terça-feira, 31 de março de 2009

19 anhos



nun percisas inda de sticar ls anhos i sós capaç de agarrar l mundo nun braçado; ye l tiempo cousa que inda nun te rouba tiempo, pus a cada die sacas la cunclusion que este inda nun ye l tou tiempo, nien este mundo l tou; miras l feturo cumo scalada a pique que inda nun te dá la gana de chubir, que inda nada de amportante yá fui feito: stá todo por fazer, tal cumo tu, i por esso nun te azinolhas an altares de bielhos diuses, yá cul caruncho a assomá-se-le de punto an branco; hai quien nun antenda porque tenes de çtruir para apuis fazer tou mundo, mas até miu pai siempre me dixo que para poner huorta nuoba hai que derrotar la bielha, scabar todo bien fondo i arrincar até la redadeira yerbica; yá mal se me lhembra de quando tenie 19 anhos, a nun ser que era la pessona mais amportante i sabida de l mundo, ou quaije: todo esso fago por antender , anque nun saba se cunsigo, mas sei bien que tenes de seguir l tou camino: nun sei se ye l melhor, mas ye l tou, i nien esso squeço quando apunto l que me parece mais praino i lhargo: nun lhiebes a mal, talbeç seia por yá ir algo pesadote i ber por adonde melhor te puoden acumpanhar mius runseiros passos, i ye solo esso que you quiero: bien sei que nun percisas dua mano, mas siempre outros passos ajúdan a marcar l ritmo contra la solidon de ls hourizontes sien fin, por adonde todos ls miedos se mos anfrísgan i alguns yá ls conheço pul stralhar de las lhambadas; un die, quando, alancado, mius passos nun aguantáren yá l camino, siempre será melhor se ls tous yá tubíren ganho baláncio, a caras al punto que tu quieres: mas ten cuidado, que un stá siempre a daprender l que quier, siempre a daprender para adonde quier seguir, cun quien quier seguir: mira bien las placas de l camino, que ua bida nun chega pa las daprender a ler; mas nun zanimes, que l camino que seguires será siempre l tou i anquanto assi fur eirás por bun camino: çculpa, mas fui solo esso que daprendi subre caminos i inda hoije, al abaixar l cabeço de la bida, sperto a cada die cula eideia que nun sei nada: sabes, fui porsor çque fiç 19 anhos, mas nunca soube que houbira porsores de bida i essa certeza te puodo garantir you pa que nun gastes tou denheiro an falsas splicaçones.



quarta-feira, 25 de março de 2009

la cadena



hai giente que sal de casa de carro, entra an salas cerradas pa la rue, an que nien ua jinela se puode abrir por bias de l aire acundicionado i que ende passa to l die a trabalhar. Na fin de l die, agarra l carro i torna para casa, cena i nun chega a salir a la rue. Puode passar assi bários dies, afazendo-se a un mundo fuora de l mundo, cumo ua cadena an que nun se dá de cuonta de star preso. Chega a un punto que yá la lhuç lo anquemoda, l berde de las arbles ye un strobilho, las pessonas na rue stan a mais i l mundo se torna ua cousa sien sangre, sien aire - bonda l aire acundicionado, sien lhuç de l sol - bonda la eiletracidade, i por ende afuora. Para quei amporta l mundo i las pessonas que alhá bíben?
Hai zgrácias que ampéçan por bien menos...




segunda-feira, 23 de março de 2009

l milagre



ponga-me esso an purcentaige, dixo-le pa l doutor, zafiadora: la bida andará ende puls cinco por ciento de possiblidades, respundiu-le cun uolhos tristes; eilha riu-se cumo quien ten un stepor, de que solo se dou de cuonta nuite afuora, quando sentie las raízes de l mal a botar semiente an sou cuorpo de mulhier, que l'alma nun se deixaba adominar: tenie uas tetas cula redundeç firme i serena de ls cabeços i l bico, sou marco geodésico, sou farol, apuntaba la bida a las streilhas que tanta beç criara an sou sous uolhos al slubiar morno de ls beisos, toda eilha se fazira sou altar; i naqueilha risada pa l doutor passou-le un sfergante de fuorça i de fé, nien eilha sabe, mas nun podie aceitar que de sue proua le nacira zgrácia i muorte; agora, muito tiempo apuis, quando le miro para eilhas, meio an zlhado pa nun le spertar sue redundeç de fuogo, nien s'amporta puis sabe bien que le stou a rezar a essas sues diusas, firmes inda an sou altar cumo milagre tan grande que por muito menos outros fúrun santos.




domingo, 22 de março de 2009

suidades ou teorie de l bolo



un die hei de ser tierra: quando l abraço de las raízes me cansar, talbeç tenga suidades de l cielo azul i de las nubres a passar para parte nanhue: ende, talbeç le pida boleia a ua semiente, para que me deixe assomar quando nacir i fur yerba, çfróncia ou arble; ye por esso que you sei, na primabera que s'achega, de ls remiles de cabecicas que s'assóman, i a las bezes ye mui custoso achar campo para poner ls pies: fui por esso que ls páixaros resolbírun criar alas i bolar.





sábado, 21 de março de 2009

poema, poesie, die de la poesie


nace-me cumo barba que tengo de fazer todos ls dies, la fuorça de sues çfróncias capaç de me prender a mi i al mundo, siempre a pedir poda i cuolho, a chamar pauta de música adonde se colgar: ye un modo de me salir d'andrento, de s'assomar i buscar las puortas de ls dedos que atíran cun el contra letras i palabras cumo s'atira un beiso, a las bezes ua risa, outras un terrincar de dientes, siempre géstio que busca ua teta adonde se derrita, tantas bezes lábios que se sténden nua spera, abrir de manos que se dan, uolhos que búscan uolhos adonde se afogar, bózio sien fin, arrebento de l poeta i de sou mundo, baláncio antre ser i nun ser, antre ir i quedar, antre loinge i acerca, antre saber i eignorança, antre home i mulhier, antre ls uocos de l tiempo a que cháman passado, persente i feturo mas que nun son que un modo de star; que fago you cun un die de la poesie, cumo l de hoije, se siempre me trai lhibardade a la cadena de ls dies? adonde la meto todos ls outros dies de l anho, adonde la pongo a eimbernar? solo puode ser un die para chamar l'atencion para eilha mesma, para que la míren ls que deilha nun quieren saber, mulhier guapíssema que solo se sinte a eisistir quando uns uolhos la fázen, mas you quiero-la siempre cumigo, eilha siempre andrento de mi, you siempre andrento deilha: nun serie perciso un die se la poesie se podisse poner cumo státuas ne ls jardins ou ne ls museus, cumo cousa muorta an que bénen ls páixaros a aparar i le cágan anriba, i ye por esso que cuido nun haber die de la scultura ou die de la pintura: mas ye tan lhibre la poesie que nun se deixa prender, seia an piedra ou an papel i, inda quando se scribe, hai siempre que le dar ua alma que solo le puode benir de quien la lei i la faç sue; si hai bezes an que la lhiebo pula mano a atrabessar las ancruzelhadas, outras bezes pongo-la acerca l peito a calcer, to ls dies me dá alas, to ls dies me speta la stielha de sous delores; amo esta einutelidade que me dá de comer a l'alma i me cunsume an sues chamas até al cielo: a las bezes spulso-la i lhougo torna, runseira i, sentada a la puorta , aguarda cumo probe por sue smola; lhougo me habie de calhar a mi esta sina que me lhieba la bida cun eilha, serena que m'ancantou hai muito muito tiempo i yá nun passo sien sous ancantos , pus me puso a morar na casa deilha.


sexta-feira, 20 de março de 2009

amesterdan: l bózio de l tiempo



las casicas pequeinhas, de tejolicos, ancóstan-se uas a las outras, nua carreira de façadas simpres, quaije armanas, sin ls dourados i palaços de las grandes capitales: esto fui l que bi de fugida ne l centro de Amesterdan; todo parece çpuosto al modo de lhibardade, de çprézio pulas aparecéncias, a balorizar ls andrentos: la arquitetura ten a ber culs pobos i las pessonas, de modo que inda hoije se antende porquei ls judius scapados a la anquesiçon pertuesa fúrun alhi a tener, i la arquitetura nun l zminte; i naide mais dacá quijo saber deilhes; muita tierra cunquistou aqueilha giente al mar, que assi daprendiu bien l balor de cada cachico, las casas cun sous ganchos ne l telhado para chubir las mobilhas i assi poupar an scaleiras: nesse antretiempo, creciu cun giente que bieno de todo l mundo, siempre biu que la lhibardade tamien era buona pa ls negócios, Jacques Brel cantou sues puontes anriba sous puorcos canales, i l tiempo fui passando sien que naide calhe sou bózio; nun sei porquei, Amesterdan da-me siempre ganha de tornar a Spinosa, esse spino crabado na gorja dua cierta stória.





terça-feira, 17 de março de 2009

bieno culas andorinas



fui-se pa la sue tierra para nun tornar, que ls sessenta i siete anhos yá ban chegando de mendungar pul mundo, fuora de l sou Marrocos; yá me habie afeito a bé-lo eilhi nua squina de l Marqués de Pumbal, an Lisboua, mas desta beç era mesmo berdade, que até habie bendido la squina de la rue a un rapaç inda nuobo, simpático, mas que nun tenie las manos nin la ourganizaçon de Mustafá: las scobas lhimpas i alhinadas, las caixas de pomada puostas por marcas i quelores, Viriato mais abaixo i Nugget mais arriba, siempre lhimpa l'auga adonde molhaba la scoba de dientes a fazer de lhimpador de biras, l panho de puxar l lhustro drobado cumo lhençol acabado de passar, todo nun cair purfeito, ls dedos ables a agarrar culas puntas a modo de pinça; tenie sous clientes, que nun zlentában, pus la squina até abrigadosa era quando chobie, que naide se puode dar al luxo de quedar sien l melhor angraixador de l mundo; quando hoije l bi, na squina de l outro lhado de la rue, nien querie acraditar: pareciu-se-me algo triste i pensatible, mais calhado que de questume, i nin me respundiu quando le preguntei porque habie bolbido; assi i todo nun deixou de querer saber se inda andaba cul mesmo carro, que siempre me aceinha ua risa quando passo na squina, a lhembrá-me ls antigos cantoneiros de las stradas; abaixou a la calor de Marrocos ne l eimbierno lisboeta, pensei, i agora bieno culas andorinas, sien miedo de tener de fazer un nuobo niu i de achar mais custosa la busca de çubiaco; custou-me bé-lo triste, mas gustei de l ber, nesta purmeira manhana yá cun niu an nuoba squina: lhembra-me que la tristeza le benirá dalgue çcuçon cul cumprador de la outra squina, que nun ha de haber gustado de la cuncorrença; mas aqueilha squina siempre fui la sue casa, l sou mundo, la sue tierra: eilhi pássan ls sous amigos, puli bólan las sues lhembráncias i solo estas son la berdadeira nuossa casa, la pátria que nunca se mos nega.





segunda-feira, 16 de março de 2009

stop!



