai para ua sumana que tengo un gato an casa, de trés meses. Receita dua doutora, cousa que nin sabie que se poderie dar cumo malzina. Cunfesso que siempre gustei mais de perros. Als poucos bou antendendo que un gato puode ajudar a curar dun mal que mos arródia i crece cumo grama: la andefréncia de l mundo i de las pessonas. L gato nunca queda andefrente. Agora, yá nun passo la mano solo pul lhombo de l poema, fazendo saltar chiçpas de las palabras i anroscando-me a eilhas a saber de cherume. Mas ua defréncia se manten: l gato drume l mais de l tiempo, mas las palabras assobélan-me sin paraige, seia de die ou de nuite, inda que an suonhos. Esso quie dezir que solo las palabras i l poema me bótan raiç, esse ampeço de todo adonde (me) bében: que admirança que puoda passar sin gato...


quinta-feira, 11 de setembro de 2008

Nun deixes atamar la rábia

*

[Retrato de Alcides Meirinhos an 21 de Agosto de 2008]



Adonde bás an tan apressiado passo se l camboio, nin desta beç, há de chegar a la hora? Yá mireste ls hourários? Ls carriles? Yá s'assomou l gorro branco de l xefe de la stacion? I l agulheiro, esse bun almanecha de Ginja, por adonde se metiu cula lhinterna i la bicicleta? Apláquia l passo, que bás a tener tiempo para todo: puode ser, cumo an ciertos cinemas, que un camboio benga de l feturo, que l outro naide sabe l que le fazírun. Mas you sei i bou-te-lo a dezir: houbo uns creminales que l assaltórun, a las claras de l die, i l lhebórun-lo cun eilhes para fazer ferruge. Zde ende naide sabe adonde l ancundesórun, i por esso benírun a saber de ls carriles i até ls xeixos de la lhinha lhebórun camárcio. A nun ser que, cun essa passada firme i decidida nun baias a agarrar l camboio, que pul tou calantriç se bei que stás cun gana de le dar a alguien. Se fur esso, antoce dá-le cun fuorça que bien las han de merecer. Sabes, you passei por alhá i solo me dou gana de chorar, mas an beç desso pus me a falar culas silbeiras, a preguntá-le quanto tiempo inda lhebában até acubrir toda la casa de la stacion. Nun tenemos priessa, respundírun-me eilhas, que inda hai alhá cachicos de puorta i d'azuleizos i nós nun mos damos bien cun essas cousas, que le dan mal sabor a las moras i mos pónen ls picos rombos. Que quieres, agora yá nin un camboio de turismo bamos a cunseguir que métan alhá, que nun ten por adonde passar, que de la lhinha yá mal se bei la angúrria que fazie na prainada. I bou-te a dezir mais, até antendo bien essas cousas de ponéren ls camboios a ua squina a spera de ganháren pa carbon, mas l que eiqui fazírun nun ten nada a ber cun esso. I inda tu queries poner la casa de la stacion a fazer nun sei l quei, naqueilha de antenderes que tamien las casas ténen la sue denidade, quier dezir, ténen la denidade de las pessonas que las fazírun, las morórun i las ousórun. Cuncordo, mas por agora oube me bien: quando you tubir screbido l artigo de l Código Penal subre esta culidade de crimes, çcansa que tornarei acá, inda que naide querga poner esse artigo a baler de berdade, cun cadena i todo. Antoce, por agora, atama la passada que esso pon-te l zinolho manco a ouliar i nun trai l camboio. Solo te pido ua cousa: nun deixes atamar la rábia!

