segunda-feira, 31 de dezembro de 2007

Çpedida

Bai-te anho, que yá nun tornas
a tener outr'anho tou:
mas bibirás porque bibo;
quien bai morrendo sou you

al modo que ls anhos pássan
cua mui grande admirança:
al modo que quedo bielho
un tiempo nuobo m'alcança

i me fasta de ls antigos;
nun te pago l que me deste,
puis nunca saberie cumo,
mas ne l que an mi te quedeste

spero fazer buona paga:
todos te mándan ambora,
mas you, nun sei bien porquei,
tengo algo andrento que chora.

Ye l tiempo que sembra an nós
angúrrias i remissacos,
delores, miedos, i suonhos,
pelo rúcio, i chenos sacos

de lhembráncias, squecimientos;
de todo quédan-mos nadas
an que mos bamos çfazendo
al son de las airaçadas.

Cumo pesa l nunca mais,
esso si, ye la mie muorte,
que an mi se bai antranhando
(bibir tamien ye ua suorte)!

Fonso Roixo

Maluquice


A la lhéngua mirandesa



Nun te conhece naide. Nó. Assi i todo you canto-te.

Frederico García Llorca [Llanto por Ignacio Sánchez Mejías, IV]
Traduçon Fracisco Niebro



[an castelhano

No te conoce nadie. No. Pero yo te canto ]

Anho bielho V

Solo hai ua corona de glória de que podemos tener proua: ye l bien que sembremos [tenga esse bien la forma que tubir i seia a respeito de l que fur]. Agora, hai que asperar que la sementeira naça, mas sien nunca deixar cansar l braço sumbrador. Anque todo esso mal se beia, stá ende la raíç de la paç a que tenemos dreito, la paç mais neçaira i que solo depende de nós, la paç cun nós mesmos.

Anho bielho IV

Hai anhos de que, an ciertos sentidos cumo salude, poderiemos dezir que fúrun annus horribilis.
Serie grande la tentacion a dezir que este fui un deilhes. Mas porque lo habie de dezir se outros piores inda puoden benir?
La bida nun ye cumo ls poços: ye siempre possible bater mais fondo.

Anho bielho III

L mirandés cuntina sien ua anstituiçon central, pública, que ajunte todos ls sfuorços que se fázen, que l repersente i que l lhiebe mais para lantre.
Para alhá de l Menistério de la Cultura [an que la Menistra yá l pormetiu bárias bezes] ls repunsabbles son muitos. Por mi digo cumo yá dixo l Abade Manuol Sardina an 1884 a respeito de andifréncia de las Academies delantre de l mirandés: «bergonha aterna a todos eilhes».
L mais de ls mirandeses sei que bamos a cuntinar a fazer l que ye nuossa oubrigaçon an relaçon a la nuossa lhéngua: falá-la, screbi-la, dibulgá-la, degnificá-la als uolhos de l mundo, studá-la i lhebá-la palantre.

Anho bielho II

Este fui un anho special pa ls caminos de la lhéngua mirandesa pula anternete. Yá muitá que eilha anda porqui, mas astanho stendiu-se a la lharga. Agora hai que la lhebar mais loinge i a todo l lhado, aprobeitando las bantaiges de la publicaçon ne l sfergante i para todo l mundo.
L que falta agora ye que la lhéngua mirandesa fale cada beç mais de todo i aparéçan blogues temáticos subre ls mais bariados assuntos. Tamien ténen que aparecer sítios adonde toda essa anformacion seia cunsolidada i guárden todo l que ten de ser guardado para alhá la nubrina de cada die, yá que ls sítios eisistentes ou son mui amadores ou nun cunsíguen subertir l campanairo de cada terrica.
Ampeça a ser tiempo de pensar an custruir un jornal birtual, todo screbido an mirandés: que anforme ne l sfergante i que pense i que ajunte giente alredror de l porjeto. Talbeç essa puoda ser ua nobidade a balanciar para deiqui a un anho.
L mirandés ancarrapitou-se na óndia de l'anternete i agora nunca mais la puode deixar, abinturando-se cada beç mais por nuobos mares. Bonda nun perder l baláncio.

Anho bielho I

La purmeira cousa a dezir ye que stamos bibos, cundiçon para poder mirar al para trás i andar al palantre.
Ye l purmeiro anho bielho deste blogue, anque inda nien sequiera tenga un anho.

Quando un ampeça a mirar al para trás, pa l que fui este anho, solo bei nubrina. Fui hai tan pouco tiempo i nien sequiera se me lhembra de l que staba a fazer hai un anho a esta hora ou que die de la sumana fui l 31 de dezembre. Cun tanta nubrina, nun admira que seia tan defícele fazer la stória.

Miro al para trás i beio pessonas, sítios, palabras, risas, delores, salude, malinas, cachicos buonos, cachicos menos buonos, cousas que fiç i cousas que nun fiç i gustarie de haber feito. Nun dá para fazer l baláncio: l amportante fui l que s'antranhou an mi fazendo-me ua pessona defrente, un cachico mais bielho i spero que un cachico melhor. Talbeç mais uns pelicos rúcios, uas angúrrias, uas ferruges pulas drobezes de l cuorpo.

Muitas horas de astanho stan neste blogue: horas de boziar la solidon an busca de cumpanha, cumo se fúramos an óndias pul mundo, an letras, an palabras, an testos. Acaba por nun amportar se mos léien: amporta ye star acá, ne l camino por adonde nun sabemos quien bai a passar. I ls própios testos ban quedando, ban-se ancarramelando, fazendo l sou própio camino.

Ye assi: screbir ye ua lhuita contra la muorte. Estes testos son ua proba de bida: eisísten, eisisto, stan acá, stou acá. Esso ye l ampeço de todo.





domingo, 30 de dezembro de 2007

Bacas matancieiras

Ancuntrei-lo acerca de l Saldanha, uolhos de renobielha i aqueilhas certezas que todo cumplícan. Fumos praceiros de carteira, you na quarta i el na segunda classe.
Eiqui queda un cachico de la lharga cumbersa.
- Sali de l'aldé hai quarenta anhos i inda ye assi que la beio. Yá tornei alhá neste antretiempo, mas eilha nun demuda.
- Sabes l que me lhémbran las Scapadas?
- L quei?
- L Folharanço. I sabes l que me lhembra l folharanço?
- L quei?
- Las bacas chouriceiras. Apuis dua bida de trabalho, secas, yá solo músquelo, yá nun serbien para mais nada que chouriças.
- Nó, dixe-le, las bacas matancieiras, cumo le chamában, éran matadas ne ls currales. Agora las bacas de bender al quilo, essas si éran presas ne l Sagrado, cun un sobeio al Folharanço ou a la puorta de l açougue. Era pa las pessonas sabéren que iba a haber chica l die apuis. Las bacas matancieiras éran partidas, cumo tal, an quatro i apuis metien la chicha nuns cestos sterqueiros, cun un albeiro ambaixo para que la chicha nun se amporcasse.
Pisca mais ua beç l relhumbrar de ls uolhos, spiertos cumo dues streilhas. Deseamos-mos bun anho.
Beio-lo a fastar-se, l gorro anterrado até als oclos, l sobretudo çpindurado de ls ombros, yá a dar a dar a fogaça. Quien l bei, inda cuida que camina neste mundo...

sexta-feira, 28 de dezembro de 2007

Ambasones bárbelas


Datrás, hai dous mil anhos, quando uns pobos tenien fame, ajuntában-se a la raia de outros pobos mais ricos, i oubrigában ls generales a ser heirois para ls detenéren. Al modo que íban daprendendo, ganhában fuorça i antrában puli al para lantre: chamában-le a esso las ambasones... bárbelas. Bendo bien, uns scapában de la fame, outros de l friu, i outros buscában sabe-se alhá l quei.

Quando you era moço, la giente que tenie fame passaba las raias de ls mais ricos, iba por essa ouropa afuora i pul mundo, i estes podien aporbeitar l trabalho deilhes. Inda ls cunsidrában bárbelos, mas nun era de ambasones que se trataba, anquanto deilhes percisórun. Siempre le oubi dezir a essa giente: quien ten fame busca-lo adonde lo haba.

Agora bénen de África an cousas a mo de barcos i achégan-se a la raia de mar de ls mais ricos, cumo nuoba demanada de l santo graal: nien chégan a dar trabalho a generales i eisércitos, que lhougo son recambiados pa l sítio de adonde benírun. Mas méten-le miedo, bien se bei, a quien perdiu la lhembráncia de l que fui i para adonde fui.

Las ambasones bárbelas studei-las al sbarrulhar de l ampério romano. Agora, leio ls jornales i dízen-me que bénen ende ls bárbelos i hai que le cerrar la puorta. Lhembra-se-me bien que l grande ampério romano, inda que cientos de anhos apuis, nun le rejistiu. Nunca naide aguantou las ambasones... bárbelas. Quien ten fame nun puode deixar de lo buscar adonde lo haba, anquanto tubir fame.