todos ls ampeços de die se biste ua teç triste, un lhuito que deixa l própio aire atenegrado inda que steia bestida culas quelores de cinta de la bielha; ye moça, anteligente i guapa, culidades que nun ye fácele armanar, mas até sou pelo negro arrama soledade anriba ls ombros; ls uolhos yá muitá zaprendírun las risas i pérden-se calhados pulas caleijas adonde alharga l die sous fastius, sous oulores agres, i sues rábias;
i l mundo queda mui loinge, mais fondo que l'auga dun poço fondo i nun sabes cumo has de chegar alhá cula mano a ansaiar ua fiesta, nun tenes correio pa le ambiar ua palabra, nun achas modo de le amprestar ua lhágrima; fui l zatino que te fizo armar cumo an polícia de tránzito, oupindo cun un miedo doce la tabuleta de calhadas lhetras: stop! deziste-te a ti mesmo, anque mais fácele fura scapar nua risica cínica, sien querer saber; i adonde l mundo habie de se bolber barreno, manou la fuonte hai tanto tiempo seca: lhabadas an sues lhágrimas, aguántan-se melhor tristeza i soledade, mais claro béien ls uolhos, mais firmes ándan ls passos quando hai quien querga saber.




domingo, 15 de março de 2009

zbibir



Passou l eimbierno a aplediar pul berano, a rezungar cul friu, que le sfriaba las eideias i le tolhie las juntas de l cuorpo i nien l bafo deixaba salir a sue buntade; un die, apuntou a sul ls passos, lhebada por un sol ancho de lhuç, era primabera; todo se botou a salir de ls buracos, de ls tuoros, de las roupas, de ls casulhos, de ls nius: solo eilha se ampeçou a queixar de la calor, a aplediar por frescor, a dezir que ls páixaros nun sabien senó cantar, que las froles nun sabien senó frolir, i que l sol era un açago de lhuç i de calor; cunta-se que tenie ua natural anclinaçon para zbibir, suidades de quando era nada, daquel bien star que solo puode benir de la muorte an que yá nada mais demuda, nien l tiempo.



sábado, 14 de março de 2009

un piçcar de streilhas



nun manginaba cumo l sol le fazie falta: aqueilha ourbalheira toda tomaba-le ls uossos, ponie-le nubrina ne ls uolhos, deixaba-le l sangre quaije a coalhar, i era ende que bie la rezon de l pensar le spertar siempre cun aire triste, daqueilha tristeza que se mos colga na fin de todos ls demingos; un die, nien sabe cumo fui, metiu-se pula anternete abaixo i mercou l belhete de abion pa l die alantre: solo apuis se dou de cuonta que tenie de bolber passados dous dies, tiempo que mal daba pa la biaige i para zougar; deixado l abion i anquanto iba cul pai para casa, sentiu l bafo yá caliente de la primabera que benira antes de l calendairo: staba-se bien alhi, i pensou alhá cun el que la lunjura de l tiempo nun se mide an horas i an minutos, mas cunsante l sentimos i el mos agarra l sentido; parou l carro porque le dou gana de mejar: anquanto ua lágrima se le sultaba cumo siempre le passaba nessas oucasiones de l mejaduro, mirou pa l cielo i alhá stában las streilhas, miles de streilhas cun sue prata bien sfregada a relhumbrar i a piçcar, anquanto un rigueirico mesmo por baixo arrolhaba la nuite; al ber las streilhas daquel modo, sentiu que habie ganho la biaige i que podie bolber a Londres para mais ua temporada: sabie que a la purmanhana iba a nacer un sol redondo i grande cumo un alíbio, mas esso yá nien serie tan amportante cumo haber çcubierto que aquel tiempo todo se squecira de las streilhas; ne l fondo del mesmo quaije se recreminou: cumo puode un angenheiro de motores dá-le tanta amportança a un piçcar de streilhas!? outra cumo esta...



sexta-feira, 13 de março de 2009

l capador



bien la mulhier le dixo que nun fura, que habien deixado de benir las bezeiras: secos ls uolmos i cun un anho tan malo, naide tenie cumo cebar ls lariegos; el nun fizo causo i passou la tarde a aguçar la faca de meia lhuna, deixando-la a relhuzir que nien lhanceta d'ouparador: eilha si yá iba gasta, mas anton parece que capaba solica, guiando las manos; chegou quando ampeçaba a anclariar, inda sien sol: prendiu l cabalhico ne l sagrado, i abaixou rue abaixo cun sue fraita de pan nun beiso lhargo als beiços ourbalhados de tristeza; al bolber, rue arriba, albantaba-se l sol, dun rosado zbotado: stá na capadeira, pensou anquanto ampalpaba la lhanceta de meia lhuna ne l bolso de la jiqueta, i mordiu ls beiços a la bista de l filo de sangre que raiaba la carapota de l dedo grande: l sol staba agora mais burmeilho i ls uolhos éran capazes de le ber ua racha al meio; dou-le un redadeiro beiso a la fraita, çprendiu l cabalhico i, yá a trote a camino de casa, mirou inda al para trás a caras al sol, todo el un colhon de sangre: an yá quaije uitenta anhos que lhebaba, solo ende antendiu la magie de las Alboradas, i spetou-le la spora al cabalho cumo quien bota raiç.




quinta-feira, 12 de março de 2009

l mundo se le arrecolhiu para andrento



fui-se-le anchindo la casa de cachimbaques, lhembráncias de ls filhos mais nuobos an garotos, mas de que ls nietos yá nun querien saber: carricos, legos, cuontas an zenhicos, jogos bariados an carton, caramonos i outras cousas assi; de el garoto, nun sobrou nada, que ls jogos del éran feitos por el mesmo mesmo eilhi al modo, i de quando andaba a scuola lhembra-se que tenie l suonho de chegar als cien selos na sue coleçon, mas pouco passou de binte: un solo de la Fráncia era l que mais balor le daba, de l’Argentina ajuntou ua meia dúzia, dous de l Brasil, l restro éran de Pertual i todos armanos; l retrato mais antigo que le sacórun tenerie uns 25 anhos i era la cousa mais antiga que del guardaba: ls libros de la quarta classe si ls cunserbou cun proua, mas ls filhos nun parórun anquanto nun le dórun camárcio; ye al lhembrá-se dessas cousas que pensa an cumo la bida demudou nestes redadeiros quaijeque cien anhos: até nesso, l mundo se le arrecolhiu para andrento i nun sinte la falta del, que assi stá mais lhibre para l poder ambentar outra beç: quien l bir sentado al lhume, cun ua risica calhada por ambaixo l bigote, queda a saber que há de andar por esse tiempo ou mui acerca.



quarta-feira, 11 de março de 2009

la reza alhá eirie a aparar



todos ls anhos fazien sou juntouro pa la fiesta de l santo de la cunfradie, i salien na percion de sesta feira santa, mas quaije siempre tenien que se ajuntar por bias de l tiempo: an anhos de muita seca, rezában por auga i an anhos mui molhados, era por sol que pedien, i era siempre an percion que oupien sues rezas; aquel anho, la fame era mais grande que nunca i yá mais de metade la giente se habie ido, mas alguien tenie de quedar culs animales, ls garoticos, i ls bielhos ou malos presos a sous catres: nun habie adonde mercar nada, nien denheiro, i nesse tiempo inda nun se falaba an Caritas nien se manginaba que podira haber un Banco Alimentar contra la Fame; antoce, ajuntórun-se para decedir quei fazer i alhá marcórun mais ua percion cun todos ls santos de l'eigreija i de las capielhas, desta beç para apressiar l tiempo: que l berano benisse mais cedo, que assi yá podien colher para comer; tirando la tierra, nunca naide le dira nada i eilha solo le pedie trabalho i bun tiempo: trabalho si tenien para dar, mas l bun tiempo outros l poderien dar i, fusse quien fusse, la reza alhá eirie a aparar.



terça-feira, 10 de março de 2009

la busca



caminou sien paraige un die anteiro, i outro i muitos mais, até que se quedou de sede, de fame i de canseira; a un metro deilhi staba la fuonte d'auga fresca i l forno de pan dóndio: nunca l chegará a saber, que nien ls uolhos quijo abrir puis nun era esso que buscaba; antes de se morrer, bieno-le un redadeiro pensar: bien anjusto ye cumigo l mundo: tanto que you andube, tanto que matinei i nun me fui dado achar l que buscaba; el andaba a saber de felcidade, i nunca quijo saber de fuontes, de fornos i doutras menudéncias cumo essas: buscando solo las cousas grandes, perdiu-las nas pequeinhas: a la falta deilhas se quedou.



segunda-feira, 9 de março de 2009

cumo se siempre houbira die apuis


chobira toda la manhana, oupindo-se agora l húmado bafo de las piedras: podie salir d'ambaixo la baranda adonde se arrimara i chubir a dreitos a la tarde, que amanaçaba traier la nuite mais cedo; nun staba purparado pa la friaige que abaixaba de ls cielos que sonhara i por que lhuitara, i iba daprendendo a nun se zbiar de las termientas que siempre mais se colgában de ls dies, a meté-se por eilhes adrento sien que naide las chamara; assi i todo, botou-se al camino de siempre, l passo sereno i firme, a saber de l nome que se le habie atenegrado nua rebuolta que nun sabie adonde quedaba, a ampalpar las costras ne ls machinales de las paredes a tapar las brechas, i las carreiras d'arbles an zlhado cun sou berde dun andefrente yá zbotado; spera l amadurar de ls dies, amadurando neilhes, mas nun hai meio de l sol derretir l cúscaro que le crece na miolha: nun se bei l cúscaro, que ten la mesma quelor de la tierra ancuscarada; chubiu la scaleira de la cuonta a ber se le bie la fin, mas staba siempre brúzio l tiempo: tenie que la cuntinar cumo se deixa abierta la puorta a quien se spera, fazendo cada die cumo se siempre houbira die apuis.



domingo, 8 de março de 2009

tardes amazónicas


ls pais deilha nun quejírun que se casasse cun el, que era probe porque tenie un palmo de tierra a menos: cunta-se que se scapórun al meio dua nuite a fin de segada, a agarrar l camboio de la manhana, que salie d'Ougariç inda antes de l sol ampurrar la nuite pa sous miedos; naide sabe cumo chegórun al Brasil, que puli fúrun bistos muito tiempo apuis; nunca mais tornórun nien rezon deilhes alguien dou; cúntan que, yá de bielhos, se sentában a la selombra de las tardes amazónicas a falar nua lhéngua stranha: naide nunca le preguntou quei falában, cun miedo de derramar la felcidade que se le assomaba als uolhos.




sexta-feira, 6 de março de 2009

giente



quando quier splicar la sue tierra, amostrar cumo ye guapa i ten balor, de todo le lhembra: peinhas, montes, froles, rius, animales, friu i calor, caminos i quemidos, rues i casas; mas siempre se le squece l mais amportante, la giente: bien ne l fondo, ou la çprézia ou le dá pouco balor.



quinta-feira, 5 de março de 2009

bien que alhumbre l sol

An nuobo, quando apuntaba l tiempo, sticaba-lo até al anfenito cun sues ouraciones; al modo que crecie, iba tapando ls uocos cun falsuras, a puntos de le doler la bida eiterna; un die sentiu que solo palhaços le habien medrado, tierra segada yá pa la derrota de ls ganados purparada; de tiempos a tiempos, l delor de la einutelidade dá-le la mano i chube-le cumo un aguemito: nun ten para adonde scapar, mas nun s'afizo nunca al oulor de las sterqueiras; arrastra-se pulas frinchas, mas abança siempre, antriçado antre el i el mesmo: bien que alhumbre l sol, nunca nada ye claro i siempre hai que buscar la claridade: fui todo l que daprendiu sue bida anteira.