quarta-feira, 10 de setembro de 2008

Quando miro para ti



Abanças cula lhinterna rue abaixo, alhumbrando atrás i alantre, nua eimaige purfeita de l tiempo: tanto l feturo - l alantre -, cumo l passado - l atrás -, solo eisísten zde l persente i ne l modo cumo l persente ls alhumbra; tira-le l persente i eilhes zaparécen cumo por magie. Quando miro para ti, beio-me passado i, mirando para mi, beio-te feturo. Por esso torno als sítios de adonde nunca sali pa nun me zafazer de la casa que le puso paredes al cortineiro de l miu mundo. Cerro ls uolhos, ancosto-me para trás na cadeira i todo te recortas cun ua clareza que ls uolhos abiertos nun serien capazes de ber: ye sereno i claro l rostro, ls sítios, ls géstios, cumo un clarin sónan las palabras, l silenço abafa cumo ua nubrada. A las bezes, dizes que gustaries de tener cinquenta anhos: i you, que pouco mais tengo, l que fago cun eilhes? Scribo-te de uolhos cerrados i cumo se deiqui a muito, muito tiempo, cuntinaras a fazer anhos, cumo hoije. Nunca liste aquel poema de Fernando Pessoa an que el diç que era feliç ne l tiempo an festejában l die de ls anhos del, si sei bien que nunca l liste, mas se l liras lhougo deziries, - bó! mas nesse tiempo nunca festejában l die de ls mius anhos, acho que nin you me lhembraba l mais de las bezes... Apuis, ibas-te a preguntar se assi i todo fuste feliç, mas la pregunta queda-te a meio la gorja, pus lhougo bés que nun ten sentido fazé-la: ye de bielho que festéijan l die de ls tous anhos! Tornar a garotico yá me deziste que gustabas, mas çque te deixássen lhebar l tiempo d'agora! Assi, quedas cumo aquel que joga ne l totoloto, mas siempre le falta algun númaro pa la suorte grande. Fui-te l tiempo traiendo até agora, debagarosamente, i l tou miedo ye que la tie de la gadanha benga i te lhiebe nun sfergante, nin sequiera preguntando se te dá la gana ir cun eilha: nun adelantra dezir que nun hai dreito, porque l dreito faç-lo eilha i naide te mandou acraditar que l dreito - ou quien l faç - ten que ser justo, digo-te l you que até sou jurista i todo. Oubes las amboras na telbison a dezir que l mundo anda malo i dá-te la risa pus para ti nunca stubo tan buono, se çcuntarmos ls delores, claro, i l cuorpo meimuorto, tamien, i essa falta de acion que te mete un fernesin cumo naide mangina. Assi i todo podie ser pior, dizes muita beç, cumo se l tiempo fura la melhor rosquilha que guardas al fondo de l'arca a spera de ls próssimos natales. Anquanto i nó, bás aguantando ls géstios, siempre ls mesmos a cada die, cumo se tubiras miedo de te squecer deilhes i la bida te squecira cun eilhes. Ne ls géstios fúrun-se-te acobelhando las palabras, que cada beç percisas menos deilhas para te dezires, cumo se l filo de la bida stubira agarrado a aquel andeble oupor que se albanta de l silenço, i an que mantené-lo nun depende de nós, i un qualquiera airico puode spartiçar. Nun te mates la cabeça: bendo bien, ye tan pouco l que depende de nós, que esse pouco tenemos oubrigaçon de l fazer na purfeiçon i nun mos aponermos a staias an que nun tenemos fouce al modo para segar. Sabes, habie tanta cousa que you gustarie de te dezir!, mas tamien sabes que nunca acharie palabras para meter alhá essas cousas todas: yá te deste de cuonta de porquei me sento an pie de ti tan calhado cumo se l mundo nun tubira un germo, i por tanto tiempo cumo se me squecira de que stamos eilhi, eiqui adonde stamos? Tamien para esso perciso de tiempo, un cacho mais de tiempo, ye l que te pido. Quanto, nun te saberei dezir, mas quando bires que se te stá a acabar, pregunta-me, i ende lhougo te l dezirei, i hei de fazer cun que essa prenda bala por todas las que nun te dei. Agora, nun me preguntes cumo todo esso se faç: fuste tu que daprendiste a agarrar l aire ne ls dedos, i outras ampossiblidades cumo essa. Antoce, talbeç te afagas al milagre que cada die siempre ye. Nun compres yá l belhete, que han de passar outros camboios para te lhebar, un die, quando acá yá nun tubires campo. Ende, serenamente, tamien haberá chegado l tiempo de fazer la mie reserba ...