Fracisco Niebro


quinta-feira, 27 de dezembro de 2007

La raíç


L que de la tierra nace i cula fuorça de la tierra creciu comemos: obra an nós i a la tierra buolbe, mas de l que an nós queda mos fazemos; nun somos quelor d'arble ou fuolha, mas de tierra amarielha, negra, clara, mos queloramos; ye la Tierra l nuosso mundo, que pisamos i de adonde nun salimos: anton, porquei queremos tanto bolar se la bida, l sangre, mos ben dua raíç? haberá outros mundos, outras bidas, mas ye la Tierra que mos assopra la bida: ser eicologista ye gustarmos de nós, de la madre que mos girou i mos manten: se nun fur esse gustar, mais bal todo mundo poner a bolar.

Fracisco Niebro

domingo, 23 de dezembro de 2007

Odas de Ricardo Reis (034)


Nó a ti, Cristo, ódio ou çprézio
Que als outros diuses que antes antrórun
Na mimória de ls homes
Nien mais nien menos sós, mas outro dius.


Ne l Panteon faltabas. Yá que beniste
Ne l Panteon tou lhugar acupa,
Mas cuidas nun atentes
Lhadronar l que als outros ye debido.


Tou búltio triste i quemobido anriba
L machorro delor de l’houmanidade antiga
Si, nuoba guapa quelor
Trouxo al antigo Panteon ancierto.


Mas que ls tous crentes nun úpan anriba
Outros, antigos diuses que datórun
Por filhos de Saturno
De mais acerca l’ourige armana de las cousas,


I melhores lhembráncias arrecolhírun
De l caos de l ampeço i de la Noite
Adonde ls diuses nun son
Mais que las streilhas criadas de l Fado.


Nó a ti, mas als tous, tengo rábia, Cristo.
Tu nun sós mais que un dius a mais ne l aterno
Panteon que manda
Na nuossa bida ancierta.


Nien mais grande nien mais pequeinho que ls nuobos diuses,
Tue selumbrie forma delorida
Trouxo algo que faltaba
Al númaro de ls diuses.


Por esso reina a la par doutros de l Oulimpo,
Ou pula triste tierra se quejires
Bai a anxugar l choro
De ls houmanos que súfren.


Mas nun béngan malucos tous cultores
An tou nome a bedar l eiterno culto
De las perséncias mais grandes
Ou praceiras de la tue.


A esses, si, de l fondo tengo rábia
De l crente peito, i a esses you nun sigo,
Superticiosos lheigos
Na céncia de ls diuses.


Á, oumentai, nun cumbatendo nunca.
Anriquecei l Oulimpo, als diuses dando
Cada beç mais grande fuorça
Pul númaro mais grande.


Bonda ls males que l Fado las Parcas fizo
Por sou tino natural fazéren.
Nós homes mos fágamos
Ounidos puls diuses.


Fernando Pessoa [Odes, Ricardo Reis]
Traduçon de Fracisco Niebro



[an pertués:

Não a ti, Cristo, odeio ou menosprezo
Que aos outros deuses que te precederam
Na memória dos homens.
Nem mais nem menos és, mas outro deus.


No Panteão faltavas. Pois quie vieste
No Panteão o teu lugar ocupa,
Mas cuida não procures
Usurpar o que aos outros é devido.


Teu vulto triste e comovido sobre
A ‘stéril dor da humanidade antiga
Sim, nova pulcritude
Trouxe ao antigo Pantão incerto.


Mas que os teus crentes te não ergam sobre
Outros, antigos deuses que dataram
Por filhos de Saturno
De mais perto da origem igual das coisas,


E melhores memórias recolheram
Do primitivo caos e da Noite
Onde os deuses não são
Mais que as estrelas súbditas doFado.


Não a ti, mas aos teus, odeio, Cristo.
Tu não és mais que um deus a mais no eterno
Panteão que preside
À nossa vida incerta.


Nem maior nem menor que os novos deuses,
Tua sombria forma dolorida
Trouxe algo que faltava
Ao número dos divos.


Por isso reina a par de outros no Olimpo,
Ou pela triste terra se quiseres
Vai enxugar o pranto
Dos humanos que sofrem.


Não venham, porém, ‘stultos teus cultores
Em teu nome vedar o eterno culto
Das presenças maiores
Ou parceiras da tua.


A esses, sim, do âmago eu odeio
Do crente peito, e a esses eu não sigo,
Supersticiosos leigos
Na ciência dos deuses.


Ah, aumentai, não combatendo nunca.
Enriquecei o Olimpo, aos deuses dando
Cada vez maior força
Plo número maior.


Basta os males que o Fado as Parcas fez
Por seu intuito natural fazerem.
Nós homens nos façamos
Unidos pelos deuses.]

sábado, 22 de dezembro de 2007

Salmos (011)


Salmo de Dabide,
pa l mais grande cantador


Ne l Senhor cunfio; cumo bos astrebis a dezi-le a la mie alma:
scapa-te pa ls montes cumo un páixaro?
Ls malos yá árman l arco
i pónen sues frechas na cuorda
para le atiráren a las scuras als que son retos de coraçon.
Quando ls aliçaces yá son abanados
que puode fazer l justo?


L Senhor mora an sou santo palácio,
l trono de l Senhor stá ne ls cielos;
ls uolhos del míran l mundo,
l capielho de sous uolhos ousérban ls filhos de ls homes.
L Senhor pon l justo a la proba,
mas al malo i al biolento nun ls puode ber.
Porriba ls malos fazerá chober tiçones acessos i alxofre,
i ua fuorte airaçada será l que inche l copo del.
Porque l Senhor ye justo i gusta de la justícia
i l rostro del stá cun atento al que ye reto.


sexta-feira, 21 de dezembro de 2007

Se cuidas que tue malina
arrepassa las de Jó,
abre ls uolhos i l que bés
lhougo te dirá que nó.

Fonso Roixo

Odas de Ricardo Reis (033)


Nó a ti, Cristo, ódio ou te nun quiero.
An ti cumo ne ls outros acradito diuses mais bielhos.
Solo te tengo por nien mais nien menos
Do que eilhes, mas mais nuobo solo.


Tengo-le rábia si, i a esses cun sereno çprézio,
Que te quieren porriba de ls outros tous armanos diuses.
Quiero-te adonde tu stás, nien mais alto
Nien mais baixo que eilhes, tu solo.


Dius triste, neçairto talbeç porque niun habie
Cumo tu, un a mais ne l Panteon i ne l culto,
Nada mais, nien mais alto nien mais puro
Porque para todo habie diuses, menos tu.


Cuida tu, eidólatra sclusibo de Cristo, que la bida
Ye bariada i todos ls dies son çfrentes de ls outros,
I solo sendo bariado cumo eilhes
Staremos cula berdade i solos.


Fernando Pessoa, [Odas, Ricardo Reis]
Traduçon de Fracisco Niebro


[an pertués:

Não a ti, Cristo, odeio ou te não quero.
Em ti como nos outros creio deuses mais velhos.
Só te tenho por nem mais nem menos
Do que eles, mas mais novo apenas.


Odeio-os sim, e a esses com calma aborreço,
Que te querem acima dos outros teus iguais deuses.
Quero-te onde tu ‘stás, nem mais alto
Nem mais baixo que eles, tu apenas.


Deus triste, preciso talvez porque nenhum havia
Como tu, um a mais no Panteão e no culto,
Nada mais, nem mais alto nem mais puro
Porque para tudo havia deuses, menos tu.


Cura tu, idólatra exclusivo de Cristo, que a vida
É múltipla e todos os dias são diferentes dos outros,
E só sendo múltiplos como eles
‘Staremos com a verdade e a sós.]

segunda-feira, 17 de dezembro de 2007

La panela de polbo

[Crónica publicada ne l jornal Público de 16 de Dezembre de 2007]

Yá quaije ua sumana que staba el solo na barraca, muntada an pie l eidefício de binte pisos que agora andában a fazer. De ls trés, solo el quedara: un, galhego, habie-le dado la belharaça a la última de la hora i dixo que yá nun aguantaba mais un anho sien s’ir a passar l Natal a la sue tierra; outro, algeriano, habie salido yá por ende un més sien dezir al quei i porquei, mas el siempre tubo l’eideia de que alguien de la família se le haberie muorto ou cousa aparecida. Houbo alguns de las barracas acerca que s’ajuntórun, mas el nun quijo cuontas cun naide, nien tenie gana de çúcia, que esso inda l deixaba mais triste. Habie mercado ua mano de polbo seco, yá uns dies, i ponira-lo de molho por to la semana. Scachonaba agora nua panela, cun tronchos i patatas a la par. Fura siempre esse l sou quemido na nuite de Cunselada.