quarta-feira, 4 de março de 2009

crece-me l passado



crece-me l passado dua maneira... que mais pequeinha me queda la casa adonde l puoda arrecolher i mais me falta l tiempo pa le oubir las amboras que ten pa me cuntar: cumo fui possible passar por el sien que me dira de cuonta de ls mundos que nel fui ancundesando?! A las bezes, pesa-me tanto que tengo de pousar algue carga an palabras que ato a l’argolha de l tiempo: anquanto nun benir l die an que yá serei solo passado, bou lhibartando fuorças para nuobas cargas, barco que, para nun se afundir, sou lhastro bai sacraficando al dius de l mar
.



terça-feira, 3 de março de 2009

squecira-le la talha



passa las tardes d'eimbierno a la brigada, seguindo la buolta que l sol dá pul die arriba; quando nun s'amostra l sol, ye un einfierno de friu que la cundana i abafa, solo de quedar ancerrada an casa; un die, apuis muitos sien salir a la rue, fui-se a tener cul sol a la brigada de siempre: solo quando yá le dolien, se dou de cuonta que staba de zinolhos: squecira-le la talha, mas zdende nun la quijo mais: i assi nace un dius.



segunda-feira, 2 de março de 2009

la risica



Quando fui a Miranda pula purmeira beç, nua mula inda guçala que l pai habie mercado na Feira de ls Burros desse anho, passou las quaije quatro horas de camino a ansaiar las palabras que le iba a dezir al doutor abogado. Bien arrependido stá de se haber metido naqueilhas antrequidenças i de le haber stendido l cabo de l sacho nas costielhas al Manquitacha, mas yá era la terceira beç que le mudaba ls marcos de la Faceira i el passou-se de sous lhemites. Quando l pai le dixo, mira a ber se te bás a tomar un cunseilho cun doutor senó inda pagas ua cadena, el lhougo fiturou que era la fala quien lo iba a poner antressudado, que la cadena nun le metie miedo, al menos por anquanto. El até era de ls mais spabilados a falá-le a las rapazas, mas anton aqueilhas palabras an grabe angrolában-se-le na gorja cumo ciertos quemidos, que nien cun un cántaro de auga abáixan. Alhá le ampeçou a cuntar l que se passara al doutor, mas nun passou de las purmeiras palabras, stacou i nun habie meia de ir palantre nien para trás, eilhi a serricar, las palabras ancapazes de subertir l sotángano. Quando l doutor le dezira, o senhor fale à sua moda que eu entendo tudo, l que mais le custou fui la risica a modo meijo. Al bolber para casa, fui la mulica que lhebou las que nun le pudo dar al doutor, i zdende se le colou ua rábia contra aqueilhas palabras an grabe, que nien el antende porque nunca quijo essa fala. Mas siempre arremataba, un home tamien ten que tener la sue proua. Cuntou-me la cuonta arrimado a setenta anhos apuis, quando habie acabado de bolcar pa ls nobenta: nunca an dies de mie bida se me squeciu aqueilha risica de meijo, mira tu... i calhaba-se cun un géstio cumo de quien queda ciego.



domingo, 1 de março de 2009

La lhéngua cumo carne


Stube onte nuas palhestras que houbo an Oulibença subre lhénguas de frunteira, adonde Manuela Barros Ferreira falou de la lhéngua mirandesa cumo lhéngua de frunteira. A cierta altura dixo que la lhéngua se agarra a las pessonas que la fálan i le queda screbida ne ls músquelos, de modo que hai ciertas pernúncias que nun son capazes de las dezir. Para demustrar l que staba a dezir cuntou dous causos que eiqui bos deixo tamien, porque ye amportante saber estas cousas i pensar subre eilhas, pus amóstran cumo la lhéngua ten a ber até cula nuossa eidentidade física.

L purmeiro causo ten a ber cula Guerra Cebil de Spanha. Nessa altura, muitos miles de rejistentes antifranquistas scapórun-se para Pertual acolhendo-se als pobos pertueses de la raia i mesmo daprendendo a falar l pertués, para nun ser agarrada pula polícia política [l que mais tarde se chamou PIDE, que por eilha tamien Manuel Barros fui presa antes de l 25 de Abril]. L modo que la polícia política tenie de saber que eilhes éran spanholes era oubrigá-los a dezir la palabra «cinza», pus ye sabido que l spanhol nun ten aquel sonido «z» de l pertués [i de l mirandés].

L segundo causo que Manuela Barros cuntou, fui sacado de la Bíblia [Juízes, 12, 1-6] i eiqui queda la traduçon desse testo an mirandés:

Ls homes de Eifrain albrotórun-se, fúrun-se para Saflon i dezírun-le a Jefté : «Porque ye que beniste a lhuitar contra ls amonitas, sin mos chamares para cumbatir al tou lhado? Bamos-te a queimar bibo, i tamien a la tue família. Jefté cuntestou-le: «You i l miu pobo tubimos ua grande reinha culs amonitas; chamei-bos, mas bós nun me lhibrestes de las manos deilhes. Quando bi que bós nun beniedes para me salbar, arrisquei la mie bida i arrepassei la raia de ls amonitas; l Senhor puso-los nas mies manos. Porque benistes agora a lhuitar contra mi?

Ende, Jefté ajuntou todos ls homes de Guilead i fizo-le guerra als de Eifrain. Ls homes de Guilead derrotórun ls de Eifrain, puis eilhes habien dezido: «Bós, pobo de Guilead, sodes scapados de Eifrain, bibindo antre Eifrain i Manassés.» Guilead cunquistou ls baus de l Jordan, de l lhado de Eifrain; todas las bezes que un scapado de Eifrain dezie: «Deixai-me passar», respundien-le ls homes de Guilead: «Tu sós de Eifrain!» El retrucaba: «Nó, nun sou.». Antoce, dezien-le: «Puis anton diç alhá, se fais fabor, « ‘Chibolet’» ; mas el dezie : ‘Sibolet’, porque nun era capaç de pernunciar bien. Ende, prendien-lo i cortában-le l cachaço an pie ls baus de l Jordan. Nesse die, morrírun-se quarenta i dous mil homes de Eifrain.»



sábado, 28 de fevereiro de 2009

ua cultura cun uolhos a mais


a la bezes fazo-me ciego, arrenego de ls uolhos i quanto por eiles entra: yá nada quiero ber de l mundo, todo feito pa ls uolhos cumo quadro que se colga na parede; ye assi que chamo la música, sien uolhos a poluí-la, i ls sabores i ls uolores, todo cousas que melhor bíben cun uolhos cerrados: criemos ua cultura cun uolhos a mais i esso faç-mos ciegos pa l mais de l mundo i de nós, que nun se bei.



sexta-feira, 27 de fevereiro de 2009

al acunhar de ls uolhos


ye quando tu benes, mesmo al acunhar de ls uolhos, ne l arrolhar de l scuro: antoce, quedo sien me mexer, nun baia a abrir ls uolhos i deixe de te ber, perdida na lhuç, lhebada an sue belocidade: nun hai meia de dar culas manhas de ls uolhos: béien abiertos uas bezes, mas outras solo cerrados.


quinta-feira, 26 de fevereiro de 2009

l puolo i las cinzas



diç l dito de l die de onte, quarta de cinzas: memento, homo, quia pulvis es, et in pulverem reverteris, quier dezir, lhembra-te, á home, que puolo sós, i al puolo has de bolber: anton porquei l die nun se chama quarta de l puolo?; era cinza l que se botaba porriba l cuorpo an seinha de negaçon de quanto somos delantre dun dius eigoísta, feliç por ber pessonas a arrastrá-se an brugos, rasgando-se cuorpo i alma por sous pecados, i lhembra cinza l fuogo de ls einfiernos; l puolo, al alrobés, ye la nuossa natureza, diç l que somos, i trai cun el cuncéncia de respeito pula tierra mai, de que somos parte i reis anquanto bibos: se fur de cinza, ye un die de muorte, se fur de puolo ye un die de bida i afirmaçon de l ser: que mistério mos lhieba a mais querer ser cinza, scrabos arrastrados an brugos nun cielo de tristeza i de delor?


quarta-feira, 25 de fevereiro de 2009

milagre de rucerreiçon


nunca l poema se calha: medra nas feridas que l die de hoije abre ne ls suonhos: solo l persente duol, solo el ye frol de poema: cun el me cuoso, me remendo, a tapar ls uocos que ls males m'apégan al bibir: nel me renaço de las muortes que me nácen: milagre de rucerreiçon que nunca hei de antender.

terça-feira, 24 de fevereiro de 2009

l tiempo de la poda



chóran cula poda ls cotos de las baras: mesmo un farto feturo nunca atama las fames de hoije, nien ls delores que agora sángran ua pormessa de renacer apláquia.




segunda-feira, 23 de fevereiro de 2009

la redadeira beç



arrendóndan-se ls uolhos dun modo special quando bemos un sítio pula redadeira beç, an special aqueilhes sítios que fázen parte de la nuossa criaçon, de la nuossa eidentidade, que son la nuossa casa porque neilhes somos lhembráncia: ye la redadeira beç i you sei que nun torno i, antoce, ls uolhos sórben las bistas dua maneira que todo quieren lhebar cun eilhes; ye essa la sensaçon dun bielho eimigrante na Argentina que sabe que nun torna a la sue tierra de nacéncia, porque ye bielho i porque bibe loinge; ye tamien assi cul bielho que quaije se arrastra até las arribas i las bei cumo solo el las puode ber: cumo mimória: eiqui benie a nadar de garoto, neste sítio de la ribeira atrabessaba cun feixes de tomielhos a las cuostas, feitos ne l termo de Ruolos, naqueilha penhica daba para botar uns spardeilhos, deixando la rede ir al son manso de l'auga; al modo que bamos andando na bida, cada beç hai mais cousas que bemos pula redadeira beç, i an cada ua dessas bezes mos bamos morrendo sien darmos por esso: nó, la muorte nun ye la tie de la gadanha ou l scaleto, eilha bai-se dando dun modo doce a cada die, yá que als poucos l mundo se muorre para nós i nós para el, até ne l modo cumo bamos fazendo las nuossas scuolhas, ne l modo cumo bamos deixando tanta cousa para trás; hoije, quando miu pai, apuis de andar un cacho pulas arribas, diç cumo la cousa mais natural de l mundo - yá nun torno parqui -, ye essa derradeira beç que se me assoma al pensar, esse corte defenitibo, cumo se fúramos cerrando las jinelas de l mundo ua a ua, que son tamien jinelas de nós mesmos, que alhá crecimos i mos fazimos: l segredo de la muorte ye que mos bai agarrando sien darmos por esso, i quando nós cuidamos que bieno ye porque yá nun hai mais nada para se morrer an nós, mas todo yá fui quedando para trás: por esso, la muorte ye la mais cierta i fiél cumpanheira de la bida: antendo todo esto, mas nun sou capaç de l sentir...