terça-feira, 9 de setembro de 2008

Uorfano



Un solo queda uorfano de berdade quando deixa de tener certezas a que se agarre. Nien que essas certezas solo séian las sues: se todos somos defrentes, porque haberie de haber certezas armanas para todos? Talbeç las haba, mas nunca chegamos a saber, cun certeza, que essas séian las nuossas. Esso tamien nun ye amportante, pus ye cun nós que tenemos de bibir. Quier dezir, nós somos la sola cousa de que la nuossa bida nunca puode çpender: para ampeço de certeza, yá bonda. Antoce, l mais grande peligro ye quedarmos uorfanos de nós mesmos.


segunda-feira, 8 de setembro de 2008

Arder an claro



Un campo sumbrado tan spesso que las pencas s'agarrássen uas a las outras ye ua ampossiblidade: nada assi crecerie ou nacerie, nin arranado sequiera. Hai que haber anterbalos antre las cousas. Tamien na bida assi ten que ser: la cuntina felcidade ye ua ampossiblidade houmana. A eisistir, serie cumo arder an claro. Quien esto nun soubir, mais zaspera anquanto bibe tiempos menos felizes: cuidará que l sol yá nun mais nace ou que solo a el le calha todo mal. Mas nó, la sprança tamien se daprende, cumo se zaprende l zaspero. Bendo bien, l outimismo puode ser un mal sin cura, mas que naide cuide que esse ye l camino mais fácele: hai que passar l anterbalos antre cada cachico de felcidade i ye ende que se spéssan ls remissacos de l camino. Para un nun se perder, cumben lhebar l oulor de las antigas pisagadas.


domingo, 7 de setembro de 2008

La risada



Ciertos demingos, an que nun salo de casa, quedo to l die meio antre l suonho i l spertar. Ye algo mais do que quedar a chocar na cama, mas menos do que l aire que a cada manhana mos spera al salir de casa. Yá passaba de las nuobe de la nuite quando fui a dar ua boltica, assi cumo quien percisa de la çculpa de ir a çpejar l lixo ou de ir a tomar un café. Stranhamente, l centro comercial parece que ten menos giente que questumado, talbeç menos giente steia de bacanças i nun tenga tanto campo para andar por ende, talbeç porque ls dous dies atrasados caírun las purmeiras augas a anunciar l cerrar de l berano i ls purmeiros frescores. Ls altemobles parécen salir de la nubrina i dou cumigo a pensar que tengo de lhimpar ls oclos. A cierta altura ua risada, que se repite cumo un retumbar, speta-se pula praça adonde passo. Un grupico drobaba la squina i nin cheguei a ber quien era, quedando la risa, an ser, a las buoltas cumo se nun houbira salido de naide. Dában agora mais lhuç ls candeeiros i ls altemobles bien-se a trabar de loinge por bias de la passadeira. Staba na hora de tornar a casa, que, nun tardaba, iba-me a bater a la puorta l suonho i you mal acabara de spertar.


sábado, 6 de setembro de 2008

Remanse LIII ou de las palabras aéreas



Ai, palabras, ai palabras,
que stranha fuorça, la buossa!
Ai, palabras, ai palabras
sodes d'aire, ides ne l aire,
ne l aire que nun rebuolbe,
i, an sue tan cúrtia eisistença,
todo se forma i streforma!


Sodes d’aire, ides ne l aire,
i quedais, cun suorte nuoba!


Ai, palabras, ai palabras,
que stranha fuorça, la buossa!


Todo l sentido de la bida
ampeça a la buossa puorta;
l miel de l amor cristaliza
sou prefume an buossa rosa;
sodes l suono i sodes l’oudácia
denome, roubo, derrota...


La lhibardade de las almas,
ai! cun las lhetras se faç...


I de ls benenos houmanos
sodes la mais fino purparo:
salagre, salagre cumo l bidro
i mais que l aço poderosa!
Reis, ampérios, pobos, tiempos,
pula buossa fuorça ródan...


Por trás de buossas paredes,
de mansico, quien bos çfolha?
Pareceis de fina seda
sin peso de acion nin de hora...
- i stais na punta de las prumas
- i stais na tinta que las molha
- i stais nas manos de ls juízes
- i sodes l fierro que arrocha
- i sodes l barco pa l eizílio
- i sodes Moçambique i Angola!