A cierta altura inda pensou ir tamien a passar l Natal cula família, mas staba un tiempo steporado i mais balie guardar la biaige pa l berano. Stá bien que las suidades éran agora mais fuortes, mas un die tornarie d’afatibo i tenerie muito tiempo para passar l Natal cula família. Mais amportante que l Natal siempre fura tener cun quei mercar l polbo, cun quei aguantar la salude, cun quei amparar l’eiducaçon de ls rapazes. El alhá tenie las sues cuontas cun Dius, que iba acertando andrento del, mas nunca fura de missas i outras cousas assi de fazer de cuonta. Este yá era l quarto Natal que passaba fuora de casa, i l die a seguir cuntinaba cula mesma carambina a antranhá-se-le até la raíç de las benas. Stá bien que gustarie de ir até la fogueira que, a esta hora, habie de star a bruar ne l Sagrado; stá bien que l sonido de la gaita le chegaba yá andeble na manginançon, mas era quanto bundaba; stá bien que nun iba a jogar la partida de çueca, cul armano i ls cunhados, essa çculpa para tener siempre a la borda de l lhume l cacharro de bino morno, mas cacharro eilhi nun le faltaba i la çueca çpensába-la bien; stá bien que al die apuis de l Natal nun tenie de ir a trabalhar i scachar la carambina que se agarrara a todo l xantié, mas era para esso que el staba alhi, a miles de quilómetros de la sue tierra, staba alhi para ganhar la bida del i de ls que alhá quedórun.

Yá staba cozido l polbo, que bafeaba a la par de ls trochos i las patatas. Éran uito de la nuite quando metiu a la boca la purmeira garfiada. De tan buono, l polbo lhembraba-le un que comira uns anhos atrás i fura a mercar a la Spanha. Als poucos, fui cumo se fura comendo a la par de ls que deixara an sue casa, an Pertual, ua casa pouco defrente daqueilha barraca porbisória. Nesto, passou-le pula cabeça que l polbo que alhá comien fura mercado cul denheiro que el ambiara: al fin, todo fazie sentido i nien raça de suidade quedara. Essa eideia agarrou-se-le de tal maneira que fui l Natal del. L Natal mais cuntento que inda hoije se lhembra de haber passado an to la sue bida, un Natal passado de l lhado de quien dá, cumo siempre fura la bida del. Nun quiero tornar a passar por el, lhembra-se agora, mas hai cousas que nun cumben squecer.

Amadeu Ferreira

domingo, 16 de dezembro de 2007

Camilo Pessanha


Baixa an folhaiges tienras la lhadeira:
- An berdes, froixos tons quaije drumidos,
Que sánan, frescos, mius uolhos ardidos,
An que la chama de rábia se sgueira ...


Á, ben, de branco, - d’antre la folhaige!
Ls galhos, lhebe, la tue mano aparte.
Á ben! Que mius uolhos quieren çposar-te,
Reber-te birge la serena eimaige.


De silba bouba un galho lhargo i squibo
Tan delicado te beisou nun dedo
Cua pinga quelor-de-rosa bibo!...


Lhebe la saia... Doce aire l’anlia.
Ah ben! De branco! D’antre l alboredo!
Alma de silfo, cuorpo de camélia ...

Camilo Pessanha
Traduçon de Fracisco Niebro


[an pertués:

Desce em folhedos tenros a colina:
Em glaucos, frouxos tons adormecidos,
Que saram, frescos, meus olhos ardidos,
Nos quais a chama do furor declina...


Oh vem, de branco, - do imo da folhagem!
Os ramos, leve, a tua mão aparte.
Oh vem! Meus olhos querem desposar-te,
Reflectir-te virgem a serena imagem.


De silva doida uma haste esquiva
Quão delicada te osculou num dedo
Com um aljôfar cor-de-rosa viva!...


Ligeira a saia... Doce a brisa, impele-a.
Oh vem! De branco! Do imo do arvoredo!
Alma de silfo, carne de camélia...]

sábado, 15 de dezembro de 2007

Paisaige9


Fui slubiando debagarico antre cruzes i lajas cun dezires, uns guapos, outros mintirosos. Datrás, todo éran muntonicos de tierra, que se tornában a ousar na fin duns tantos anhos. Agora, todo se bolbira an guapas sepulturas. Nun antendie porquei nun gustában que la tierra se bira, se tanta giente eilhi fura anterrada. Ua tierra dun burmeilho seco, talbeç de l sangre de giente que nunca tubo dreito a foia cun nome an laja de marmle. Aqueilha tierra era l que quedou de toda la giente que mos trouxo al mundo i mos ansinou l que sabemos: nien seinhas de mie bó i to la giente que coinci, i de que inda le oubo las risas, que inda me fala cumo se stubira an pie de mi. Dius ye la lia que todo ata cul tiempo: la lia era aqueilha tierra burmeilha, sagrada, adonde ponie ls pies. Staba eilhi l que you iba a ser un die: un nada que se çfizo an tierra, ua tierra que cuntinará a ser l que siempre fui, cumo se nunca mos houbira recebido an sou seno, tierra mai, diusa que de nós se alimenta i mos debuolbe an nuobas bidas. Tierra mai, de adonde todo ben i para adonde todo bai.

Fracisco Niebro

quinta-feira, 13 de dezembro de 2007

Byblos

Fui guapa cidade antiga
i apuis un lhibro serie:
mas talbeç naide sperasse
que hoje fura lhibrarie.

Fonso Roixo

quarta-feira, 12 de dezembro de 2007

Salmos (010)


Porquei, Senhor, stás tan loinge?
Porquei te scondes ne ls tiempos de agonia?
An sou argulho, l malo persigue cun rábia l misarable;
que seia caçado nas rateiras que el armou.
L malo gloria-se de sues ambiçones,
l ganancioso diç mal i çprézia l Senhor.
L malo diç, na sua altibeç:
todo l que matina ye que nun hai Dius.
Cuida que sous caminos han de ir siempre palantre,
mas ls tous juízos stan loinge del a grande altura,
el çprézia to ls sous adbersairos.


Diç an sou coraçon: «nunca me eirei abaixo,
porque de giraçon an giraçon nunca starei an zgrácia.»
Sue boca stá chena de maldiçon, anganhos i stúcia;
ambaixo sue lhéngua hai moléstia i maldade.


Pon-se cumo rateira acerca las aldés,
ne ls scundideiros mata l einocente,
i ls uolhos del abáixan-se acontra l probe.
Scundido cumo lhion na sue madrigueira
arma rateiras para roubar al misarable
i quando l caça arrastra-lo na sue rede.
Ancuolhe-se i acoca-se,
i la camarada de ls probes cai an sues fuortes gárrias.


Diç an sou coraçon: «Dius yá se squeciu,
i tapa sue cara para nun tener ber mais.»
Lhebanta-se, Senhor Dius, upe la tue mano
i nun te squeças de ls misarables.
Porquei l ímpio çprézia a Dius,
dezindo an sou coraçon, Tu nun l castigarás?
Mas tu bien l bés, porque miras pa l trabalho i pa l anfado
para l antregar an tues manos.
L probe a ti apledia,
Tu sós l amparo de l uorfano.


Cobra l braço de ls ímpios i malinos:
busca sue maldade até que nun seias capaç de l’achar.


L Senhor ye rei eiterno para siempre:
zaparéçan ls paganos de la tierra que le pertence.
Senhor, tu oubiste ls deseios de ls houmildes,
tu cunfortarás sous coraçones i tous oubidos staran abiertos para eilhes:
pa le fazer justícia al uorfano i al aflegido,
para quie l home de la terra
nun cuntine a spalhar bioléncia.

domingo, 9 de dezembro de 2007

Odas de Ricardo Reis (032)


Feliç aquel a quien la bida grata
Le cuncediu que de ls diuses se lhembrasse
I bisse cumo eilhes
Estas terrenas cousas adonde mora
Un refleco mortal de l’eimortal bida.
Feliç, que quando la hora tributária
Arrepassar sue preça de casa pa que la Parca scoche
L filo filado até la fin,
Gozar poderá l alto prémio
De arrar ne l Aberno sereno lhapo
De la cumbibença.


Mas aquel que quier Cristo anteponer
Als mais antigos Diuses que ne l Oulimpo
Seguírun a Saturno –
L sou blasfemo ser deixado
Na frie spiaçon – até que ls Diuses
De quien se squeciu deilhes se lhémbren -
Erra, selombra zanquieta, perdidamente,
Nien la biúda le pon na boca
L óbolo a Caronte agradecido,
I an riba l sou cuorpo sien foia
Nun bota tierra l biandante.