domingo, 22 de fevereiro de 2009

guerra de suonhos



ténen alas que ser a la medida de ls suonhos, fuortes para passar alhá de l tiempo i nunca dáren parte de fracas: suonhos para manhana nun percísan alas, bonda un brinco cumo porriba un rieirico;
un die i outro i mais i siempre outro die son muito die, sien nunca zistir, nua lhuita que mais balira que fazíramos an guerras de suonhos: bomba suonho para acá, bomba suonho para alhá i, ala, suonhos spartiçados a camino de l'ougença de l spital, i mais abaixo un suonho a ser ouparado a sou (sien)sentido, i lhougo arriba un suonho a nacer i a atrelundar todo alredror cun sou bérrio naciente, i mesmo an zlhado de l spital l semitério de suonhos muortos i de l outro lhado ua casa a bender próteses para suonhos cumo pormessas nun altar, i tamien un manicómio pa ls que perdírun ls suonhos, deilhes zistírun i mal óuben falar neilhes dá-le ua rábia de ls einfiernos; dízen que suonhos nun dan pan, mas quemido solo ye amportante quando hai fame: i talbeç un die séiamos capazes de ls fazer tan cuncretos que se puodan comer; ampossibles, boubos, sien sentido, einatingibles, subrehoumanos, a atirar a milagres, todos esso son adjetibos que quádran bien a un suonho: assi i todo, cuntinar cun eilhes, nunca zistir, dar-le tiempo i fuorças, lhebá-los para todo l lhado, nunca deixar que la lhéngua ls faga an nada; an beç desso, faç de tue fala un suonho i pon-lo adonde nunca naide l agarre i siempre cuntine fresco i lhimpo an sue fuonte a correr a gargalhon: quanto dígan, nun será mais que fala, perdida deilha mesma.



sábado, 21 de fevereiro de 2009

hai uitenta i cinco anhos



deixa-me dezir-te cumo era l mundo adonde naciste, hai uitenta i cinco anhos: nun tenien percison las mulhieres de daprender a ler, que lhibros nun tirában fame, nun pagában geira nien lhebában armanos mais nuobos al chinchin; bundaba ua premonia para lhebar un pai para outro mundo i deixar ls filhos inda a caber ambaixo dun scrinho; era l tiempo dun demingo de júlio alfado an que, chubida an tous treze anhos i perdida an tou saiote de lhana até als pies, aguardabas la fin de missa an Dues Eigrejas a ber se alguien t'apreitaba al ampeço de la segada, l pinganielho a arder piernas abaixo i l febre a chubir l cuorpo arriba; scuola era daprender a scabar, a arar, a mundar, a segar, a fazer pan, a filar, a fazer meia, a ir a saber de lheinha pul mundo adonde la habie, ir a buscar sardinas al camboio a Oubariç i apuis lhebá-las por caminos i lhadeiras i cunserbá-las al carambelo de ls dies; solo sabies ua ouracion para rezar por cada die a la tierra mai, diusa maior - l pan nuosso de cada die me dai hoije -, i por esse cielo bolában tous suonhos, mas essa diusa debie ser xorda ou tamien probe; l mundo lhebaba-te l home para outros mundos, i quedabas cun mais ua boca a salir de la barriga i sien naide que te podira dar çcanso al chinchin anquanto atamabas l zaspero de manhana; nien quiero que se me lhembre, dizes siempre, nien acradito adonde cheguemos, repites a aferrolhar las lhembráncias, que ampuntá-las nun sós capaç; mandeste ls filhos pul mundo, inda mejában la cama, a saber doutra bida, i cuntineste sola, a ancarreirar ls remissacos de las angúrrias i a alhargar las nuites até que alhá te coubira l peso de ls dies, nunca rendida i siempre apostada an ser la redadeira que daprendiu a assar la manteiga na punta de l speto: nun ls biste a crecer a cada die, nun te bírun a debelgar ls dies: dende que siempre le quedeste i eilhes te quedórun cun ua fame que nada farta; agora, cuntas ls dies i al fin de cada un ye ua batalha ganha, mais ua nessa guerra que ampeçou mal apenas naciste, hai uitenta i cinco anhos, a la punta de riba de l Barrialto; agora, tenes que te aguantar: inda mos fáltan muitos dies para aguçar i nun pára de crecer la fame a aplediar por nuobas fornadas de pan; sabes, mai, zde hai uitenta i cinco anhos l mundo quedou un cachico mais purfeito, por bias de ti, i nada de l que agora fagas mos faç falta: solo tu.



sexta-feira, 20 de fevereiro de 2009

funtaninas ou arte poética

nun sabie cumo prender l tiempo, boziá-lo para alhá de sous lhemites, spechucar la risa negra que le medra a sous algozes nas antranhas, ser capaç de nunca aceitar cumbenes ou ser rezonable cun fames i cun sangre, oupir até al sol ls pequerrixos que nien cuçquinhas le fázen a la stória, lhebar até al cielo ua lhéngua que nun sbolaixa yá an multidones i juntouros: apuis de muito pensar, sufrir, sonhar, decidiu screbir... un poema.

quinta-feira, 19 de fevereiro de 2009

música que mos tembra

nada s'acumpara a ciertos sonidos, algo special que acuntece ralamente i a que chamamos música: crécen tanto que púxan l tiempo até solo quedar l agora, ancuolhen l spácio até solo quedar l eiqui, subírten até que l pensar se derrita, cálhan-mos an mundiadas de silenço, nácen-mos tierra i l cielo: hai un punto an que yá l cuorpo ye música que respira an sou tembrar i nada mais queremos que todo eilhi pare i nunca passe, tan citre que caba l'eiternidade nun sfergante.

quarta-feira, 18 de fevereiro de 2009

retornar de ciguonhas



Hei de retornar a casa, cumo ciguonhas al niu de siempre, al abrolhar de la bida, al punto adonde ls galhos aguántan l azul i l frezno upe ls braços de ls tocos a ampuntar las nubres que nun stubíren preinhas d'auga; ten que l aire quedar lhimpo i sereno pa l baile de l amor, i l retombo de ls dies apuis, ls dies que yá nun me quejíren, ha de amostrar que para bien loinge s'arrunsou yá la termienta; anquanto me chamar l pan dóndio de mi mai, hei de retornar al tiempo que s'agarrou a las angúrrias de l tuoro de las oulibeiras i correr ls paredones a mundar las muntelheiras de azedas que me sobrórun de merendas ne l tiempo de relbar; quando benir la primabera, hei de me assomar sin paraige als cachones i anchir-me de l branco d'auga cun que puoda lhabar ls atenegrados que se me ban arremansando pa ls dies que colguei de las lhembráncias; al fin de todo, cuntinarei a alisar las nuites pa que nun se buolban grima i a la purmanhana agarrar an ambuças l'ourbalheira, deixando-la apuis slubiar pula pauta de ls dedos a refrescar la fala, eiterna antre sílabas i letras ne l altar de l tiempo nuobo, serena pa dezir l retornar de ciguonhas al niu de siempre.




terça-feira, 17 de fevereiro de 2009

lhéngua d'agora


apuis muitos dies d'auga i cinza, hoije botei la lhéngua al sol, a ber se le salie aquel bafo a mofo que se le agarra cul tiempo i la houmidade: quedou a relhumbrar cumo huorta d'agosto apuis un refieirico; la lhéngua ye para se bibir agora, para falar de l tiempo de agora, para seguir cumigo an sítio nobre i nó scundida, ambergonhada: nun tengo que la prender na cadena de l tiempo an que era nino ou çterrá-la pa la tierra adonde se sumbrou an mi; eilha bieno cumigo pa la cidade, i agora stá-se a tornar ua lhéngua ourbana a puntos de yá saber andar de carro pula cidade grande, nun tener miedo de lhargas abenidas i de ls miles de uolhos que nien míran ou buonas tardes dan, i nun sentir yá falta de puiales a la puorta de casa que nun se dan bien cun estes aires chenos de broça; fui eilha, la lhéngua, que quijo benir cumigo i se m'agarrou un die que me meti por ende abaixo; a las bezes pregunta-me cumo era quando la dezien solo lhéngua de l campo, i you alhá le cunto, mas a la bezes custán-le a antender mundos que yá nien an museus puoden ser amostrados; outordie lhebei-la a ber aquel cinema an que ua pessona nace bielha i bai quedando nina i eilha dixo-me a la salida: sabes, you tamien me bou remoçando al modo que l tiempo passa, mas para esso nun me puodes meter na cadena de l tiempo antigo ou de ls spácios adonde bibírun mius abós, lhieba-me cuntigo puls mundos por adonde andas, i hás de ber cumo ls sei dezir de bien, bonda que me deias essa ouportenidade: doutro modo anfado-me i perdo la gana de bibir, derreada cul musgo i las patrielhas.


segunda-feira, 16 de fevereiro de 2009

l die an que ampeçaba la segada


nun era capaç de salir de casa sien lhenço na cabeça, negro çque se le morrira l home; crecira-le l silenço ne l uoco de las jinelas de la risa, que nunca abrie; nin ousaba guada-chuba nin apressiaba l passo al atrabessar dies d'auga; zaiunaba-se siempre pul camino, colgada de l pan antre casa i campo; l xal d'ir a missa chubie pula cabeça anriba l lhenço, ranhido yá pul tiempo cumo prado al ampeço de primabera; traie siempre maduros ls uolhos, dun sereno que nun chegaba a ser triste, a relhuzir na nuite; morriu-se l die an que ampeçaba la segada, que nin ende quijo ser defrente de l pan, ouferecida a la fouce de l tiempo.



domingo, 15 de fevereiro de 2009

oubistas ou ua paisaige defrente



quien bai pula tierra de Miranda, atrabessa l praino i lhougo se dá se cuonta que ye aparecido a todos ls prainos; bei l Douro i sues arribas de grima, mas sabe que esse riu nun nace nin zauga eilhi; mira las nubres a passar, que bénen i ban i sabe que nada mais son que nubres; l aire cuorre para loinge, cumo aire que ye; l sol assoma-se i çcarrega sou rechino, i nien quier saber de la tierra de Miranda para nada; las bistas al loinge, las arbles, la giente, las casas, todo cousas que quédan ne ls retratos i (quaije) nada de nuobo tráien cun eilas; mas se l biajante apurar l oubido puoden chegar-le sonidos que nunca oubiu, que talbeç nien antenda i essa paisaige sonora bonda para que diga: esta tierra ye defrente, oubistas cumo estas nun hai an mais lhado nanhun; sien alma quedarie la tierra de Miranda se se calhara sue lhéngua.



quinta-feira, 12 de fevereiro de 2009

semiente de cantigas



fazie l caldo, cozie patatas, segaba l pan todos ls dies i nunca mie mai cantaba; mas a las bezes, al scabar, meneaba l sacho al modo d'acobelhar cantigas: nunca le nacien; un die cuntou-me que nun se dában cul agre de l sudor.



quarta-feira, 11 de fevereiro de 2009

óndias de pan


reloucában mius uolhos ne l berde de ls panes, chubien-se an zaspero pul tardado garfiar de febreiro, esse més namoradeiro, nun eiterno aplediar puls amarielhos de san juan: an sues calientes óndias d'ouro benie l pan.



terça-feira, 10 de fevereiro de 2009

comedores de númaros


todo an númaros se buolbe, esse pedamiego que Pitágoras puso a sustentar l mundo: cumo tal, las guerras sien númaro i las guerras de númaros, que son agora guerras por númaros... númaros de qualquiera cousa, cumo tal gaç ou ua purcentaige que seia; cun dieç anhos, dórun-me l númaro 86: you era tamien esse númaro; rastros de sangre deixórun ls diuses an guerra por sous númaros... de fieles, de ouraciones, de cumbersiones, de queimados na fogueira, de sacrafícios, de eigreijas: diuses, comedores de númaros; númaros, ls berdadeiros diuses: nien estes pássan sien eilhes i neilhes móntan sou poder.




sábado, 7 de fevereiro de 2009

menudas

carros de lheinha i cargas íban pingando seinhas pula rue: garamiços, cachicos de bides, morgaços, cabacas, pouco mais que stielhas, cascas de arble, un mundo de pequeinhas cousas que ardien i dában pul nome de menudas; habie dies an que chegaba meidie i l assar de la meia sardina quedaba colgado desses nadas ardientes, a colar barriga cun cuostas; apanhábamos menudas cumo cuorbos lhimpában de bichos muortos la prainada: quien nun bibiu esse tiempo puode nunca antender l berdadeiro sentido de la palabra, assi solo ne l plural, tiempo an que fame era costra dua eiquelogie danhada: puls dedos passábamos palico a palico cumo sartas dun rosairo, mirando la lunjura de l braçado cumo ua agonia; apuis, era la lhiturgie de acender l braçadico ne l murilho, asperar l cherrelhar anriba las brasas, i solo apuis comer: mui cedo daprendi la manha de ls diuses i de cumo éramos acumparados: eilhes stában pa las ouraciones cumo you pa la meia sardina: mas cumo a mi naide me rezaba i tenie de ser you a fazer-me mies própias ouraciones, sabien-me melhor a puntos de bundar l cheiro para até l carolo se bolber sardina.

quinta-feira, 5 de fevereiro de 2009

L Guardador de Ganados - XXVII

Solo la natureza ye debina, i eilha nun ye debina …

Se a las bezes amento neilha cumo un ente
Ye que para falar deilha ye neçairo ousar la fala de ls homes
Que dá personalidade a las cousas,
I le ampon nome a las cousas.