Ai, palabras, ai palabras,
íbades pula strada afuora,
oupindo alas mui anciertas,
antre berdade i galhofa,
deseios de l tiempo zanquietos,
pormessas que l mundo assopra...


Ai, palabras, ai palabras,
mirai-bos: que sodes agora?


- Acusaçones, centinelas
bacamarte, algema, scolta;
- l uolho ardiente de la maldade
a belar, na nuite muorta;
- la humidade de las cadenas
- la solidon grimesina
- duro fierro de preguntas,
cun sangre an cada repuosta;
- i la senténcia que camina
- i la sprança que nun torna
- i l coraçon que dubida
- i l castigo que scatrapulha...


Ai, palabras, ai palabras,
que stranha fuorça, la buossa!
Perdon podiedes haber sido!
- sodes madeira que se corta
- sodes binte scalones de scalada
- sodes un cacho de cuorda...
- sodes pobo pulas jinelas
peciçon, bandeira, tropa...


Ai, palabras, ai palabras,
que stranha fuorça, la buossa!
Érades un assopro na araige...
- sodes un home que s’anforca!

Cecília Meireles, Romanceiro da Inconfidência
Traduçon de Fracisco Niebro




[An pertués:

Ai, palavras, ai palavras,
que estranha potência, a vossa!
Ai, palavras, ai palavras,
sois de vento, ides no vento,
no vento que não retorna,
e, em tão rápida existência,
tudo se forma e transforma!

Sois de vento, ides no vento,
e quedais, com sorte nova!

Ai, palavras, ai palavras,
que estranha potência, a vossa!

Todo o sentido da vida
principia à vossa porta;
o mel do amor cristaliza
seu perfume em vossa rosa;
sois o sonho e sois a audácia,
calúnia furta, derrota...

A liberdade das almas,
ai! com letras se elabora...

E dos venenos humanos
sois a mais fina retorta:
frágil, frágil como o vidro
e mais que o aço poderosa!
Reis, impérios, povos, tempos,
pelo vosso impulso rodam...

Detrás de vossas paredes,
de leve, quem vos desfolha?
Pareceis de ténue seda,
sem peso de acção nem de hora...
- e estais no bico das penas
- e estais na tinta que as molha
- e estais nas mãos dos juízes
- e sois o ferro que arrocha
- e sois o barco para o exílio
- e sois Moçambique e Angola!

Ai, palavras, ai palavras,
íeis pela estrada afora,
erguendo asas muito incertas,
entre verdade e galhofa,
desejos do tempo inquieto,
promessas que o mundo sopra...

Ai, palavras, ai palavras,
mirai-vos: que sois agora?

- Acusações, sentinelas,
bacamarte, algema, escolta;
- o olho ardente da perfídia
a velar, na noite morta;
- a humidade dos presídios
- a solidão pavorosa;
- duro ferro de perguntas,
com sangue em cada resposta;
- e a sentença que caminha
- e a esperança que não volta
- e o coração que vacila
- e o castigo que galopa...

Ai, palavras, ai palavras,
que estranha potência, a vossa!
Perdão podíeis ter sido!
- sois madeira que se corta
- sois vinte degraus de escada
- sois um pedaço de corda...
- sois povo pelas janelas
cortejo, bandeira, tropa...

Ai, palavras, ai palavras,
que estranha potência, a voss!
Éreis um sopro na aragem...
- sois um homem que se enforca!]

sexta-feira, 5 de setembro de 2008

La raposa que querie ser cumo ua serpiente

Ua beç, ua raposa iba por un camino i nesto dou cun ua serpiente a drumir a la selombra dua figueira, mesmo a la borda de l camino. La queluobra era mui grande i la raposa quedou chena d’ambeija daquel cuorpo assi tan lhargo. Ende dixo alhá cun eilha:
- Bou-me a deitar al lhado de la serpiente i a sticar l cuorpo bien sticado, puode ser que quede tan lharga cumo eilha.
La raposa, fizo cumo habie pensado, mas tanto se sticou que arrebentou.
Porqui se bei que un nun puode eimitar outros mais grandes antes de criar las cundiçones para que todo cuorra bien.