Fernando Pessoa [Odes, Ricardo Reis]
Traduçon de Fracisco Niebro


[an pertués:
Feliz aquele a quem a vida grata
Concedeu que dos deuses se lembrasse
E visse como eles
Estas terrenas coisas onde mora
Um reflexo mortal da imortal vida.
Feliz, que quando a hora tributária
Transpor seu átrio por que a Parca corte
O fio fiado até ao fim,
Gozar poderá o alto prêmio
De errar no Averno grato abrigo
Da convivência.


Mas aquele que quer Cristo antepor
Aos mais antigos Deuses que no Olimpo
Seguiram a Saturno —
O seu blasfemo ser abandonado
Na fria expiação — até que os Deuses
De quem se esqueceu deles se recordem —
Erra, sombra inquieta, incertamente,
Nem a viúva lhe põe na boca
O óbolo a Caronte grato,
E sobre o seu corpo insepulto
Não deita terra o viandante.]

sábado, 8 de dezembro de 2007

Rábia eicológica

Rábia mesmo,
ye quando un nun puode fazer
nada, nien que sbraceie bien.

Nun fura rábia,
i serie muorte.

Fracisco Niebro

Salmos (009)


Salmo de Dabide,
pa l mais grande cantador, subre Muth-Labben.


Hei de lhoubar l Senhor cun todo l miu coraçon,
hei de cuntar todas las sues marabilhas.
An ti m’alegrarei i darei brincos de cuntento,
i cantarei salmos al tou nome, á Altíssemo.


Porque ls mius einemigos yá arrecúlan,
cáien-se i quédan-se muortos delantre de ti.
Porque tu defendiste l miu dreito i la demanda,
senteste-te ne l tribunal para julgar cun justícia.
Amanaceste ls paganos, deste cuonta de ls malos,
i arrinqueste l nome deilhes pula raíç, para siempre.
Á einemigo, acabórun-se las derrotas que fazes, para siempre,
que le çtruíste las cidades i la lhembráncia deilhes zapareciu.


Mas l Senhor sentará-se para siempre,
que yá purparou l sou tribunal para julgar.
El mesmo julgará l mundo cun justícia
i gobernará las naçones cun eiquidade.
L Senhor ha de ser alíbio pa l aflegido,
un grande alíbio an tiempos de agonia.
Ls que conhécen l tou nome, Senhor, cunfiaran an ti,
porque nunca zampareste que ándan a saber de ti.


Cantai salmos al Senhor, que mora an Sion,
anunciai antre ls pobos las sues áfricas.
El persígue ls que arramórun sangre, lhembra-se deilhes,
nun se squece de l choro de ls misarables.


Ten mezricórdia de mi, Senhor,
mira la miséria que ben de ls que m’apoquéntan,
tu que me lhibras de las puortas de la muorte.
Assi cuntarei tous lhoubores a las puortas de Sion,
i cuntentarei-me cun tue salbaçon.


Ls paganos afundírun na foia que fazírun,
ls pies prendírun-se-le ne l lhaço que scundírun.
L Senhor quedou coincido pul juízo que fizo,
i ls malo caiu ne ls lhaços que el mesmo armou.


Ls malos han de tornar pa l anfierno
i ls paganos que se squécen de Dius.
Porque l probe nun será squecido para siempre,
nien la sprança de ls anfelizes se perderá eiternamente.


Alhebanta-te, Senhor! Que l home nun subirta!
Que séian julgadas las naçones delantre de ti.
Faç cun que téngan grima de ti, Senhor,
i quéden a saber que nun pássan de homes.

Traduçon de Fracisco Niebro


sexta-feira, 7 de dezembro de 2007

Ls talamoucos

Siempre se falou a las claras,
mas ls que l'oubien nunca la quejírun oubir.

Un die benírun de fuora i boziórun
que era ua raposeira de lhéngua,
que até sabie melhor:
ye assi la fruita de las raposeiras,
fuora de tiempo.

Poderie dezir un dito:
ls piores xordos son ls que nun quieren oubir.

Fracisco Niebro

quinta-feira, 6 de dezembro de 2007

Calhórun-se las risadas

las manhanas mal se aguántan de pies,
arrebalando ne l çprézio de nuobas lhadeiras;
l tiempo, agarrado al caiato de las piedras,
derrite-se cua dureç de cúscaro;

ua proua antiga upe-se inda ne l silenço de las caleijas
a boziar ua madureç de s'aguantar
solica mesmo al centro de l mundo;
naciu de la raça de ls fincones que

scáchan al meio las airaçadas
mas nun rejísten al arrastrado rober de las patrielhas;
nun sfergante, todo quedou sério:

porquei se calhórun las risadas
stralhadas boubadas
i naide sabe adonde bamos a parar?

Fracisco Niebro


Fazer milagres dá muito trabalho

Passórun cientos d'anhos a fazer milagres,
i fúrun ajuntando seclos de canseiras.

Fazer milagres dá muito trabalho,
i bai-se perdendo la fé
quando ralamente dan cierto,
menos que las fuorças pa ls fazer.

Un die cansórun-se i fúrun-se
a bagamundar por tierras
culs milagres todos yá feitos
ou donde custáran menos a fazer.

Passórun cientos d'anhos, por milagre.
Nien milagres le balírun.

Fracisco Niebro


quarta-feira, 5 de dezembro de 2007

Paisaige8

Las piedras crécen por todo l lhado
i nun páran de nacer.
Doucalion bien las atirou,
mas nien el fui capaç de milagres, eiqui,
mar de piedra adonde tierra mal s'assoma.

Quei senó piedras habien de piedras dar?
Mas puls beneiros salie un anganha
fame de pan, azeite i bino:
de quei tenerien miedo las piedras,
assi scrabizadas,
feridas
na sue pedregal lhibardade?

Fracisco Niebro

Pedidos

Nunca sei porque me píden
cousas que nun puodo dar:
darie-las se you podisse,
a quien percisa, a la par.

Fonso Roixo

terça-feira, 4 de dezembro de 2007

Anhos

Quando apagueste las belas
anriba de l bolho d'anhos,
deixeste la lhuç de ls dies
a lhuzir contra ls zanganhos.

Ls anhos que bou fazendo
son lhuzicas que colguei:
faç-me bien cad'anho ir bendo
ls cachicos que alumbrei.

Fonso Roixo

segunda-feira, 3 de dezembro de 2007

Odas de Ricardo Reis (031)

Sigue l tou çtino.
Rega tues arbles,
Ama tues rosas,
L restro ye selombra
D’arbles alhenas.


La rialidade
Siempre ye mais ou menos
De l que nós queremos.
Solo nós somos siempre
Armanos a nós própios.


Suable ye bibir solo.
Grande i nobre ye siempre
Bibir solamente.
Deixa l delor ne ls altares
Cumo pormessa als diuses.


Bei de loinge la bida.
Nunca l’anterrogues.
Eilha nada puode
Dezir-te. La repuosta
Stá para alhá de ls diuses.


Mas serenamente
Eimita l Oulimpo
Ne l tou coraçon.
Ls diuses son diuses
Porque nun se pénsan.

Fernando Pessoa [Odes, de ricardo Reis]
Traduçon de Fracisco Niebro


[an pertués:
Segue o teu destino,
Rega as tuas plantas,
Ama as tuas rosas,
O resto é sombra
De ávores alheias.


A realidade
Sempre é mais ou menos
Do que nós queremos.
Só nós somos sempre
Iguais a nós próprios.


Suave é viver só.
Grande e nobre é sempre
Viver simplesmente.
Deixa a dor nas aras
Como ex-voto aos deuses.


Vê de longe a vida.
Nunca a interrogues.
Ela nada pode
Dizer-te. A resposta
Está além dos deuses.


Mas serenamente
Imita o Olimpo
No teu coração.
Os deuses são deuses
Porque não se pensam.]

domingo, 2 de dezembro de 2007

Siléncios

Boziaba, de tan fuorte,
Siléncios que anúncian nadas:
Brúan ls siléncios de muorte,
Cumo antes las truniadas.

Naide de cuonta se dou
porque nun aparecie:
- Ah, cumo nun me lhembrou...
Morriu-se! Hai muito nun l bie...

Fonso Roixo

sábado, 1 de dezembro de 2007

Salmos (008)


Salmo de Dabide, pa l mais grande cantador, subre la lhira de Gat.

Á, Senhor nuosso Dius,
cumo ye grande l buosso nome an to la tierra!
Yá que poniste la majistade porriba ls cielos.
De la boca de ls garoticos, i de ls que máman,
faziste la tue fuorça, por bias de ls tous einemigos,
para fazer calhar al einemigo bingatibo.


Quando miro pa ls cielos, obra de ls tous dedos,
la lhuna i las streilhas que purpareste:
quei ye l home para te lhembrares del,
i l filho de l home para del te acupares?
i l faziste un cachico mais pequeinho que ls anjos,
mas de glória i de honra l coroneste.
Deste-le l poder subre las obras de las tues manos,
todo poniste ambaixo ls pies del.
Oubeilhas i buis i todo
i até ls animales brabos;
la abes de l cielo i ls peixes de l mar,
i todo l que passa puls caminos de ls mares.
Á Senhor, nuosso Dius,
cumo ye afamado l tou nome an to la tierra!