Mas las cousas nun ténen nome nien personalidade:
Eisísten, i l cielo ye grande i la tierra lharga,
I l nuosso coraçon de la grandura dun punho cerrado …

Bendito seia you por todo quanto nun sei.
Ye esso todo que beraddeiramente sou.
Gozo todo esso cumo quien sabe que hai sol.


Fernando Pessoa [Alberto Caeiro, O Guardador de Rebanhos]
Traduçon de Fracisco Niebro




[an pertués:
Só a natureza é divina, e ela não é divina …

Se às vezes falo dela como de um ente
É que para falar dela preciso usar a linguagem dos homens
Que dá personalidade às cousas,
E impõe nome às cousas.

Mas as cousas não têm nome nem personalidade:
Existem, e o céu é grande e a terra larga,
E o nosso coração do tamanho de um punho fechado…

Bendito seja eu por tudo quanto não sei.
É isso tudo que verdadeiramente sou.
Gozo tudo isso como quem sabe que há o sol.]

quarta-feira, 4 de fevereiro de 2009

nun me digas nada

stabas atirada acontra la tarde, uolhos anqueixelhados an bruar de truniada, sereno anúncio de termienta, beiços cun angúrrias a la própia de scunder un terrincar de dientes; sentie-se l ceçar dun aire que nun cuorre, colgado del mesmo an ser de roupa stendida a la carambina de la manhana: las palabras ancarambelórun-se-me na gorja i l géstio quedou-me rézio, triste ancordar de campanas a la nuitica: sobrou solo un mirar para arrolhar la ouracion que de pensar se bestiu: nun me digas nada, que nien buraco hai pa m'afundir; apuis, ua lhágrima abriu camino i deixou un restro de zaspero, branco de lezma pula piedra seca: ua palabra solo que fura i l furminante fazerie l die, talbeç la bida, un barreno: agora, cerra la berruma de ls uolhos i deixa que la nuite chupe l zaspero que nunca las palabras poderan dezir: manhana, pula fresca, spertarás nuoba i todo las palabras poderan dezir, lhabadas i serenas; quedaran-me ls géstios atrecidos, l pensar an sítio que inda nun çcubri adonde queda, agarrado a las mesmas palabras de siempre, que solo an géstio sónan i nien malzina bótan yá: stou eiqui.



segunda-feira, 2 de fevereiro de 2009

la sembra de l cebolhino



deziste-me que habies sumbrado l cebolhino i ls uossos te quedórun molidos, a antrubiar l suonho i a anchi-lo de rumiacos: cumo nun me pássan pula cabeça esses géstios criadores, cumo tal sumbrar l cebolhino?; i cuntineste: an uitenta i siete anhos nunca habie caçado ua palomba, mas onte agarrei ua i un pardal, cun rateira al modo: bacatela, era mui dura i nun quiero mais, que bólen; i ándan giógrafos i outros antendidos, cumo tal a riscar ls meridianos i outras cousas que apártan ls mundos, mas a mi bonda-me telfonar para miu pai: bibo nua cidade cun mais de un milhon de habitantes i nien sei se haberá ua sola pessona que hoije se tenga dado de cuonta de l'amportança de la sembra de l cebolhino, esse géstio dun frescor tan acerca de la criaçon de l mundo, inda que naide se dira de cuonta nien esso fura ambora an nanhun jornal, telbison ou rádio: ye ende que sei de ciéncia cierta a que mundo pertenço, inda que la lhembráncia a las bezes nun ajude: que fazerei quando me faltar esse filo que me lhiga al mundo?



quinta-feira, 29 de janeiro de 2009

assi naciu l'alma



haberien, dízen, ls diuses criado cielo i tierra, lhuç, augas, streilhas, sol i lhuna, i todo l que na tierra i augas bibe; tamien haberien criado homes i mulhieres, de barro assoprado, de costielhas: rastreiros diuses, artesanos de puolo i uosso; ls homes i mulhieres criórun la fala, que se fizo lhéngua, recriando-se nesse antre todos mais houmano ato: assi naciu l'alma: assi daprendimos l tiempo, que mos fizo stória, atando-mos zde hai seclos cun rosairos de palabras.


quarta-feira, 28 de janeiro de 2009

la xordeira de ls diuses



abres ls uolhos i spertas l die c'ua risada; passas puls dedos l rosairo d'acarinar las horas; alhumbrou-se la nuite sien causo fazer de la cunha que le metiste al sol: ye xordo esse dius a ouraciones; nun adelantra cerrá-le la puorta als dies: ténen todas las chabes, pus deilhes ye la casa de l tiempo: nien un çue se quemobírun cun dezir que nun te coincien.



terça-feira, 27 de janeiro de 2009

L Guardador de Ganados - XIX

La lhuna quando bate na yerba
Nun sei que cousas me lhembra…
Lhembra-me la boç de la criada bielha
A cuntar-me cuontas de fadas
I de cumo Nuossa Senhora bestida de probe
Andaba de nuite pulas stradas
A ajudar ls ninos maltratados…

Se you yá nun puodo acraditar que esso ye berdade,
Para quei bate la lhuna na yerba?

Fernando Pessoa [Alberto Caeiro, O Guardador de Rebanhos]
Traduçon de Fracisco Niebro




[an pertués:

O luar quando bate na relva
Não sei que cousas me lembra…
Lembra-me a voz da criada velha
Contando-me contos de fadas
E de como Nossa Senhora vestida de mendiga
Andava à noite nas estradas
Socorrendo as crianças maltratadas…

Se eu já não posso crer que isso é verdade,
Para que bate o luar na relva?]

segunda-feira, 26 de janeiro de 2009

suonhos cun marrafa

Ls mais grandes suonhos puoden-se agarrar a cousicas para outros tan pequeinhas que naide ls antende a nun ser nós: mais amportante que rializá-los, ye tené-los i nunca ls deixar zlidos an sues formas, que siempre tenemos de le star a cumponer la marrafa: si, suonhos cun marrafa, pus era deilha que you tenie proua quando iba a scuola rue arriba cun miu silbote a fazer de cuonta que nun oubie las ties a agabá-la: mas la proua puls suonhos ye nuossa, que dende le ben la fuorça, ua fuorça que mos nace nua fuonte que nunca sabemos adonde queda; suonhos de nino ou de bielho son tan defrentes, a la medida de l tiempo de cada un, mas hai suonhos quédan pula bida fuora, siempre renacendo sien nunca perder sue fuorça; l que te puodo dezir ye que ls suonhos dan mais trabalho que ua huorta, i fázen bien a esse delor de cabeça que ye un nun tener a que se agarrar, cumo zamparados frajones sien rodriga: l mais de las bezes nien tenemos cuncéncia deilhes, nien alredror deilhes fazemos un trabalho filosófico de classeficaçon: este ye un suonho, aquel nun ye, este ye un suonho de cúrtio prazo, aquel ye un suonho para squecer i por ende alantre: l que se passa ye que eilhes nácen sien mos darmos de cuonta cunsante pa l lhado para adonde bolbemos ls uolhos, cunsante apuntamos la gana al tiempo que ende ben: you bien gustaba, mas nun dá para screbir ua teorie, un tratado de ls suonhos, pus se fusse serie cumo tal ponermos-mos cumo bala nun canhon i çpararmos-mos al perciso sítio que apuntássemos; mas mesmo sien tratados, nun bibimos sien eilhes, que l coraçon mos trata l sangre, mas nuossa alma son ls suonhos que mos lhieban.


domingo, 25 de janeiro de 2009

nunca l saberemos

hai balores que nun mos demos de cuonta deilhes a sou tiempo i por esso se fúrun ouxando; un die, çcubrimos que nun se puoden morrer, porque sue muorte mos puode lhebar tamien cun eilhes; cula muorte als uolhos, corremos cumo perdidos a ber se inda chegamos a tiempo, mas nunca l saberemos: fazimos l que podiemos cula fugida, mas nunca sabemos se chegamos, porque nun hai un punto de paraige i de çcansar: antoce, solo mos queda cuntinar la fugida sien nunca parar ou deixar que l sudor mos atrabanque l camino; hai tanta cousa que nun depende solo de nós, mas percisa tamien de nós, percisa de la nuossa parte... i por esso nun podemos saber la fin: nunca parar ye question de cunfiança an outros que béngan apuis, outros que nun puodan de nós dezir que nun fazimos l nuosso trabalho cumo debe de ser; i nun tenemos que mos culpar de todo, que las pessonas que se cúidan i pássan l tiempo ne ls doutores tamien se muorren: ganhar tiempo ye l camino, un segundo de cada beç, un die, un anho, un seclo i mais, por esso nunca faç sentido la pregunta, quanto tiempo bai a durar?, mas se repuosta oubir, que seia esta, que dure l tiempo que you durar. I todo esto bal para tanta cousa... cumo tal ua lhéngua.


sexta-feira, 23 de janeiro de 2009

cumo rebelaçon, salta-me la cuncéncia



bou de casa al amprego i torno a casa, siempre de garaige a garaige; l cinza de l die, smoncaralhado, bota-le sues gárrias a la jinela, arada a sucos d'auga, i nien un bruído chube de ls altemobles, zlidos, na abenida: bien sei que para baixo queda l Teijo i mesmo alantre stá l Marqués, mais scuro, molido talbeç de quelor dun antigo jesuita; dezie hoije un jornal que mais zambolbimiento passa por ua mais grande taxa de ourbanizaçon, i daba l eisemplo de Tóquio: porque apregónan l zambolbimiento cumo un mostro, çfraçado de númaros i purcentaiges, esses demonhos modernos?; a la hora d'almuorço hei de abaixar la abenida de la lhibardade, calhar ls bózios de ls çapatos contra l'auga, anroscar bien l cascol al cachaço a fazer caçuada de l'airaçada i, se passar por ua piedra al modo, bun cuntapie bai a lhebar: hei de mirar bien parriba, deixando las pessonas a cuidar que miro l cielo, mas son ls galhos znudos de ls uolmos que me cháman cun sou choro, que ampeça a ser tiempo de buscar las purmeiras i mais menudas seinhas de primabera, i dies cumo este han de saber que ténen sou cinza cundanado; ls lhombos de l alcatron, las piedras de la calçada, sóltan sue risada lhabada: ye ende que s'arríman las risas ouxadas de las pessonas, çfeitas na auga, que eiqui ten nomeada de mal tiempo; si me dá pena de nun corréren las augadeiras i alhá botar mius palicos-barco, cumo fazie hai mais de cinquenta anhos, guiando-los até al mar de La Calçada, miu gorro de capitan puosto a jeito, que solo por maldade poderien dezir que era ua saca de las patatas colgada de la cabeça: stou mais bielho, ye berdade, mas esta auga manten sue mocidade de siempre, l mesmo frescor zde l ampeço de l mundo i, ne l relampo an que l semáforo queda berde, cumo ua rebelaçon, salta-me la cuncéncia de que nun ye andefrente la mie passaige pula rue: nun chuobe adonde stou i passo i assi, nien que nun querga, stou a demudar l mundo.