Un cierto aire a mofo



Hai ciertas palabras que, a poder de nun las dezirmos, acában por ganhar mofo: uas porque parece mal dezi-las i assi mos ansinórun, outras porque nin manginamos que eisísten i mos aguárdan çpinduradas de l lhímbio de las palabras cumo morcieganos ne l telhado de ls lhapos. A las bezes, las truniadas sémbran pul aire un cierto oulor a alxofre. Mas se mos chegar un aire a mofo que nun sabemos d'adonde ben, talbeç seia algue riestra de palabras que naide quier ou se lhembra de dezir. Al menos, cul tiempo, podie-las lhebar l caruncho, mas nó, quédan eiternamente eilhi colgadas: que stranha cundiçon, que mala bida que nin muorte i foia dina le cunsínten! Bendo bien, até que serie bien fácele cada un armar-se an lhibartador. La paga? Buono, cada un reciberá la que fur capaç ou talbeç nanhue, mas digo-bos you que hai a palabras que tráien cun eilhas sfergantes de cielo, tan sfergantes cumo l rastro de lhuç que aqueilhas streilhas que parece que se cáien le róuban al cielo: a las streilhas hai que las ber, a las palabras hai que las dezir.



quinta-feira, 4 de setembro de 2008

Panorama

La tierra assoma-se arriba de l mar
i ye firme la tierra
cumo l fondo de l mar.
Abáixan ls montes até al mar
i cuntínan abaixando até al fondo de l mar.
Mar i tierra! mar i tierra!
i solo queda l sonhar
ua buolta pula mano de las streilhas
pa zanfadar de la tierra i de l mar.
Sonhar sin drumir
i nun çpertar de l suonho
deixar l suonho mos lhebar
i nun mos deixar
l suonho por sonhar.

Ándan ls barcos ne l mar
chenos de fumo a sonhar
i las casas an tierra
culs chupones a fumar;
barcos i casas a funcionar.
Funciona l sol, la lhuna i las streilhas
l mar i la tierra
i las nubres passibas adonde l aire las quejir
cada die há-de funcionar
haba l que houbir
todo funciona de die i de nuite
deixe que desear.
Quien deixou l mundo a funcionar solico?
Stá todo ampregado a fazer funcionar l
mundo
i l mundo funciona solico
i l home por sonhar!

José de Almada Negreiros
Traduçon de Fracisco Niebro




[an pertués:
Panorama

A terra assoma acima do mar
e é firme a terra
como o fundo do mar.
Descem os montes até ao mar
e seguem descendo até ao fundo do mar.
Mar e terra! mar e terra!
e só fica o sonhar
uma volta pla mão das estrelas
pra compensar da terra e do mar.
Sonhar sem dormir
e não despertar o sonho
deixar o sonho nos levar
e não nos deixar
o sonho por sonhar.

Andam barcos no mar
cheios de fumo a sonhar
e as casas em terra
co’as chaminés a fumar;
barcos e casas a funcionar.
Funciona o sol, a lua e as estrelas
o mar e a terra
e as nuvens passivas onde o vento as quiser
cada dia há-de funcionar
haja o que houver
tudo funciona de dia e de noite
deixe que desejar.
Quem deixou o mundo sozinho a funcionar?
Está tudo empregado a fazer funcionar o mundo
e o mundo funciona sozinho
e o homem por sonhar!]

Sedes

Quando stá chena, ten la fuonte de arramar algue auga. Outras bezes ye un modo de eilha mesma buer: quien algue beç pensou que tamien la fuonte se puode morrer de sede? Screbir, muita beç, nun passa dun modo de aplaquiar [talbeç al perpósito: hai sedes que nunca se mátan] la sede, a las bezes nun sabemos bien de l quei, mas, assi i todo, sede.

quarta-feira, 3 de setembro de 2008

Suonhos mius

Suonhos mius, serenos suonhos,
Melhores que la berdade,
Quando sonho, sou feliç,
Mas sin l ser na rialidade.

Amor, benes ne ls mius suonhos
Aplaquiar-me l coraçon;
Mas, crudo! Quanto pormetes
Nun passa dua eiluson!