Traduçon de Fracisco Niebro

domingo, 25 de novembro de 2007

Para-me de repente l pensamiento


Pára-me de repente l Pensamiento...
- Cumo se debrebe aplaquiado
Na Bouba Correrie... an que, lhebado...
- Anda an Busca... de Paç... de Squecimiento...


- Para Surpreso... Scruitador... Atiento
Cumo para... un Cabalho Alboriado
Lantre un Abismo... a sous pies rasgado ...
- Para... i Queda... i Tarda-se un Momiento ...


Ben traído an la Bouba Correrie
Para al pie de l Abismo i se demora


I Margulha an la Nuite, Scura i Frie
Un Mirar d’Aço que an la Nuite splora ...


- Mas l delor ye Spora todo l die ...

- I El Galga... i Cuntina... a fuorça de Spora!


Ângelo de Lima
Traduçon de Fracisco Niebro


[an pertués:

Pára-me de repente o pensamento
- Como se de repente sofreado
Na Douda Correria... em que, levado...
- Anda em Busca...da Paz...do Esquecimento


Pára Surpreso...Escrutador...Atento
Como pára...um Cavalo Alucinado
Ante um Abismo...ante seus pés rasgado...
- Pára...e Fica...e Demora-se um Momento...


Vem trazido na Douda Correria
Pára à beira do Abismo e se demora


E Mergulha na Noute, Escura e Fria
Um Olhar d’Aço, que na Noute explora...


- Mas a Espora da dor seu flanco estria...

- E Ele Galga...e Prossegue...sob a Espora!]

sexta-feira, 23 de novembro de 2007

La galana ambelesada01

a la lhéngua mirandesa


Cansada de bolar quier nuobas alas
doliente de scundida pide rue
fartica de chequeiros pide salas
ambergonhada quier ua proua sue.

Se nun la fálan cada die se muorre
se nun la scríben scacha-se salagre
se nun l’ansínan queda-se nun cuorre
se nun la trátan buolbe-se an binagre.

Renace an cada nino que l’aprenda
relhuç an cada lhibro que la scriba
chora por inda haber quien nun l’antenda.

Beisos de muorte bótan-le parriba
i eilha rejiste andeble sien eimenda
até s’achar remédio pa que biba.

Fracisco Niebro (2001)

lhéngua03


Nunca se le han de squecer aqueilhes purmeiros dies de scuola: la lhéngua que siempre falara, que cuntinaba a falar an casa, i que falaba todo mundo na aldé, todos menos ua meia dúzia de fidalgos, essa lhéngua nun podie antrar na scuola. La porsora lhougo dixo que tenien de falar cumo habie de ser i nó cumo falában na rue i an casa. Purmeiro fui un choque: era cumo apagar muitos anhos de scuola. Mas adepuis ampeçou a çcunfiar: la porsora si era ua pessona bien sabida, i habie de tener algue rezon. Inda porriba ls lhibros éran todos an fidalgo i nien ua palabrica que s'aparecira cula sue lhéngua. Era mesmo para çcunfiar: ua lhéngua daqueilhas, que nun benie ne ls lhibros i nun antraba na scuola, nun iba a lhado nanhun. Até ls pais, que era l que sabien falar, nun la defendien, assi cumo quien arrrenega la mai ou ten bergonha deilha. Stában siempre cula mesma adaínha: mira se sós spierto pa la letra, mira se studas ls lhibros, tu fala-me cumo debe de ser, tu lhibra-te-me desta bida arrastrada, tu mira a ber se sós alguien na bida, aporbeita que a mi lhougo de pequeinho me mandórun culas canhonas, i por ende afuora. Arre, que checharrar! I fúrun aqueilhes anhos todos a martelhar, que até ne l recreio, als jogos, un tenie que falar fidalgo. Nun daba para antender: la china ou las necras jogadas ne l recreio era an fidalgo; na rue i apuis de scuola era cula nuossa fala. Até cansaba tener que star siempre a scolher la lhéngua que se podie ousar, que un anganho lhougo podie traier atrás ua lhambada bien stralhada. Éran lhénguas an tenson, sticadas cumo filo de stendedeiro por un arrocho que naide bie, mas staba alhá. Acabou por pensar: para que habie de sujeitar ls filhos a todo esso que tubo de aturar? Nó, nun balie la pena andar cun tanta cumplicaçon: la bielha fala nien un solo lhibro tenie, nien al menos ua carreirica de lhinhas a relampar acontra l branco de la fuolha. Ls lhibros i la porsora ye que tenien rezon.

Fracisco Niebro


quinta-feira, 22 de novembro de 2007

Çfruitar de l que tengo i cun salude



Quei ne l templo cunsagrado a Apolo pide
l poeta? Quei diç, de la pátera l nuobo
bino arramar? Nó de la rica
Sardeinha las grandes colheitas,

nó de l’abranada Calhábria ls buns
ganados, nó l ouro ou l marfil de la Índia,
nó tierras, adonde l Liris la assossegada
auga ruobe, calhado riu.

Póden cula pedadeira de Cales aqueilhes a quien dou
la Fertuna ua binha, i an dourados copos
l rico mercador arrame
binos trocados por Sírias mercadories,

stimado puls próprios diuses, pus trés i quatro bezes
al anho torna a ber l ouceano Atlántico
sin peligro: a mi susténtan-me azeitunas,
chicórea i tienras malbas.

Çfruitar de l que tengo i cun salude a mi
premite, ah filho de Lhatona, i, pido-te, cun todo
l juízo, nien ua belheç hourrible
arrastrar nien faltoso de la cítara.

Hourácio Flaco [Odas, Lhibro I, XXXI]

Traduçon de Marcus Miranda




[an lhatin:

Quid dedicatum poscit Apollinem
uates? quid orat, de patera nouum
fundens liquorem? non opimae
Sardiniae segetes feraces,

non aestuosae grata Calabriae
armenta, non aurum aut ebur Indicum,
non rura, quae Liris quieta
mordet aqua taciturnus amnis.

Premant Calena falce quibus dedit
Fortuna uitem, diues et aureis
mercator exsiccet culillis
uina Syra reparata merce,

dis carus ipsis, quippe ter et quater
anno reuisens aequor Atlanticum
inpune: me pascunt oliuae,
me cichorea leuesque maluae.

Frui paratis et ualido mihi,
Latoe, dones, at, precor, integra
cum mente, nec turpem senectam
degere nec cithara carentem.

Horatius Flaccus, Carmina, Liber I, XXXI]

lhéngua02


Mesmo quando falaba pertués, era a la sue moda: bolbie cuostas i sentie la caçuada cumo baba a scorrir; outros éran mais çcarados i çpejában-le risicas cumo túndias. Apuis, ampeçórun a aparecer aqueilhes barraigistas todos, que nun tenien adonde caier muortos, mas habien-se çcubierto ricos an lhéngua. De tantos que éran, nun tenien que se afazer als questumes i a la lhéngua, cumo siempre fui la lei de ls benediços. Zde hai muito que ye assi: uas lhénguas sírben para fazer caçuada de las outras, cumo se uas lhénguas nacíran yá cun sangre azul i outras cun sangre de criado: nun l sabe, mas yá las figuras de ls quelóquios de Gil Vicente fázen caçuada de ciertos modos de falar cumo l sou. La berdade ye que yá iba farto dessa caçuada toda, i nun querie passar de sous lhemites, senó inda tenie que respunder an tribunal sabe-se alhá por quei. L melhor serie mesmo deixar la fala i, assi, yá naide caçuarie de l sou modo de falar. Nun fui capaç, que essa fui la fala que siempre falou. Chegou-se a cumbencir que la lhéngua era un strobilho, era pouco bibideira: el yá nun iba a lhado nanhun, mas ls garotos, cuitados, que culpa tenien? L melhor era mesmo ansiná-los zde l ampeço, nun le passara cumo a el. Treminou, antoce, que ls filhos, esses si nun la íban a falar i, por esso, nunca habien de saber la quelor de las risadas de caçuada.

Fracisco Niebro


quarta-feira, 21 de novembro de 2007

Berdes son las huortas



Berdes son las huortas
Cun rosas i flores;
Moças que las régan
Mátan-me d’amores.

Antre ls fragaredos
Que deiqui berdégan,
Berdes yerbas médran,
Altos arboledos.
Sal destes fraguedos
Auga cun que flores
Doutras son regadas
Que mátan d’amores.

Cul’auga que cai
Daqueilha spessura,
Outra se mistura
Que ls uolhos la trai:
Toda junta bai
Regar brancas flores,
Donde hai outros uolhos
Que mátan d’amores.