quinta-feira, 22 de janeiro de 2009

Prémio Dardos / Frechas


Fui ua agradable surpresa recebir l Prémio Dardos [an mirandés debie de ser Prémio Frechas], para que fui nomeado por de Alexandra Oliveira, que ten un blogue que çcubri hai algun tiempo i siempre besito, podendo ser bisto an http://alexandraonelight.wordpress.com/
You nin sabie que estas cousas eisistien, i l sou balor ten a ber cula atençon que las pessonas le dan uas a las outras, l que ye inda maior surpresa sendo este un blogue an mirandés. Bien háiades, Alexandra, por to l carino que teneis puosto neste blogue. Cuntinai cula buossa poesie, de que muito gusto.
Para se saber cun quei ten a ber l prémio, eiqui queda la rezon, an mirandés:

"Cul Prémio Dardos reconhécen-se ls balores que cada blogger respeita al trasmitir balores culturales, éticos, lhietrairos, pessonales, etc., que, falando debrebe, amóstran la sue criatebidade pul pensamiento bibo que stá i se manten anteiro antre sues lhetras, antre sues palabras. Esses seilhos fúrun criados cula antençon de pormober la cunfraternizaçon antre ls bloggers, un modo de amostrar carino i recoincimiento por un trabalho que ajunte balor a la Web. Este prémio oubedece a algues reglas:
1) apersentar la eimaige de seilho;
2) fazer un link pa l blogue de adonde se recebiu la andicaçon;
3) andicar outros blogues pa l Prémio Dardos.
Assi sendo, torno a passar l Prémio Dardos pa ls blogues que a seguir apersento, pul balor que le reconheço"

[un die destes yá bou a tratar de andicar, que agora inda nun sei]


terça-feira, 20 de janeiro de 2009

tengo que arramar pa nun me quedáren pochas

hai jogos an que ténen que ser al menos dous, cumo tal falar: se solo eisistira ua pessona ne l mundo nun éran percisas las lhénguas, nien palabras, nien cousas assi cumo anzuoles para anganchar outra cousa: las palabras sálen de la boca i ban formando carreiras pul aire até acháren quien las ouba, ye para esso que sírben, porque se falar you solico lhougo dízen, mira aquel stá boubo ou para alhá camina; yá la scrita ye mui defrente, cuntenta-se cun eilha mesma i nun percisa de naide: se achar uns uolhos que la léian, queda cuntenta, mas esso nun ye eissencial para que eisista i biba, porque puode solo quemunicar cun alguien deiqui a dies, anhos ou seclos, ou até nunca, anquanto la fala eisige ser oubida naquel sfergante an que sal de la boca, ye joldeira, strumiento a ser tocado al menos por dues manos; quien scribe ralamente faç ourquestra, mas bai el solo custruindo sous dezires, cumo you fago: cumo poço que arrama l'auga que yá nun le cabe andrento, assi me passa a mi pus mánan-me mais palabras do que puodo aguantar, i antoce tengo que arramar pa nun me quedáren pochas las palabras: atiro-las para este balhe adonde las deixo, puode ser que alguien eiqui querga benir a buer, pus you mesmo acá bengo muita beç, a la falta de jolda ou quando la sede aperta: ende stá porque nunca puodo deixar de screbir, castigo que cumpro quaijeque çque sei screbir i quien me conhece bien sabe que ye assi: se un die deixar de screbir ye porque me morri ou stou acerca, inda que nun se deia por esso, mas quedai sabendo que la seinha ye esta.


segunda-feira, 19 de janeiro de 2009

L Guardador de Ganados - XVII

La Selada

Ne l miu prato que mistura de Natureza!
Mies armanas las yerbas,
Cumpanheiras de las fuontes, las santas
A quien naide le reza…

I córtan-las i bénen a la nuossa mesa
I ne ls houteles ls huospedos albrotados,
Que chégan cun correias tenendo mantas
Píden «selada», çcuidadosos…

Sien pensar que le eisígen a la Tierra-Mai
Sou frescor i sous filhos purmeiros,
Las purmeiras berdes palabras que eilha ten,
Las purmeiras cousas bibas i queloradas
Que Noé biu
Quando las augas abaixórun i la punta de ls montes
Berde i alhagada apareciu
I ne l aire por adonde la palomba apareciu
La cinta de la bielha se zliu…]

Fernando Pessoa [Alberto Caeiro, O Guardador de Rebanhos]
Traduçon de Fracisco Niebro




[an pertués:

A Salada

No meu prato que mistura de Natureza!
As minhas irmãs as plantas,
As companheiras das fontes, as santas
A quem ninguém reza…

E cortam-nas e vêm à nossa mesa
E nos hotéis os hóspedes ruidosos,
Que chegam com correias tendo mantas,
Pedem «salada», descuidosos…

Sem pensar que exigem à Terra-Mãe
A sua frescura e os seus filhos primeiros,
As primeiras verdes palavras que ela tem,
As primeiras cousas vivas e irisantes
Que Noé viu
Quando as águas desceram e o cimo dos montes
Verde e alagado surgiu
E no ar por onde a pomba apareceu
O arco-íris se esbateu…]

domingo, 18 de janeiro de 2009

apuis las airaçadas

muito te pregunteste l que mos iba a quedar apuis las airaçadas, cumo íbamos a colar ls cachos que l aire çcunjuntou i deixou a caras a la nuite spargidos pula rue cumo broça apuis ua nuite de fiesta: sperta antes que béngan ls barredores, esses mágicos que an todo béien lixo, i nós inda tenemos que mos apanhar de l suolo adonde deixemos a drumir ls dies que nun cabien ne l cerron de ls delores, cheno i arramar por sues lhargas cumo poço de primabera antes la huorta; dá eideia que passórun las airaçadas, mas inda nun sabemos se tórnan nien quei de nós cun eilhas lhebórun, que até ls uolhos yá nun béien cumo dantes; la casa, essa ye agora un sbarrulho que bamos albantando cumo podemos, l aire a antrar por to ls machinales, l'auga a reçumar por to las grietas, l fumo de l lhume a nun achar salida i a antrubiar ls uolhos que yá zaspéran que l sol torne a nacer; assi i todo seguimos l camino, las costielhas agora mais de lhadeira i quaije faias, ls arressaios mais quelobreiros que nun sabemos adonde ban a dar, las checharras mais acerca de mos ambolcáren ls cabeços para anriba la cabeça, assi i todo seguimos l camino, alhenos al delor de cabeça, que inda nun mos habiemos cumbencido que ls delores son l outro lhado de las risas, armanos mielgos, i nada hai a fazer cun eilhes senó lhebá-los a las cuostas sien que la risa deixe de s'assomar a la fuonte de ls uolhos; até quando, cumo hemos de saber? tamien, esso que amporta? cumo nunca hai un segundo ampeço, tamien esso daprendimos, bamos a cuntinar, a cuntinar buscando un nuobo saber de arrincar fuorças de adonde parece que nun eisísten: l segredo, i la fé, ye nun parar de buscar adonde se ancundesórun, que eilhas an algun lhado han de parar, de certeza que an algun lhado stan las fuorças que mos fáltan.

sábado, 17 de janeiro de 2009

hai a sustantibos...

passamos la bida a ser podados de arbles adonde mos bamos nacendo: l corte de la bide de l ambelhigo ye solo la purmeira poda; apuis, bamos-mos pula bida cul que queda de nós i, anquanto aqueilha ferida ganha costra, ampeça l suonho de tornar, malzina para un delor que nunca acaba pus nunca mos bolberemos a ancuntrar cun quien fumus; ye a esso que le cháman crecer, mas a cada poda siempre hai algo an nós que se perde, secando cumo ua bide apuis de chorar sue augadielha; mas l poeta anobielha-se pulas palabras, solo atento a el mesmo, que pouco mais le queda para alhá l'andrifréncia de ls uolhos cun que se cruza ne ls caminos por adonde s'abintura; hai a sustantibos que m'arríncan outra beç la costra de feridas que na teç se habien yá feito seinha, sustantibos cumo poda, a que l poema le arrinca la sustáncia i assi yá podemos fazer de cuonta que nun bótan sangre.

sexta-feira, 16 de janeiro de 2009

Fuonte de Bandúzia


Á fuonte de Bandúzia mais clara do que l bidro,
merecedora de doce bino i tamien de flores,
d’oufierta tenerás manhana un chibo,
an que la tiesta, abultada puls cuornos

acabados de nacer, pa l amor i la lhuita se purpara.
Ambalde: pus te há-de tenhir las fries
augas de burmeilho cula sangre
desta polha dun campante tagalho.

A ti, nien na pior hora la scaldante Canícula
te puode chegar: tu l frescor ameroso
als touros cansados pul arado
oufereces i al ganado que por ende mareia.

Tamien tu hás-de quedar antre las afamadas fuontes
por you cantar l carrasco spetado an riba las uocas
peinhas, d’adonde cantadeiras
tues augas se cáien.


Hourácio Flaco, Odas, Lhibro III, XIII




[an lhatin:
O fons Bandusiae splendidior uitro,
dulci digne mero non sine floribus,
cras donaberis haedo,
cui frons turgida cornibus

primis et uenerem et proelia destinat.
Frustra: nam gelidos inficiet tibi
rubro sanguine riuos
lasciui suboles gregis.

Te flagrantis atrox hora Caniculae
nescit tangere, tu frigus amabile
fessis uomere tauris
praebes et pecori uago.

Fies nobilium tu quoque fontium
me discente cauis impositam ilicem
saxis, unde loquaces
lymphae desiliunt tuae.]

quinta-feira, 15 de janeiro de 2009

ls mundos de las palabras

quedo colgado de palabras cumo cristo de la cruç, mas arrodiado de lhadrones por todos ls lhados; son las palabras que me lhieban para alhá de l delor de ls dies, criando-me outro rial adonde se stiráçan las selombras i la nuite puode nin streilhas tener; arrepélan-me las palabras adonde nien un oulor houmano prende ou l azul berdega dua bena, i assi i todo gusta-me esse mundo: a las bezes tengo de atirar cun el acontra la parede, fazé-le porbar l gusto a lhama, que nada puode ser mais rial que las mies manos ou un calho que me duol ne l dedo pequeinho de l pie dreito: para zoumano bonda l mundo, a quantas mais las palabras, assi a la suolta... por esso las prendo a testos, cumo burro a l'argolha de la puorta de casa, por esso las torturo mais que amaricanos als presos de Guantánamo, i tanto se me dá que bérrien cumo nó: se las deixar solicas a la suolta, mátan-se i mátan-me: cristo dízen que rucecitou, mas you nun tengo arte para de la muorte lhebar tan loinge la caçuada.


terça-feira, 13 de janeiro de 2009

L Guardador de Ganados - XVI

Quien me dira que mie bida fura un carro de buis
Que ben a chiar, purmanhanica cedo, pula strada,
I que para de adonde ben torna adepuis,
Quaije cun de nuite pula mesma strada.