Sonhei, tirano, esta nuite,
Sonhei que tu me chamabas,
I que subre l’yerba tienra
Eras tu que m’arrolhabas.

Deziste-me “Drume Alcipe,
Squece todos tous cuidados;
Porque Amor subre ti bela,
Mal puodes temer ls fados.”

Drumi neste doble suonho
M’achei nun palácio d’ouro;
Antregórun-me ua chabe
Para que abrira un tesouro.

- “Chabe mágica, sublime,
Que me bás tu a çcubrir?
Se ye menos que deseio,
Será melhor nun abrir...”

- “Abre, Alcipe” – qual truno
Bózia l Dius que m’assistie.
Spertei-me subressaltada,
I abriu-se, mas fui l die.

Marquesa de Alorna
Traduçon de Fracisco Niebro




[an pertués:
Sonhos meus, suaves sonhos,
Sois melhores que a verdade;
Quando sonho, sou ditosa,
Sem o ser na realidade.

Amor, tu vens nos meus sonhos
Acalmar-me o coração;
Mas, cruel! Quanto prometes
Não passa de uma ilusão!

Sonhei, tirano, esta noite,
Sonhei que tu me chamavas,
E que sobre a relva branda
Tu mesmo me acalentavas.

Disseste-me “Dorme Alcipe,
Depõe todos teus cuidados;
Amor sobre ti vigia,
Mal podes temer os fados.”

Dormi neste dobre sono
Me achei nun palácio d’ouro;
Entregaram-me uma chave
Para que abrisse um tesouro.

- “Chave mágica, sublime,
Que me vais tu descobrir?
Se é menos do que desejo,
Será melhor não abrir ...”

- “Abre, Alcipe” – qual trovão
Brada o Deos que me vigia.
Acordei sobressaltada,
E abrio-se, mas foi o dia.]

Para hoije i pa manhana

Bibe hoije nó cumo se fura l tou redadeiro die, mas cumo se siempre tubiras que bibir l die apuis.

La raposa i l cortador de arbles



Ua beç, andában uns caçadores atrás dua raposa. Esta biu-se tan mal que, al passar por un sítio adonde andada un tiu a cortar arbles, le pediu que la scundira i la salbasse. L home, parecendo tener pena deilha, mandou-la antrar pa la sue cabanha. Nesto, chegórun ls caçadores i preguntórun-le al home se habie bido ua raposa a fugir. L lenhador, anquanto por palabras le dezie als caçadores que nun la habie bisto, fazie-le seinhas cula mano a apuntar pa la cabanha adonde la raposa se habie scundido. Mas ls caçadores, por bias de la priessa que lhebában, oubírun las palabras i nin sequiera mirórun pa las manos de l lenhador i cuntinórun a ber s’agarrában la raposa. Quando biu que ls caçadores yá se habien ido ambora, la raposa saliu de cabanha i, sin dezir nada, purparaba-se para se ir ambora. Al bé-la tan calhada, l lenhador dixo-te:
- Anton salbei-te la bida i nin sequira me agradeces?!
- Agradecerie-te se las tues manos i la tue boca faláran de la mesma maneira, respundiu-le la raposa.

Porqui se bei que nun se debe de negar culs feitos l que se apregona an palabras.

terça-feira, 2 de setembro de 2008

Scuolhas

Ua de las lhembráncias mais antigas que tengo, tenerie talbeç trés anhos, son uns uolhos de febre que de nuite nun me salien d'anriba. Albantei-me, nun sei se de berdade se an delírio cul febre, i fui-los a anterrar na cinza de l lhume, acobelhando-los culas tanazes. Nunca mais deixei de ls ber, mas quedei zdende a saber que hai ciertos nuossos uolhos que nun sírben para ber, mas para mos lhebar l'alma: inda hoije penso que éran ls uolhos de la muorte que me mirában daquel lhado de la bida i que aquel ato de ls anterrar na cinza nun passou de la scuolha que puso fin a ua guerra. La bida, cumo tanta cousa, tamien se scuolhe. Essa ye la mais radical lhibardade. Un deixar-se ir tamien ye ua scuolha, mas de la muorte.