Celhestres jardins:
Las flores, las streilhas;
Hourtelanas deilhas
Son uns çarafins.
Rosas i jasmins
De muitas quelores;
Anjos que las régan
Mátan-me d’amores.

Luís de Camões
Traduçon de Fracisco Niebro



[An pertués:

Verdes são as hortas
Com rosas e flores;
Moças que as regam
Matam-me de amores

Entre estes penedos
Que daqui parecem,
Verdes ervas crescem,
Altos arvoredos.
Vai destes rochedos
Água com que as flores
Doutras são regadas
Que matam de amores.

Co a água que cai
Daquela espessura,
Outra se mestura
Que dos olhos sai:
Toda junta vai
Regar brancas flores,
Onde há outros olhos
Que matam de amores

Celestes jardins:
As flores, estrelas;
Horteloas delas
São uns serafins.
Rosas e jasmins
De diversas cores;
Anjos que as regam
Matam-me de amores.]

Trabalho


Que trabalho zacracionado, l de la lhéngua,
essa an que dizes cun mano sámbana

zbios, zacertos, zatinos.

Eugénio de Andrade [Pequeno Formato]
Traduçon de Fracisco Niebro


[an pertués:
Que trabalho exasperado, o da língua,
essa em que dizes com mão insegura
desvios, desacertos, desatinos.]

lhéngua01

Dezírun-le que Nuosso Senhor fizo ricos i probes. Éran assi las cousas... I que ls probes até tenien la bantaige de l cielo: ua cuonta de agulhas i camelos que nunca dantendiu mui bien. Mas l que sentie ne ls probes era la zbantaige de la barriga, i até de la lhéngua: porque nun falában ls ricos ua lhéngua cumo la sue? Nien la falaba l cura, nien l doutor, nien ls porsores, nien ls que salien i tornában de cara lhabada. Se calha ls probes éran mais probes por faláren aqueilha lhéngua: deixá-la talbeç fura mei camino andado para ampeçar a ser rico, assi cumo demudar de çapatos para melhor andar l camino de la bida. Se nunca fui capaç de la deixar, antonce ls filhos serien un bun ampeço: nun habien de tener la mesma i zgraciada bida del. Era buono nun le ansinar als filhos la lhéngua que solo ls probes falában. La lhéngua de ls probes.

Fracisco Niebro


domingo, 18 de novembro de 2007

Mar

Binte anhos l manginei
óndias, noufraijos, quelores;
quanto del li só guardei
probes bidas i delores.

Siempre gustei mais de tierra,
i an beç d'óndias altaneiras
mais quiero chubir la sierra,
pisar de to las maneiras.

Fonso Roixo


sexta-feira, 16 de novembro de 2007

Salmos (007)


Lhamentaçon que Dabide cantou al Senhor,
a perpósito de las las palabras de Cuxe, l benjaminita


Senhor, miu Dius, an ti cunfio;
lhibra-me de todos ls que me persíguen i salba-me.
Para que nun me rapínhen, cumo l lhion,
i me spartícen, sin que naide me puoda baler.


Senhor, miu Dius, se you fiç algun mal,
se hai anjustiça an mies manos,
se paguei cun mal al que staba an paç cumigo
(i al alrobés poupei l que me oupremie sen rezon),
ende, que l einemigo baia atrás de mi i me agarre;
i ancanque an tierra la mie bida,
i oubrigue la mie glória a morar ne l puolo.


Albanta-te, Senhor, an tue rábia,
i faç-le frente a la rábia de ls mius einemigos
i sperta para mi, i manda la senténcia.
Assi te ha de arrodiar l juntouro de ls pobos,
i de la tue altura ben a mandar nel.


L senhor fazerá juízo als pobos;
l Senhor junga-me cunsante l miu dreito
i cunsante l’einocéncia que hai an mi.
Acaba cula maldade de ímpios,
mas cunfirma ls que son justos,
tu, á Dius Justo,
que porbas ls coraçones i ls renhones.


La mie porteçon stá an Dius,
que salba ls que ténen coraçon sincero.
Dius ye un justo juiç,
que, a qualquiera altura, se puode anrabiar.
Se nun se cumbertir,
ha de aguçar la spada,
armar l arco i apuntar la frecha:
contra el purparou armas mortales,
de las sues frechas faç tiçones a arder.


Mirai que stá cun delores de maldade
amprenhou de trabalhos i bai a parir mintiras.
Yá scabou un poço mui fondo
mas fui el que se caiu ne l galaton que fizo.
La maldade del cairá-le anriba la cabeça
i la sue bioléncia abaixará pa anriba la miolheira.


Lhoubarei al Senhor cunsante la sue justícia
i cantarei al nome de Senhor, l Antíssemo.


terça-feira, 13 de novembro de 2007

Lhénguas i almendreiras

Quando se fala na muorte de las lhénguas, lhembra-se-me um poema de l miu amigo António Cabral [Ouve-se um rumor, Livros do Nordeste, 2003], esse poeta mais grande de l Douro. Diç assi:



Fui ua pena esta almendreira secá-se, à tiu Quin.
Bó! Nun se secou de todo. L haber dado froles i almendras nun se secou. Yá nun se bos lhembra?
Tiu Quin, tiu Quin, cun essa ye que bós m'amolestes. Un copo a la salude.


[an pertués:
Foi uma pena esta amendoeira secar, ó ti Quim.
Ora! Não secou de todo. O ter dado flores e amêndoas não secou. Já num se alembra?
Ti Quim, ti Quim, com essa é que você me tramou. Um copo à saúde]


Ye berdade, la muorte tamien ten a ber cun dar froles i fruitos. Por uas i outros tamien habiemos de abaluar la nuossa lhéngua.


segunda-feira, 12 de novembro de 2007

Assomadeiros6


Cumo un se assoma al tiempo? Se houbira ua jinela de l tiempo que se abrisse pa la manhana que ende ben, inda menos bibirie l die de hoije. Ne ls assomadeiros de l tiempo ye siempre de nuite, que solo l scuro se bei claro. Son assomadeiros de suonhos. Nien por esso son menos guapos, que nien todos ls assomadeiros puoden serbir solo para sacar retratos.

Fracisco Niebro

sexta-feira, 9 de novembro de 2007

Alberto Caeiro - L Guardador de Ganados - VIII

Nun meidie de fin de primabera
Tube un suonho cumo un retrato.
Bi a Jasus Cristo abaixar a la tierra.


Bieno pula lhadeira dun cabeço
Feito outra beç garotico,
A correr i a arrebolcar-se pula yerba
I a arrincar froles pa las botar fuora
I a dar-le la risa pa que s’oubira de loinge.


Habie-se scapado de l cielo.
Era nuosso demais para fenhir
De segunda pessona de la trindade.
Ne l cielo era todo falso, todo an zacordo
Cun froles i arbles i piedras.
Ne l cielo tenie que star siempre sério
I de beç an quando bolber a ser outra beç home
I chubir pa la cruç, i star siempre a morrer-se
Cua corona toda al redror de picos
I ls pies spetados por un crabo cun cabeça,
I até cun un farrapo al redror la cintura
Cumo ls negros ne ls zeinhos antigos.
Nin sequiera l deixában tener pai i mai
Cumo ls outros rapazicos.
L pai de l era dues pessonas –
Un bielho chamado Jesé, que era carpinteiro,
I que nun era pai del;
I l outro era ua palomba burra,
L’única palomba feia de l mundo
Porque nun era de l mundo nin era palomba.
I la mai del nun habie amado antes de l tener.
Nun era mulhier: era ua mala
An que el habie benido de l cielo.
I querien que el, que solo nacira de la mai,
I nunca tubira pai para querer cun respeito,
Apregonasse la bundade i la justícia!


Un die an que Dius staba a drumir
I l Sprito Santo andaba a bolar,
El fui-se a la caixa de ls milagres i roubou trés.
Cul purmeiro fizo que naide soubira que el se habie scapado.
Cul segundo fizo-se eiternamente houmano i rapazico.
Cul treceiro fizo un Cristo eiternamente na cruç
I deixou-lo spetado an la cruç que hai ne l cielo
I sirbe de modelo a las outras.
Apuis scapou-se pa l sol
I abaixou pul purmeiro raio que agarrou.


Hoije mora na mie tierra cumigo.
Ye un garotico galano de risa i natural.
Lhimpa las muormas al braço dreito,
Anda çcalço pulas poçacas d’auga
Apanha las froles i gusta deilhas i squece-las.
Atira-le calhuadas als burros,
Rouba la fruita de ls fruitales
I cuorre a chorar i a boziar de ls perros.
I, porque sabe que eilhas nun gústan
I que to la giente acha grácia,
Bota-se atrás las rapazas
Que ban an quadrilhas pulas stradas
Culas barrilas a la cabeça
I alhebanta-le las saias.