You nun tenie que tener spranças – tenie solo que tener ruodras…
La mie belheç nun tenie angúrrias nien pelo rúcio…
Quando you yá nun serbie, sacában-me las ruodras
I you quedaba buolto i scachado al fondo dun barranco.

Ou antoce fazien de mi qualquiera cousa defrente
I you nun sabie nada de l que de mi fazien…
Mas you nun sou un carro, sou defrente,
Mas an quei sou rialmente defrente nunca me dezirien.

Fernando Pessoa [Alberto Caeiro, O Guardador de Rebanhos]
Traduçon de Fracisco Niebro



[an pertués:

Quem me dera que a minha vida fosse um carro de bois
Quem vem a chiar, manhaninha cedo, pela estrada,
E que para de onde vem volta depois,
Quase à noitinha pela mesma estrada.

Eu não tinha que ter esperanças – tinha só que ter rodas…
A minha velhice não tinha rugas nem cabelos brancos…
Quando eu já não servia, tiravam-me as rodas
E eu ficava virado e partido no fundo de um barranco.

Ou então faziam de mim qualquer coisa diferente
E eu não sabia nada do que de mim faziam…
Mas eu não sou um carro, sou diferente,
Mas em que sou realmente diferente nunca me diriam.]

segunda-feira, 12 de janeiro de 2009

L Guardador de Ganados - XV

Las quatro canciones que bénen a seguir
Apártan-se de todo l que penso,
Mínten a todo l que you sinto,
Son l alrobés de l que you sou…

Screbi-las stando malo
I por esso eilhas son naturales
I cuncórdan cun aqueilho que sinto,
Cuncórdan cun aqueilho cun que nun cuncórdan…
Stando malo debo de pensar l cuntrairo
De l que penso quando stou sano
(Senó nun starie malo),
Debo de sentir l cuntrairo de l que sinto
Quando sou you na salude,
Debo de mintir a la mie natureza
De criatura que sinte de cierta maneira…
Debo de ser todo malo – eideias i todo.
Quando stou malo, nun stou malo para outra cousa.

Por esso essas canciones que me renégan
Nun son capazes de m’arrenegar
I son paisaige de la mie alma de nuite,
La mesma al alrobés…

Fernando Pessoa [Alberto Caeiro, O Guardador de Rebanhos]
Traduçon de Fracisco Niebro



[an pertués:

As quatro canções que seguem
Separam-se de tudo o que penso,
Mentem a tudo o que eu sinto,
São o contrário do que eu sou…

Escrevia-as estando doente
E por isso elas são naturais
E concordam com aquilo que sinto,
Concordam com aquilo com que não concordam…
Estando doente devo pensar o contrário
Do que penso quando estou são
(Senão não estaria doente),
Devo sentir o contrário do que sinto
Quando sou eu na saúde,
Devo mentir à minha natureza
De criatura que sente de certa maneira…
Devo ser todo doente – ideias e tudo.
Quando estou doente, não estou doente para outra cousa.

Por isso essas canções que me renegam
Não são capazes de me renegar
E são paisagem da minha alma de noite,
A mesma ao contrário…]

domingo, 11 de janeiro de 2009

mai de lhéngua

hoije pula tarde, bieno a besitar-me, a casa, Manuela Barros Ferreira, salindo yá cun de nuite: gustei de la reber, beciosa i cun seinhas de salude que, spero, nunca se le acáben: ye la mai de l mirandés moderno, si, que las lhénguas tamien ténen mai; las mais bótan ls filhos al mundo i apuis eilhes crécen i tórnan-se andependientes, mas nunca squécen la mai i siempre a eilha tórnan quando percísan, abinturando-se por caminos nuobos, abrindo-le la puorta a outros tiempos, indo mais alhá do que algun die la mais manginou, que mai de probe ten suonhos pequeinhos inda quando eilhes parécen grandes; ls brasileiros cuido que ténen la spresson «mai de santo», mas nós mirandeses passamos a tener «mai de lhéngua», que tamien ten la sue magie, l sou mistério, ua cousa de que outras lhénguas, cumo la pertuesa, nun se puoden agabar: ua mai ansina la filha a andar i dá-le quemido i bestido anquanto ye pequeinha i ajuda-la a çcubrir quien ye: l mirandés, anque tenga seclos, renaciu eiqui hai uns poucos de anhos i ye nesse renacimiento que tubo la suorte de cuntar cun esta mai; a la bezes ls filhos cúidan que las mais nun anténden l que se passa cun eilhes i las mais áchan esso todo mui anjusto i anrábian-se culs filhos, quédan fartos deilhes i chégan a quedar cun gana de nun ls ber delantre: cunflito de giraçones, cumo yá muitá alguien dixo a outros perpósitos, mas quien ye mai nunca mais puode deixar de l ser, nien que nun querga. Nun adelantra. Por mi, tamien gustarie que Manuela tubisse proua desta sue filha, destes sous filhos i que nunca se arrependa de ls haber adotado un die.


sábado, 10 de janeiro de 2009

Marcúrio


Á Marcúrio, bien falante nieto de Atlas,
que las salbaiges questumes de ls homes purmeiro nacidos
cula lhéngua ameroseste, bien spierto fuste, i de la guapa
palhestra cul uso,


cantarei-te, a ti de l grande Júpiter i de ls diuses
anunciador i de la curba lira pai,
able l que te guste por angraciado
roubo a scunder.


Tu, cumo ls buis ua beç nun antregasses
por caçuada roubados, anquanto a ti nino cun amanaçadora
boç te metie miedo, dando pula falta de l’aljaba
botou-se a rir Apolo.


Tamien ls sobérbios Atridas, lhebado por ti
l rico Príamo, deixada Ílio,
las fogueiras de ls Tessalos i de Troia ls einemigos
acampamientos anganhou.


Tu las piadosas almas repones an alegres
moradas i cul caiato dourado ajuntas
l lhebe juntouro, tu puls diuses de l cielo
stimado i puls de l einfierno.

Hourácio Flaco, Odas, Lhibro I, X


[an lhatin:

Mercuri, facunde nepos Atlantis, qui feros
cultus hominum recentum
uoce formasti catus et decorae
more palaestrae,


te canam, magni Iouis et deorum
nuntium curuaeque lyrae parentem,
callidum quicquid placuit iocoso
condere furto.


Te, boues olim nisi reddidisses
per dolum amotas, puerum minaci
uoce dum terret, uiduus pharetra
risit Apollo.


Quin et Atridas duce te superbos
Ilio diues Priamus relicto
Thessalosque ignis et iniqua Troiae
castra fefellit.


Tu pias laetis animas reponis
sedibus uirgaque leuem coerces
aurea turbam, superis deorum
gratus et imis.]


sexta-feira, 9 de janeiro de 2009

ua rosa tardiega


Ódio, á rapaç, ls luxos persas,
zagrádan-me coronas de flores cosidas a filo de tília.

Pára de buscar l sítio an que ua rosa
tardiega se quedou.

Que al hounesto mirto nada aquercentes,
cheno de cuidado, nun m'amporta: nin a ti, que sirbes,

l mirto queda mal, nin a mi ambaixo la spessa

parreira buendo.

Hourácio, Odas, Lhibro I, XXXVIII



[an lhatin:

Persicos odi, puer, apparatus,
displicent nexae philyra coronae,

mitte sectari, rosa quo locorum
sera moretur.

Simplici myrto nihil adlabores
sedulus, curo: neque te ministrum

dedecet myrtus neque me sub arta
uite bibentem.]


quarta-feira, 7 de janeiro de 2009

por caminos de spanto



pul eimbierno, las binhas de la mie tierra aperséntan sues cepas cumo cabecicas znudas que scundírun l cuorpo ambaixo la tierra, apeleijadas an sues carreiras que nien cundanados an campo de cuncentraçon: a la ua para anganhar l friu, apuis porque assi se ínchen de l spanto cun que le han de amberdecer las polhas, s'ancarambínan de la fame que ha de chamar sou miel por to l berano, apúran ls oulores que de sous binos un die han de bolar: nun fúran las lhembráncias i naide nada darie por eilhas, assi purparadas pa l lhume por que estes dies frius siempre apledían; hemos de abaixar puls balados a caras al aire de Touro i sentir se l oulor de ls burmielhos inda pinga de las baras, serenos, nun báiamos a spantar algun tordo que rebusca las redadeiras azeitunas; apuis, seguiremos pul rastro que ls abiones tínhen ne l cielo, que nun hai meia de m'achar, yá muitá perdido por aqueilhes outibales adonde l spanto de l mundo me sorbiu: por caminos de spanto m'assomo, solo neilhes talbeç un die me puoda achar, que nun hai meia de me zampatáren l restro de l mundo, pus an quanto menos campo mos perdirmos, mais defíceles son las achaduras: dízen que datrás, hai muitos miles d'anhos, houbo uns que se spantórun i dende le naciu la filosofie, mas a mi nun me nace nada quando me spanto, boto-me a patadas al mundo, i pregunto-me de adonde me ben esta manha: talbeç de la mie burra, quando you inda tenie la burra de mius pais, que se botaba a patadas de spantada i tamien nunca neilha bi ua pinga de filosofie.



segunda-feira, 5 de janeiro de 2009

cumo demudórun essa tie



a cada die, tengo ancuontro marcado cula muorte: la telbison a quelores ten muita caída pa l burmeilho i faç-me suidades de quando era a negro i branco; ls nomes de tierras squesitas que la giente nun daprende, solo de seguir la muorte an sous caminos, biandante ancansable, tan na moda que aparece siempre antes de la moda i de la bola; yá nun anda bestida de scaleto, ls uolhos fondos, ou trai gadanha al ombro: cumo demudórun essa tie, que nun mos zampara ls uolhos un sfergante nien pára de boziar dreitos i martírios; you, que sou formado an dreito, puodo afiançar-bos que la bida ye l purmeiro dreito de cada pessona, i to las Declaraciones i to las Custituiçones ténen esse artigo, mas abiso-bos: tenei cuidado al abrir la puorta, que bos puode matar l bafo dessa risada que nun pára de le dar la buolta al mundo, muntada nun puial de cidadanie, ambrulhada an çcursos de reitólica tan purfeita que nin a pocho cheira ou a sangre; assi i todo, ye este l mundo adonde bibo i (nun) drumo.


domingo, 4 de janeiro de 2009

medeia



porque te cumbenciste que un amor de seclos chegou a sue fin? deixa abrir tue puorta i antrar un aire nuobo, fresco i sano, que l amor quedará mais fuorte i las palabras cuntinaran froles a l'ourbalheira de la manhana: nun tenes feitiu para medeia, i l sangre de tous filhos nun te trairá l gusto de quelubrinas dua bingança frie; inda puode tou cuorpo amberdecer, capaç de nuobos fuogos ne ls altares de afrodite: que nun te anganhe l'andefréncia de ls diuses, que eilhes guárdan l castigo para un die de manhana, esses diuses que han de ancarnar an tous nietos i tocar la corneta de maldiçon por to l'eiternidade de l cielo de las lhénguas; nun te perdas a sonhar ua bergindade perdida, que te çprézian antígonas i oufélias, nien cuides que yá cunquisteste tou belhon d'ouro i tou jason te belará para siempre se ambenenares glaucis an sues bestimientas, pus stá l mais de ls milagres por fazer; aguanta-te, sien grandes bózios, rente al tiempo, ne l cerrado adonde pace l ganado de las palabras i sous sonidos se spreguícian de ls freznos abaixo: aten-te a tapar bien l portielho, que manhana outros ganados antraran a ranhir la yerba; guarda la rábia que nun te faltará adonde la stender i ansina-le a tous filhos la coraige, que bingança solo a ti te matará: que zgrácia tan grande la mie, nun ser capaç de fazer parar l aguçar de tues facas, que solo relhúzen ne l quadro de delacroix: porque me has de oubrigar a salir pulas rues an busca de ls filhos que han de ser salbos, que quieres ralos cumo cunfiança an tiempos de crise?


sábado, 3 de janeiro de 2009

la eimaige



todo ampeça assi cumo quien quier fazer algue cousa, cumo debe de ser: agarreste ua eimaige que te criórun, que até puode ser dun heirói que ye apersentado a la mocidade cumo eisemplo; un die, essa eimaige nun s'aguanta, todo ye ua falsidade, mas nun sós capaç de benir al para trás, nien te dás de cuonta que eras capaç de afundir l mundo solo para salbar essa eimaige que deixeste que de ti fazíran i que até te gusta: nun sfergante, todo perdiu sou sentido, mas assi i todo cuntinas: ende stá cumo ua eimaige puode perder l mundo, bolbendo-se mais rial que la própia rialidade; las crises oubrígan-me a ser moralista, i esso einerba-me até la raíç de l pensar; apuis pássan i todo mundo se squece i deiqui a muitos anhos todo se torna a repetir, solo que yá naide se lhembra.

terça-feira, 30 de dezembro de 2008

prodígios

muitos prodígios hai, mas nahun
mais grande do que l home.
(...)

la fala i l pensamiento bolador,
las regras que guían las cidades
daprendiu-las solico.
(...)

Solo a la muorte nun puode scapar.

[Sófocles, Antígona]

domingo, 28 de dezembro de 2008

nubrina



hai dies an que tenes de screbir i nun sabes de quei nien cumo, mas tenes de screbir nien que nun passe de ancarreirar letras i palabras, assi cumo tener de tomar café i apuis nun te dares de cuonta que yá l tomeste ou fumar un cigarro i nien te dares de cuonta que yá l fumeste (anque agora nun fume, sei bien cumo era); hai ua nubrina que se mete nas frinchas antre las letras i nun te deixa ber nada, mas tenes de cuntinar sien ber adonde pones l sentido de l que scribes: talbeç essa seia la defeniçon de bício, ou algo assi cumo tomar un cumpremido cun miedo que la cabeça benga a doler, i fazes todo esso sien le dar la mais pequeinha amportança, mas tenes de screbir cumo se te deziras, tengo de ir a apanhar aire que eiqui abafa-se, i sales a passear por antre las palabras, passando la mano pulas letras cumo se nada tubisse amportança, apuis resuolbes-te a antrar cumo se la orde tubisse tornado al mundo, anque tengas la cuncéncia delorida de que nada demudou, i assi i todo scribes, quando poderies fazer outras cousas cumo tal botar uas carbalhadas ou dar cuntapies nua nubre.

sábado, 27 de dezembro de 2008

niebe



la niebe assomou-se a anclariar la nuite, mas quedou-se, solo deixando un rastro de friu i las rues inda mais solas: sali a la jinela, mas solo se bie a caras al candieiro de la rue, cumo se s'assomara a un speilho; inda fui un cachico al ansaio de ls Pica Tomielho, que siempre gusto de ls ouber, solo ye pena que nun fálen siempre an mirandés, mesmo para alhá de las cantigas, que para mi balien mais trés drobos, mas esto ye solo la mie oupenion, que respeito l bun trabalho que fázen; al tornar para casa, yá ls cristales de gilada relhúzen cumo streilhas que s'acocórun a ber la niebe, las rues inda mais zertas, yá que esta nuite nien un gato bi al rés bés de las paredes; agora, ls rachones árden chenos de gana, anquanto le bou tirando las aranheiras als mius blogues i besitando outros amigos, que la quadra nun me ten deixado muitas bejitas; assi calentico, dá para ber mais uas cousicas pa la palhestra de manhana (yá ye lhougo a la tarde), an Miranda, subre Leite de Vasconcelos i la lhéngua mirandesa.

terça-feira, 23 de dezembro de 2008

tiempo an modo trilho



Cousas hai que tanto tiempo metírun andrento, que algo mais ye custoso ber alhá. Un trilho yá nun sirbe para trilhar, mas cuntina a ser ua de las formas de repersentar mais de dous mil anhos: bien s’anganha quien cuida que son trabas, xeixos i crabos: nó, un trilho ye tiempo an stado puro: tiempo lhargo, adonde un sfergante ye grande de mais para caber.

Ls reloijos sírben para cuntar l tiempo, mas nun son capazes de l guardar: reloijos son mobimiento puro, nun aguántan l tiempo parado, ancaixado cumo cristal an anielho, antranhado cumo an beneiro que lieba l’auga a las raízes de la tierra; hai ciertas cousas specialmente purparadas para le dar forma al tiempo, prendé-lo antre sous dedos largos cumo seclos; l trilho ye ua deilhas: hai un tiempo an modo de trilho, cun sou design, sues pedricas de xeixo que córtan mais que tiempo de crise, sou redondo oupido a modos de angulhidor que há de straçalhar l tri(g)o i l mais que se le meta ambaixo.

Passaba l trilho delantre l Coliseu de Roma, ambergonhado, nó de l sangre que alhi cheiraba a muorte, mas daqueilha amponéncia zafiadora de l tiempo; hoije l trilho cuntina, relamposo cumo siempre, sien nada haber demudado, mas daprendendo la licion: coliseus nun síben de paradores ou guardadores de l tiempo. L tiempo an modo trilho trai cun el la claridade i l rechinadeiro de beranos que a cada anho tornórun, por seclos i seclos, cansado de tanta buolta, de tanto straçalhar.

Nun ten que ser friu l tiempo ancarambinado, nien ye tiempo de cantar loubores al tribulum, que para esso eisitiu Bergildo: agora, bonda-me mirar para el i daprender l tiempo que s’agarrou a ua de las cousas mais stroudinárias que l home fizo hai miles de anhos i que recebimos an ardança. Bien anhos lieba l tiempo a agarrar-se a las cousas… A nós nun s’agarra, que nun le damos tiempo que chegue.

domingo, 21 de dezembro de 2008

L sfergante Mateus

L chamamiento de San Mateus, Caravaggio


L sfergante Mateus ye aquel cachico de tiempo an que todo demuda, l mundo i nós mesmos. Dou-le esse nome por bias dua pintura strourdinária - Chamamiento de San Mateus, de Caravaggio - que retrata l sfergante eisato an que Jasus le diç al arrecolhedor de ampostos Mateus, apuntando-lo cula mano:
- Tu, deixa todo i ben cumigo.
- Quien, you?, pregunta Mateus apuntando al peito.
- Tu mesmo, responde Jasus, talbeç sien se dar de cunta de cumo fries éran eilhi aqueilhas palabras .
Un silenço pesado i lhargo abaixa pulas paredes de la sala, las monedas déixan de telincar na mesa adonde stában a ser cuntadas, la respiraçon queda colgada de la repuosta, ls rostros buolben-se pa la puorta abierta al sol i ls uolhos lhebántan-se a la stranheza de quien entra, menos dous que nun çcólan de las monedas. Stá todo ne l quadro: nun antressa l antes ou l apuis, las rezones ou ls resultados, l modo cumo outros bírun esse sfergante ou cumo fúrun afetados por el, nien sequiera la rezon porque nun corrírun cun aqueilhes çcoincidos metediços a cuntapie, que antrórun sien bater: nó, aquel quadro ye tiempo an sou stado mais puro, talbeç pouco mais que un nano segundo, nua altura an que inda nun se sabie l que esso era. L sfergante demudou a Mateus i a sue bida: resolbiu deixar la bida de publicano cun sue rábia de l pobo i monedas a telincar na bolsa, passou uns tiempos pula scuola desse Jasus Nazareno que se chamaba mestre i messias, i apuis de el ser curceficado fui-se a sumbrar la nuoba relegion pa ls lhados de la Eitiópia i por outros sítios, acabando muorto a mando de l rei desse paíç cunsante se cunta, nó sien antes haber screbido un de ls quatro eibangeilhos.
Ampressiona na pintura l dramatismo daquel sfergante, tan grande que pon ls rostros a dar lhuç, arrincando-la d'andrento de cada un i de mais lhado nanhun, yá que la jinela que se bei arriba nun bota lhuç. Assi, Caravaggio, cuntreria todas las reglas de la pintura, an que pulas jinelas entra la lhuç que todo alhumbra. Anque eiqui se puoda adebinar ua puorta an que la lhuç sbarra acontra la pierna de l rapaç de cuostas i mesmo las cuostas de l çcalço cumpanheiro de Jasus, la berdade ye que ls rostros parécen tener lhuç própia, tal i qual cumo las streilhas. Ne l sfergante antes l'antrada de Jasus, nun ye defícele adebinar cinco homes nua sala scura, mei scundidos, talbeç cun miedo, a cuntar monedas d'ampuostos cobrados por cuonta de dominador romano, un bun ganho a manginar pul modo cumo stan bestidos, eilegantes an sues prumas, portegidops an sues spadas. Alguien bieno a cobrar aqueilha paç, a derramar aquel mundo: ua puorta que se abre i ua mano que se stende, certeira mas pouco firme a deixar bien claro: tu ye que sabes...
Todos ls uolhos apúntan al mesmo sítio, Jasus, menos ls de l rapaç que nun pára de cuntar monedas, mesmo na cara de la mano dreita de San Mateus, eilhi deixada para trás. Ls uolhos arregalados de Mateus son puxados para fuora por aqueilha mano apuntada, solo por eilha mesma capaç de mos deixar dúbedas quanto a la ourientaçon sexual de Jasus, ua mano puosta de loinge bien al alrobés de la mano que ajuda, dando-se a alguien, i talbeç naquel sfergante Mateus nun se tenga dado de cuonta qeu staba antregue a el mesmo, sien que naide l podira ajudar, del solo toda la repunsablidade. Caravaggio era un almanecha porbocador, que screbie l mundo ne ls mais menudicos pormenores, a reçumar de filosofie i de maneiras de ber l mundo i la bida, arrincados de l tiempo an que el mesmo bibiu. Nun s'antende l spanto de ls que stan a la mesa, bien bestidos al modo de l seclo XVII, lhebados por dous pelintras çcalços que acabórun de antrar, anque un deilhes lhiebe ua argolha de lhuç alredror la cabeça cumo se l pensar le quedasse an suspenso por fuora la cabeça. Mas esso que antressa? L amportante ye l sfergante dramático de la scuolha de Mateus, l sfergante an que la cabeça le arrebenta i dá lhuç al arrebentar. Se Caravaggio houbira pintado l sfergante apuis, starie Mateus a lhimpar l sudor de la tiesta yá que las palpitaçones de l coraçon i la fuorça de l resfuolgo solo se puoden adebinar pul relhuzir de la tiesta i las bolhacas de ls uolhos arregalados.
L drama de l sfergante Mateus ten a ber cun bida i cun muorte: nel la bida i la muorte fázen ua ancruzelhada: eilhi todo se muorre, eilhi todo rebibe ua bida nuoba; anque haba ende ua scuolha, nun sabemos se podemos fazer algo por nós mesmos: l drama queda solo anunciado.