A mi ansinou-me todo.
Ansinou-me a mirar pa las cousas.
Apunta-me to las cousas que hai nas froles.
Amostra-me cumo las piedras son angraciadas
Quando la giente las ten na mano
I mira debagarico para eilhas.


Diç-me mi mal de Dius.
Diç que el ye un bielho burro i que stá malo,
Siempre a sgarriar pa l suolo
I a dezir cochinadas.


La Birge Marie lhieba las tardes de l’eiternidade a fazer meia.
I l Sprito Santo coça-se cul bico
I chube-se anriba las cadeiras i cága-las.
Todo ne l cielo ye stúpido cumo l’Eigreija Católica.
Diç-me que Dius nun antende nada
De las cousas que fizo –
“Se ye que el las fizo, de l que dubido” –.
“El diç, por eisemplo, que ls seres cántan la sue glória,
Mas ls seres nun cántan nada.
Se cantárann serien cantadores.
Ls seres eijísten i mais nada,
I por esso se cháman seres”.


I apuis, cansado de dezir mal de Dius,
L Menino Jasus drume-se ne ls mius braços
I you lhiebo-lo al cuolho para casa.

.............................................................

El bibe cumigo an mie casa a meio de l cabeço.
El ye l Eiterno Garotico, l dius que faltaba.
El ye l houmano que ye natural,
El ye l debino que le dá la risa i que joga.


I ye por esso que you bien a la cierta
Que el ye l Menino Jasus berdadoso.


I l garotico tan houmano que ye debino
Ye esta mie bida de to ls dies de poeta,
I ye porque el anda siempre cumigo que you sou poeta siempre,
I que l miu mais pequeinho mirar
Me inche de quelubrinas,
I l mais pequeinho rugido, seia de l que fur,
Parece que fala cumigo.


L Rapazico Nuobo que bibe cumigo
Dá-me ua mano a mi
I l’outra a todo l que eisiste
I assi bamos todos trés pul camino que houbir,
Brincando i cantando i dando-mos la risa
I gozando l nuosso segredo quemun
Que ye l de saber por to l lhado
Que nun hai mistério ne l mundo
I que todo bal la pena.


L Rapazico Eiterno anda siempre cumigo.
La direcion de l miu mirar ye l sou dedo apuntando.
L miu oubido listo d’alegrie para todos ls rugidos
Son las cuçquinhas que el me faç, jogando, nas oureilhas.


Damos-mos tan bien un cul outro
An cumpanhie de todo
Que nunca pensamos un ne l outro,
Mas bibimos dambos a dous
Cun un acuordo íntemo
Cumo la mano dreita i la squierda.


Al scurcer jogamos las necras
Na scaleira de la puorta de casa,
Sérios cumo cumben a un dius i a un poeta,
I cumo se cada piedra
Fura todo un ouniberso
I fura por esso un grande peligro para eilha
Deixá-la caier al suolo.


Apuis you cunto-le cuontas de las cousas solo de ls homes
I a el dá-le la risa, porque todo ye ancredible.
Dá-le la risa de ls reis i de ls que nun son reis,
I ten pena d’oubir falar de las guerras,
I de ls comerços, i de ls nabius
Que quédan fumo ne l aire de ls altos mares,
Porque el sabe que todo esso nun ten aqueilha berdade
Que ua frol ten al florir
I que anda cula lhuç de l sol
A alboriar ls montes i ls balhes
I a fazé-le doler als uolhos las paredes ancaliadas.


Apuis el drume-se i you deito-lo.
Lhiebo-lo al cuolho para andrento de casa
I deito-lo, znudando-lo debagarico
I cumo seguindo uns modos mi lhimpos
I todo cumo faç ua mai até el star amplache.


El drume an drento la mie alma
I a las bezes sperta de nuite
I joga culs mius suonhos.
Buolbe uns de patas al parriba,
Ancarramela uns ne ls outros
I bate las palmas solico
Dando-le la risa pa l miu suonho.

........................................................

Quando you me morrir, filhico,
Seia you l garotico, l mais pequeinho.
Agarra-me tu al cuolho
I lhieba-me para andrento de tue casa.
Znuda-me l ser cansado i houmano
I deita-me na tue cama.
I cunta-me cuontas, s’acaso you spertar,
Para you me drumir outra beç.
I dá-me suonhos tous para you jogar
Até que naça qualquiera die
Que tu sabes qual ye.

............................................................


Esta ye la stória de l miu Menino Jasus.
Porque rezon que s’antenda
Nun há-de ser eilha mais berdadosa
Que todo quanto ls filósofos pénsan
I todo quanto las relegiones ansínan?

Fernando Pessoa [Alberto Caeiro, Guardador de Rebanho]
Traduçon de Fracisco Niebro



[an pertués:
O guardador de Rebanhos – VIII


Num meio-dia de fim de primavera
Tive um sonho como uma fotografia.
Vi Jesus Cristo descer à terra.


Veio pela encosta de um monte
Tornado outra vez menino.
A corerr e a rolar-se pela erba
E a arrancar flores para as deitar fora
E a rir de modo a ouvir-se de longe.


Tinha fugido do céu.
Era nosso de mais para fingir
De segunda pessoa da trindade.
No céu era tudo falso, tudo em desacordo
Com flores e árvores e pedras.
No céu tinha que estar sempre sério
E de vez em quando de se tornar outra vez homem
E subir para a cruz, e estar sempre a morrer
Com uma coroa toda à roda de espinhos
E os pés espetados por um prego com cabeça,
E até com um trapo à roda da cintura
Como os pretos nas ilustrações.
Nem sequer o deixavam ter pai e mãe
Como as outras crianças.
O seu pai era duas pessoas –
Um velho chamado José, que era carpinteiro,
E que não era pai dele;
E o outro pai era uma pomba estúpida,
A única pomba feia do mundo
Porque não era do mundo nem era pomba.
E a sua mãe não tinha amado antes de o ter.
Não era mulher: era uma mala
Em que ele tinha vindo do céu.
E queriam que ele, que só nascera da mãe,
E nunca tivera pai para amar com respeito,
Pregasse a bondade e a justiça!


Um dia que Deus estava a dormir
E o Espírito-Santo andava a voar,
Ele foi à caixa dos milagres e roubou três.
Com o primeiro fez que ninguém soubesse que ele tinha fugido.
Com o segundo criou-se eternamente humano e menino.
Com o terceiro criou um Cristo eternamente na cruz
E deixou-o pregado na cruz que há no céu
E serve de modelo às outras.
Depois fugiu para o sol
E desceu pelo primeiro raio que apanhou.


Hoje vive na minha aldeia comigo.
É uma criança bonita de riso e natural.
Limpa o nariz ao braço direito,
Chapinha nas poças de água,
Colhe as flores e gosta delas e esquece-as.
Atira pedras aos burros,
Rouba fruta dos pomares

E foge a chorar e a gritar dos cães.
E, porque sabe que elas não gostam
E que toda a gente acha graça,
Corre atrás das raparigas
Que vão em ranchos pelas estradas
Com as bilhas às cabeças
E levanta-lhes as saias.


A mim ensinou-me tudo.
Ensinou-me a olhar para as coisas.
Aponta-me todas as coisas que há nas flores.
Mostra-me como as pedras são engraçadas
Quando a gente as tem na mão
E olha devagar para elas.


Diz-me muito mal de Deus.
Diz que ele é um velho estúpido e doente,
Sempre a escarrar no chão
E a dizer indecências.


A Virgem-Maria leva as tardes da eternidade a fazer meia.
E o Espírito-Santo coça-se com o bico
E empoleira-se nas cadeiras e suja-as.
Tudo no céu é estúpido como a Igreja Católica.
Diz-me que Deus não percebe nada
Das coisas que criou –
“Se é que as criou, do que duvido” –.
“Ele diz, por exemplo, que os seres cantam a sua glória,

Mas os seres não cantam nada.
Se cantassem seriam cantores.
Os seres existem e mais nada,
E por isso se chamam seres”.


E depois, cansado de dizer mal de Deus,
O Menino Jesus adormece nos meus braços
E eu levo-o ao colo para casa.

.........................................................

Ele mora comigo na minha casa a meio do outeiro.
Ele é a Eterna Criança, o deus que faltava.
Ele é o humano que é natural,
Ele é o divino que sorri e que brinca.


E por isso é que eu sei com toda a certeza
Que ele é o Menino Jesus verdadeiro.


E a criança tão humana que é divina
É esta minha quotidiana vida de poeta,
E é porque ele anda sempre comigo que eu sou poeta sempre,
E que o meu mínimo olhar
Me enche de sensação,
E o mais pequeno som, seja do que for,
Parece falar comigo.


A Criança Nova que habita onde vivo
Dá-me uma mão a mim
E a outra a tudo o que existe
E assim vamos os três pelo caminho que houver,
Saltando e cantando e rindo
E gozando o nosso segredo comum
Que é o de saber por toda a parte
Que não há mistério no mundo
E que tudo vale a pena.

A Criança Eterna acompanha-me sempre.
A direcção do meu olhar é o seu dedo apontando.
O meu ouvido atento alegremente a todos os sons
São as cócegas que ele me faz, brincando, nas orelhas.

Damo-nos tão bem um com o outro
Na companhia de tudo
Que nunca pensamos um no outro,
Mas vivemos juntos e dois
Com um acordo íntimo
Como a mão direita e a esquerda.


Ao anoitecer brincamos as cinco pedrinhas
No degrau da porta de casa,
Graves como convém a um deus e a um poeta,
E como se cada pedra
Fosse todo um universo
E fosse por isso um grande perigo para ela
Deixá-la cair ao chão.

Depois eu conto-lhe histórias das coisas só dos homens
e ele sorri, porque tudo é incrível.
Ri dos reis e dos que não são reis,
E tem pena de ouvir falar das guerras,
E dos comércios, e dos navios
Que ficam fumo no ar dos altos mares.
Porque ele sabe que tudo isso falta àquela verdade
Que uma flor tem ao florescer
E que anda com a luz do sol
A variar os montes e os vales
E a fazer doer aos olhos os muros caiados.


Depois ele adormece e eu deito-o.
Levo-o ao colo para dentro de casa
E deito-o, despindo-o lentamente
E como seguindo um ritual muito limpo
E todo materno até ele estar nu.


Ele dorme dentro da minha alma
E às vezes acorda de noite
E brinca com os meus sonhos.
Vira uns de pernas para o ar,
Põe uns em cima dos outros
E bate as palmas sozinho
Sorrindo para o meu sono.

.................................................

Quando eu morrer, filhinho,
Seja eu a criança, o mais pequeno.
Pega-me tu ao colo
E leva-me para dentro da tua casa.
Despe o meu ser cansado e humano
E deita-me na tua cama.
E conta-me histórias, caso eu acorde,
Para eu tornar a adormecer.
E dá-me sonhos teus para eu brincar
Até que nasça qualquer dia
Que tu sabes qual é.

.........................................................

Esta é a história do meu Menino Jesus.
Porque razão que se perceba
Não há.de ser ela mais verdadeira
Que tudo quanto os filósofos pensam
E tudo quanto as religiões ensinam?]

quarta-feira, 7 de novembro de 2007

Odas de Ricardo Reis (030)


Felizes, ls que culs cuorpos ambaixo las arbles
Stan na úmada tierra,
Que nunca mais súfren l sol, ou sáben
De ls males de la lhuna.


Arrame Eolo l lhapo anteiro anriba
L orbe sfarrapado,
Bote Netuno, an ambuças, al parriba
Las óndias arrebentando.
Todo le ye nada, i l própio zagal
Que passa, a la tarchica,
Ambaixo l’arble adonde stá quien fui la selombra
Amperfeita de un dius,


Nun sabe que ls sous passos ban acubrindo
L que podie ser,
Se la bida fusse siempre bida, la glória i ua beleza eiterna.


Fernando Pessoa [Odes, de Ricardo Reis]
Traduçon de Fracisco Niebro

[an pertués:
Felizes, cujos corpos sob as árvores
Jazem na úmida terra,
Que nunca mais sofrem o sol, ou sabem
Das doenças da lua.


Verta Eolo a caverna inteira sobre
O orbe esfarrapado,
Lance Netuno, em cheias mãos, ao alto
As ondas estoirando.
Tudo lhe é nada, e o próprio pegureiro
Que passa, finda a tarde,
Sob a árvore onde jaz quem foi a sombra
Imperfeita de um deus,


Não sabe que os seus passos vão cobrindo
O que podia ser,
Se a vida fosse sempre vida, a glória
e uma beleza eterna.]

terça-feira, 6 de novembro de 2007

Salmos (006)


Salmo de Dabide pa l mais grande Cantador,
cun strumientos de cuorda.


Senhor, nun me reinhas na tue rábia
nien me castigues an tou rancor.

Ten mezericórdia de mi, Senhor,
porque stou a çfalhecer;
sana-me, Senhor, porque ls mius uossos stan andebles.

Até la mie alma stá mui ambaralhada,
mas tu, Senhor, até quando?

Torna, Senhor, lhibra la mie alma;
salba-me, pula tue mezericórdia.

Porque na foia, naide se lhembrará de ti;
ne l sítio de ls muortos, quien te ha de lhoubar?

Yá stou cansado de tanto gemer.
To la nuite fago nadar la mie cama
culas mies lhágrimas rego l miu catre.

Ls mius uolhos yá ban cunsemidos de mauga;
i ban quedando bielhos por bias de ls mius einemigos.

Fastai-bos de mi, bós que oubrais l mal,
porque l Senhor yá oubiu la boç de ls mius saluços.

L Senhor yá scuitou l miu pedido,
l Senhor bai a aceitar la mie ouracion.

Todos ls mius einemigos han de ser ambergonhados
i tornar al para trás, cunfundidos, nun sfergante.

Traduçon de Fracisco Niebro


segunda-feira, 5 de novembro de 2007

La muorte de calhar


Las biaiges que sou atórun-me an redomas
Al cuorpo de las palabras. A la muorte de calhar.
De l abecé miu nun sei las cristalinas
Formas de aladas lhetras nestes bersos finales.
Son pantasmas de sol. Son pantasmas de sede
Que chégan alta nuite para nanhun lhugar.


Adebino nas antranhas de las scuras migradoras
L solstício de la bida alhá la muorte clara.
Mas quien me ben a cegar, cun frechas boladoras
Nega-me agora la paç de las secretas paisaiges.


Mius Armanos de astronabes, guiadas por un muorto,
Que me spéran i antoce, que me cántan i fálan.
Que na bazie Cruç curcefícan miu cuorpo
I déixan la frol, mesmo al meio la sala.
A la jinela rasgada, pa las cinzentas augas,
Ancóstan-me, sien uolhos, i déixan-me quedar.


Nun tengo nada mais a screbir anriba las óndias.
I, inda que tubira, naide lerie l Mar.

Natércia Freire, 1919-2004 [Poesia Completa]
Traduçon de Fracisco Niebro


[an pertués:
As viagens que sou prenderam-se em redomas
Ao corpo das palavras. À morte de calar.
Do alfabeto meu ignoro as cristalinas
Formas de aladas letras nestes versos finais.
São fantasmas de sol. São fantasmas de sede
Que chegam alta noite para nenhum lugar.


Decifro nas entranhas das trevas migradoras
O solstício da vida além da morte clara.
Mas quem me vem cegar, com setas voadoras
Nega-me agora a paz das secretas paisagens.


Meus Irmãos de astronaves, guiadas por um morto,
Que me esperam e estão, que me cantam e falam.
Que na vazia Cruz crucificam meu corpo
E abandonam a flor, mesmo a meio da sala.
À janela rasgada, para as cinzentas águas,
Encostam-me, sem olhos, e deixam-me ficar.


Não tenho nada mais a escrever sobre as ondas.
E, mesmo que tivesse, ninguém leria o Mar.]

domingo, 4 de novembro de 2007

Lhebantou-se la galana


Lhebantou-se la galana
lhebantou-se alba
i bai lhabar camisas
ne l riu:
bai-las a lhabar alba.

Lhebantou-se la pimpona
lhebantou-se alba
i bai lhabar eináugas
ne l riu:
bai-las a lhabar alba.

(I) bai lhabar camisas,
lhebantou-se alba;
l’aire se las zbia
ne l riu:
bai-las a lhabar alba.

I bai lhabar eináugas;
lhebantou-se alba;
l’aire se las lhebaba
ne l riu:
bai-las a lhabar alba.

L’aire se las zbia;
lhebantou-se alba;
puso-s’alba an rábia
ne l riu:
bai-las a lhabar alba.

L’aire se las lhebaba;
lhebantou-se alba;
puso-s’alba danhada
ne l riu:
bai-las a lhabar alba.

D. Deniç
Traduçon de Fracisco Niebro


[an galhego-pertués:

Levantou-s’a velida
levantou-s’alva
e vai lavar camisas
eno alto:
vai-las lavar alva.

Levantou-s’a louçana
levantou-s’alva
e vai lavar delgadas
eno alto:
vai-las lavar alva.

(E) vai lavar camisas,
levantou-s’alva;
o vento lh’as desvia
eno alto:
vai-las lavar alva.

E vai lavar delgadas;
levantou-s’alva;
o vento lh’as levava
eno alto:
vai-las lavar alva.

O vento lh’as desvia;
levantou-s’alva;
meteu-s’alva em ira
eno alto:
vai-las lavar alva.

O vento lh’as levava;
levantou-s’alva;
meteu-s’alva em sanha
eno alto:
vai-las lavar alva.]